کمی سازی معیارهای بصری پوشش اراضی با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین (مطالعه موردی: جنگل‌های دو هزار سه هزار تنکابن)

الموضوعات :

کبری مل حسینی دارانی ¹ (دکترای محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.)
ثمر مرتضوی ² (استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست ، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران. * (مسوول مکاتبات))
سید محسن حسینی ³ (استاد، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.)
کامران شایسته ⁴ (استادیار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست ، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران)
سامره فلاحتکار ⁵ (استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران.)

تاريخ الإرسال : 02 الثلاثاء , ذو القعدة, 1438 تاريخ التأكيد : 02 الإثنين , ذو الحجة, 1439 تاريخ الإصدار : 06 الإثنين , جمادى الأولى, 1442

الکلمات المفتاحية: ارزیابی اثرات محیط زیستی, معیارهای بصری, بوم شناسی سیمای سرزمین,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: در ایران با وجود روند فزاینده فعالیت های توسعه ای که سبب تغییر ساختار و در نهایت تغییر یا از بین بردن عملکردها و فرآیندهای سیمای سرزمین می شوند، لزوم در نظرگیری اثرات بصری در مطالعات EIA به ویژه در اکوسیستم های شمالی کشور احساس می شود. این مطالعه با هدف کمی سازی معیارهای بصری پوشش اراضی با استفاده از سنجه های سیمای سرزمین انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه در سال 1395، با هدف کمی سازی معیارهای بصری طبیعی بودن و پیچیدگی با استفاده از سنجه های SHDI، SHEI، PLAND، LPI، PR، PD و NP در حوزه آبخیز دو هزار و سه هزار تنکابن از دو نقطه دید ناظر صورت گرفت. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی و تولید DSM و انتقال نقاط دید به GIS با استفاده از دستور Visibility در GIS، محدوده قابل دید به دست آمد و مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: با توجه به شاخص PLAND که بیشترین مقدار آن مربوط به کاربری جنگل بود و مقادیر آن برای کاربری های جنگل، کشاورزی و مرتع به ترتیب 1499/0، 0001/0 و 0021/0 به دست آمد ، مشخص شد که طبیعی بودن در محدوده دید نقطه اول بیشتر از نقطه دوم است و این منطقه دید، کمتر دستخوش مداخلات انسانی بوده است. در نقطه دوم به جز ارزش SHEI که کمتر از نقطه اول (0927/0) بود، مقادیر شاخص های SHDI (0927/0)، PR (70000)، PD (507/2)، NP (2058000) بیش از نقطه دوم به دست آمد. بحث و نتیجه گیری: استفاده از متریک های سیمای سرزمین با توجه به قابلیت های آن ها، می تواند گامی مفید در راستای شناسایی زود هنگام اثرات توسعه بر ساختار سیمای سرزمین باشد. رویکرد ارائه شده می تواند پایه ای برای توسعه یک روش جدید در درک اثرات تغییر سیمای سرزمین در زمینه برنامه ریزی و مدیریت باشد.

المصادر:

1. Stevenson, j., Francis, j., O'Connor, M., Turnbull, M and van Grieken., M. (2013). Guidelines for Landscape and Visual Impact Assessment, 3rd edition. Book Published By Landscape Institute, I.E.M.A. 170p.


2. Kıvanç Ak, M. (2013). Visual Quality Assessment Methods in Landscape Architecture Studies, Advances in Landscape Architecture, Dr. Murat Ozyavuz (Ed.), InTech.


3. Hosseini, S. M., Rostami, S. (2017). Lansscape Ecology. Jihad University Press, 295 P. (In Persian)


4. Gökyer, E. (2013). Understanding Landscape Structure Using Landscape Metrics, Advances in Landscape Architecture, Dr. Murat Ozyavuz (Ed.), ISBN: 978-953-51-1167-2, InTech, DOI: 10.5772/55758. Available :http://www.intechopen.com /books/advances-in-landscape- architecture/ visuquality-   assessment -methods-in-landscape-architecture-studies


5. EIA Study Brief No. ESB-168/(2007)


6. Rehfisch, A., Reid, A. (2011). Wind Farms: Planning and Approval. Scottish Parliament Information Centre (SPICe). 16P.


7. Karami, A; Feghhi, J.(2011). Investigation of Quantitative metrics to protect the landscape in land use by sustainable pattern (Case study: Kohgiluyeh and Boyer Ahmad). Journal of Environmental Studies, 37(60): 77-89. (In Persian)


8. Fry, G. Tveit, M.S. Ode, A. Velarde, M.D. (2009). The ecology of visual landscapes: Exploring the conceptual common ground of visual and ecological landscape indicators. J: Ecological Indicator9 (2009), 93 3 – 947.


9. Ode, A., Mari, S., Tveit and Fry, G. (2008). Capturing Landscape Visual Character Using Indicators: Touching Base with Landscape Aesthetic Theory. J: Landscape Research. V (33) 1, 89-117.


10. Ulrich, R. S. (1983) Aesthetic and affective response to natural environment, in: I. Altmann & J. F. Wohlwill (Eds) Behavior and the Natural Environment, pp. 83 – 125 (New York: Plenum).


11. Yosefi, A; Abedi Kopayi, J.(2012). From Land Ecology Assessment to Landscape Assessment in Environmental Design. The 1^STInternational Conference of IALE-IRAN. 30-31 OCT 2013. Isfahan University of Technology. 14p. (In Persian)


12. Salajeghe, B; Monavari, S.M; Karbasi, A.(2014). Analysis of Land degradation by detecting changes and landscape metrics (Case study: Kish Island).Environmental Researche. 5(10) , 99-110. (In Persian)


13. Talebi Amiri, SH. Azari Dehkordi, F; Sadeghi, H; Soofbaf, R. (2009). Analysis of the degradation of the Neka watersheds using the landscape metrics. Environmental Sciences. 6(3).133-144. (In Persian)


14. Shahparian, M; Mehdipour, N; Shafiee zadeh, M; Fakheran, S. (2015). Evaluation of Spatial Patterns of landscape ecology in the Zayandehrud River in the Past Decades (2003-2014). Second National Conference on Climate Change and Engineering for Sustainable Development of Agriculture and Natural Resources. 15p. (In Persian)


15. Rehfisch, A., Reid, A. (2011). Wind Farms: Planning and Approval. Scottish Parliament Information Centre (SPICe). 16P.


16. Jozi, a; Rezaeeian, S; Nabavian, S. (2014). Investigating the socioeconomic effects of the destruction of of Dohezar Sehezar forests. Journal of Environmental Science and Engineering. 1(3). 27-40. (In Persian)


17. Sofyanian, A; Maleki, S; Rahdari, V. (2009). Investigation of Two Indicators of Quantification of Landscape Patterns Using RS and GIS in Protected Area of Muteh. Journal of Soil and Water Sciences (Agriculture and Natural Resources Sciences and Technology). 13(49). 141-150. (In Persian)


18. Fathizad, H; Nohegar, A; Faramarzi, M; Tazeh, M (2013). An Investigation of Changes in land Use According to the Analysis of Landscape Ecology Metrics by Using Remote Sensing and GIS in Arid and Semi-arid Region of Dehloran.Town and Country Planning. 5(1). 77-99.(In Persian)


19. Mirzayi M, Riyahi Bakhtiyari A, Salman Mahini A, Gholamalifard M. Investigating the Land Cover Changes in Mazandaran Province Using Landscape Ecology’s Metrics Between 1984 - 2010. Iranian Journal of Applied Ecology. 2013; 2 (4) :37-55. (In Persian)