ارزیابی قابلیت تفرج و تقاضای تفرجی پارک جنگلی مورینه شهرستان نورآباد
الموضوعات :
معصومه منصوری
1
(مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.)
زهرا حواسی ابدالانی
2
(کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
ضیاء‎الدین باده‏یان
3
(استادیار گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران)
محمد جواد عزیزی
4
(کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرمآباد، لرستان، ایران.)
الکلمات المفتاحية: تفرج, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی, پارک&, lrm, های جنگلی, استان لرستان,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: توسعه گردش‎گری در مناطق حفاظت‎شده، هم برای مدیریت منطقه و هم برای گردش‎گران مزایای فراوانی به همراه دارد. از این رو شناسایی مناطق مناسب و دارای توان، جهت گسترش و توسعه طبیعت‎گردی در مناطق حفاظت‎شده و پارک‎های جنگلی، به‎منظور بهره‎برداری پایدار از منابع طبیعی اهمیت به‎سزایی دارد. در مطالعه حاضر، به ارزیابی پتانسیل طبیعت‎گردی تفرج‎گاه جنگلی مورینه شهرستان نورآباد واقع در استان لرستان با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP)) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته شد. روش بررسی: برای این منظور ابتدا مهم‌ترین معیارها و زیرمعیارهای مؤثر در ارزیابی پتانسیل تفرجی منطقه شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش دلفی پرسش‎نامه‎هایی تهیه و جهت تعیین اهمیت معیارها و زیرمعیارهای مؤثر در ارزیابی پتانسیل تفرجی منطقه، بین متخصصین توزیع شد. وزن معیارها و زیرمعیارها در هر پرسش‎نامه محاسبه‌شده و سپس وزن نهایی آن‌ها محاسبه شد. در مرحله بعد نقشه‎های لازم برای ارزیابی پتانسیل منطقه در محیط GIS تهیه گردید. درنهایت با استفاده از روش ترکیب وزنی خطی در محیط GIS نقشه نهایی پتانسیل تفرجی منطقه تهیه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که 04/21 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل عالی و 52/22 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل خوب برای اکوتوریسم است. هم‎چنین 7/28 درصد از سطح منطقه دارای پتانسیل متوسط و 7/27 درصد دارای پتانسیل ضعیف می‎باشد. نتیجه‎گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، افزایش اطلاعات افراد در مورد اهمیت تفرج‎گاه مورینه، منجر به افزایش قابل‌توجه تمایل به ‎پرداخت جهت حفاظت از این اکوسیستم خواهد شد.
1- برزهکار. قدرت، 1385، پارکها و تفرجگاههای جنگلی، انتشارات سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، 231 ص.
2- Banerjee U, Kumari S.P & Sudhakar S, 2005, Remote Sensing and GIS based ecotourism planning: A case study for western Midnapore, West Bengal, India. Tourism Management, 32: 321-340.
3- خانزاده، مریم. 1385، معماری زندگی غیرشهری. مجموعه مقالات همایش محیط‌زیست و توسعه پایدار شهری با تأکید بر شهرهای شمال، انتشارات دانشگاه مازندران، 447ص.
4- Malczewski J, 2004, GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Journal of Progress in Planning, 62.
5- Kangas J, Kangas A, Leskinen P & Pykalainen J, 2001, MCDM methods in strategic planning of forestry on state-owned lands in Finland. J. Multi-Criteria Dec. Anal, 10.
6- Saaty T.L, 2008, Decision making with the analytic hierarchy process, International journal of services sciences, Vol. 1, No. 1, 83.
7- Bukenya J.O, 2000, Application of GIS in ecotourism development decisions: evidence from the Pearl of Africa.
8- www.rri.wvu.edu/pdffiles/bukenya2012.pdf. Accessed on 20th September, 2004.
9- Gul A.M, Orucu K & Oznur K, 2006, An approach for recreation suitability analysis to recreation planning in Golchuk Nature Park. Journal of Environmental Management, 1.
10- Kumari S, Behera M.D & Tewari H.R, 2010, Identification of potential ecotourism sites in West District, Sikkim using geospatial tools. Tropical Ecology, 51.
11- موسوی. زهرا، 1389، استفاده از روش ارزیابی چند معیاره در محیط GIS برای زون بندی منطقه ناژوان در شهر اصفهان، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته محیط‌زیست، دانشکده شیلات، مرتع و محیط‌زیست، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، صص70-10.
12- قدسیپور. سیدحسن، 1388، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، چاپ هفتم، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
13- اصغرپور. محمدجواد، 1387، تصمیمگیری چندمعیاره، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران، صص 220-191 و 318- 298.
14- منصوری. معصومه، 1392، ارزشگذاری اقتصادی تفرجگاه جنگلی حسنگاویار شهرستان نورآباد باروش مشروط و هزینه سفر فردی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان 89 صفحه.
15- Mendes I, 2002, Travel and on site recreation time: An empirical approach to value the recreation benefits of Peneda-Geres national park. IATUR's 2002 conference, 16th - 18th octobre, Lisbon.
16- Karimi V, Ebadi H & Ahmadi S, 2006, Public Parking Site Selection using GIS, Map World Forum Hyderabad, India.
17- Ryngnga P.K, 2008, Ecotourism prioritization: a geographic information system approach, South asian journal of tourism and heritage, Vol. 1, No. 1.
18- پرهیزکار. اکبر و غفاریگیلانده. عطا، 1385، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری، انتشارات سمت، تهران.
19- Babaie-Kafaky S, Mataji A & Ahmadi Sani N, 2009, Ecological capability assessment for multiple-use in forest areas using GIS- based multiple criteria decision making approach. American Journal of Environmental Sciences 5 (6).
20- شیروانی. زینب، 1382، مقایسه ارزیابی توان تفرجی جنگل‌های نکا- ظالمرود با روش تحلیل سلسله مراتبی و گولز- دیمیرل و مخدوم، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته جنگلداری، دانشگاه مازندران.
21- مخدوم. مجید، 1387، شالوده آمایش سرزمین، چاپ نهم، دانشگاه تهران.
22- فرجزاده. منوچهر و کرمی. تاجالدین، 1388، برنامهریزی کاربری اراضی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (منطقه مورد مطالعه: خرمآباد)، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 37 (47).
23- Hajehforooshnia Sh, Soffianian A, Mahiny A.S Fakheran S, 2011, Multi objective land allocation (MOLA) for zoning Ghamishloo Wildlife Sanctuary in Iran. Journal for Nature Conservation, 19: 254-262.
24- سلخوری غیاثوند. سیاوش،1382، بررسی توان اکولوژیک منطقه پلنگدره قم جهت کاربری اکوتوریسم، پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته علوم محیط‌زیست، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات، 172ص.
25- ترابی. نصرالله، 1384، برنامهریزی توسعه گردشگری منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با استفاده از GIS و RS، پایاننامه کارشناسی ارشد مدیریت و برنامهریزی محیط‌زیست، دانشکده محیط‌زیست تهران، 303 ص.
26- بزرگیان. سید قوامالدین، 1388، ارزیابی توان اکولوژیک منطقه حفاظت‌شده حرا به منظور مدیریت اکوتوریسم با استفاده از GIS ، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
