رفتار آب عبوری از ستون‌های حاوی لایه‌های رس مونتموریلونایت

الموضوعات :

رضا تقدیسی نقاب ¹ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد فیزیک و حفاظت خاک، دانشگاه علوم‌کشاورزی و منابع‌ طبیعی، گرگان، ایران. )
سهیلا ابراهیمی ² ( استاد‌یار گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌ طبیعی، گرگان، ایران. *(مسوول مکاتبات) )
مهدی ذاکری‌نیا ³ ( دانشیار گروه مهندسی آّب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‌طبیعی، گرگان، ایران. )
سید علیرضا موحدی نائینی ⁴ ( دانشیار و عضو هیئت علمی گروه علوم خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع ‌طبیعی گرگان )

تاريخ الإرسال : 22 الأربعاء , رجب, 1438 تاريخ التأكيد : 12 الأربعاء , رمضان, 1438 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: نفوذ آب, لایه‌رسی, خاک شن‌لومی,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: در مطالعات هیدرولوژی، حفاظت و مدیریت آب، اطلاع دقیق از میزان ظرفیت آبی خاک‌های مختلف و سرعت نفوذ آب به‌منظور اجرای پروژه‌های آبیاری و زهکشی و کنترل فرسایش خاک در حوضۀ آبخیز ضروری است. هدف از این آزمایش بررسی تاثیر لایه رسی در انتقال حجم آب عبوری در خاک شن‌لومی است روش بررسی: بدین‌منظور در ستون‌هایی به ارتفاع 150 سانتی‌متر و قطر 15 سانتی‌متر با بافت شن‌‌لومی که دارای لایه‌های رسی در داخل ستون به عمق‌های 13 و 20 سانتی‌متر گذاشته شد و تیمارهایی به‌عنوان شاهد بدون لایه رسی در نظر گرفته شد. حجم‌های آب مشخص و یکسانی با غلظت‌های مختلف نمک، به همه ستون‌ها داده شد و نمونه‌گیری حجم آب خروجی از ستون‌ها روزانه انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که لایه رسی به‌خوبی توانسته حجم آب عبوری از ستون را کاهش دهد و با افزایش ضخامت لایه رسی حجم آب عبوری هم به نسبت، کاهش بیش‌تر می‌یابد. نتایج نشان داد با افزایش عمق لایه رسی از شاهد به عمق 20 مقدار آب عبوری اولیه در غلظت 13 میلی اکی‌والان 16 درصد و در غلظت 20میلی اکی والان 35 درصد کاهش‌یافته است. بحث و نتیجه‌گیری: عملکرد متفاوت موجود به دلیل وجود لایه رس با ضخامت متفاوت و بوده است. بافت رس به‌دلیل ریز بودن و تراکم‌پذیری زیاد می‌تواند باعث تأخیر در حرکت آب در خاک شود که از این کند شدن انتقال می‌توان برای جلوگیری از حرکت شیرابه‌ها و آلودگی‌ها به اعماق خاک و آلوده‌کردن آب‌های زیر‌زمینی استفاده کرد. به‌نظر می‌رسد با تغییر عمق لایه رسی هدایت آب نفوذی به لایه‌های زیرین بخصوص در مناطق حساس و کاربردی را بتوان کنترل کرد.

المصادر:

1. Ababaei, B., Saraei Tabriz, M., Farhadi Bansuleh, B., Sohrabi, T., and Mirzai, F. 1391. Calibration of CERES-Barley model using reverse modeling method under low irrigation conditions. Protection of water and soil resources (3). 48-37


2. Abbasi, F., Jacques, D., Simunek, J., Feyen, J., and van Genuchten, M.T.h. 2003.Inverse estimation of the soil hydraulic and solute transport parameters from transient field experiments: heterogeneous soil. Trans. ASAE. 46: 4. 1097-1111


3. Gardenas, A., Hopmans, J.W., Hanson, B.R., and Simunek, J. 2005. Two dimensional modeling of it rate leaching for various fertigation scenarios under micro irrigation. Agric. Water Manage. 74: 219-42


4. Lazarovitch, N., Warrick, A.W., Furman, A., and Simunek, J. 2007. Subsurface water distributions from drip irrigation described by moment analysis. Vadose Zone J. 6: 116-123.


5. Badv K., and Mahooti A.A. 2004. Advective-diffusive and hydraulic trap modeling in two and three-layer soil systems. Journal of Science and Technology, Transaction B 28(B5): 559-572.


6. EsmaeiliVaraki M., Khayat kholghi V., and Shafei M. 2005. Suggesing an intelligent model to estimate the groundwater level fluctuations of an alluvial aquifer using artificial neural network. The first International Conference on Water Resources Management, Tehran, Iran Water Resources Association for Science and Engineering, Faculty of Tehran University, pp.245-276.


7.   Kaboli, A., Ebrahimi, S and Davari, M. 2019. Pilot study of soil electrical conductivity, acidity, N and Ni parameters in AQ-Qala landfill leachate in soil columns with different texture, J. of Water and Soil Conservation, Vol. 26(1), 255-260. DOI: 10.22069/jwsc.2019.11939.2648.


8. Akhavan S, Ebrahimi S, Navabian M, Shabanpour M, Mojtahedi A, Movahedi Naeini A. Significance of physicochemical factors in the transmission of Escherichia coli and chloride. Environ. Health eng. manag. 2018; 5 (2):115-122.