مدل فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس سبکهای رهبری (تحولگرا - عملگرا) و توانمندسازی کارکنان
الموضوعات : مدیریت فرهنگیاحمد امیدی فر 1 , فتاح ناظم 2 , افسانه صابر گرکانی 3
1 - دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، گروه آموزشی مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران.
2 - دانشیار مدیریت آموزشی، گروه آموزشی مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار مدیریت آموزشی، گروه آموزشی مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران.
الکلمات المفتاحية: توانمندسازی, فرهنگ سازمانی, سبکهای رهبری (تحولگرا –عملگرا),
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف پژوهش: هدف از پژوهش ارائه مدل فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی‌براساس سبکهای رهبری (عملگرا، تحولگرا)، و توانمندسازی کارکنان بود. روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری شامل تمامی‌کارکنان شاغل در دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدهای استان تهران به تعداد 5800 نفر بود و نمونه با استفاده از جدول گرجسی و مورگان به تعداد 360 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای طبقه‌ای انتخاب و به وسیله پرسشنامه‌های استاندارد فرهنگ سازمانی رابینز (1999)، سبکهای رهبری (عملگرا، تحولگرا) باس و اولیو (1985) و توانمندسازی اسپریتزر (1997) مورد ارزیابی قرار گرفتند. روایی محتوایی پرسشنامه‌ها توسط اساتید دانشگاه تایید و پایایی آن‌ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ به ترتیب 87/0، 94/0 و 95/0 تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی (تاییدی، اکتشافی) و مدل‌یابی معادلات ساختاری و آزمون تی استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که مولفه‌های فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی‌به ترتیب اولویت شامل خلاقیت و نوآوری (84/0)، خطرپذیری (84/0)، توجه به جزئیات (89/0)، توجه به ره‌آورد (87/0)، توجه به اعضاء (91/0)، نتایج تصمیمات (81/0)، توجه به سیستم (82/0)، جاه طلبی (87/0)، پایداری (90/0)، می‌باشند. هم‌چنین وضعیت ابعاد شناسایی شده فرهنگ سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی‌در حالت بالاتر از میانگین قرار دارد. علاوه بر این، مولفه‌های سبکهای رهبری با ضریب مسیر (84/0) و توانمندسازی (82/0)، تاثیر معناداری با اجرای مدل فرهنگ سازمانی دارند. از طرف دیگر، در وضعیت موجود، سطح معناداری در همه متغیرها در وضعیت مطلوبی قرار دارد. نتیجه‌گیری: براساس مولفه‌های شناسایی شده مدل فرهنگ سازمانی ارائه شد و برازش آن با استفاده از شاخص‌های مطلق، نسبی و تعدیل یافته مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج حاکی از برازش آن داشت.
ابراهیمی‌نژاد رفسنجانی، مهدی و زارعی، مژگان (1397). تاثیر رهبری تحول‌آفرین بر رفتار شهروندی سازمانی. فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول).
توکل، سارا و شاه طالبی، بدری (1398). رابطه بین هوش معنوی با رفتار شهروندی سازمانی، تعهد سازمانی و رهبری تحولی مدیران دوره ابتدایی شهرستان گلپایگان. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال دهم شماره ۱.
جعفری فکرت، امین وحسینی شکیب، مهرداد (1397). تأثیر رهبری خدمتگزار بر فرهنگ سازمانی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد کارکنان. فصلنامه مطالعات منابع انسانی، شماره 29.
جلیلیان، حمیدرضا؛ مرادی، مرتضی و کاکایی ماوایی، حسین (1389). رهبری تحولگرا و خلاقیت کارکنان. فصلنامه توسعه انسانی پلیس، شماره 32.
ﺣﺴﯿﻨﯽ، ﻓﺮﺷﯿﺪ؛ راﯾﺞ، ﺣﻤﺰه؛ اﺳﺘﯿﺮی، ﻣﻬﺮداد؛ ﺷﺮﯾﻔﯽ، ﻣﻬﺪی (1389). بررسی ارتباط میان فرهنگ سازمانی و سبکهای رهبری تحول‌آفرین و مبادله رهبر-پیرو. نشریه مدیریت دولتی، دوره 2، شماره 4.
خالق‌خواه، علی و بابایی منقاری، محمدمهدی (1394). رابطه تعهد سازمانی، فرهنگ سازمانی و سبک رهبری (مورد مطالعه مدیران و کارکنان نیروی انتظامی شهر آمل). فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی، شماره 36.
رضائیان، علی (1386). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
زارع، کوروش؛ حکیم، اشراف السادات؛ نعامی، عبدالزهراء و شفیعی، محسن (1397). رابطه بین رهبری تحول‌آفرین با اشتیاق کاری در پرستاران. مجله علوم مراقبتی نظامی، سال پنجم ، شماره 1.
شائمی برزکی، علی؛ حاتم‌پور آذرخوارانی، فاطمه؛ رادمهر، رضا (1392). رابطه فرهنگ سازمانی و توانمندسازی کارکنان. مجله علمی‌پژوهشی تحقیقات نظام سلامت.
صفایی شکیب، علی؛ عبدالملکی، بابک؛ حسین‌زاده، سید علی اکبر و موسیوند، مریم (1394). اﺛﺮ رﻫﺒﺮی ﺗﺤﻮلﮔﺮا ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ نقش واﺳﻄﻪای ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی ﺳﺎﺧﺘﺎری و روانشناختی کارکنان. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، شماره 5.
علامه، سیدمحسن؛ کیانپور، کیانوش؛ پورطاهری، ملک و قاضی نورنائینی، شراره (1394). تحلیل تأثیر رهبری تحولگرا بر ایجاد شرایط لازم برای نوآوری سازمانی با نقش میانجی‌گری فرهنگ سازمانی در شرکت ذوب آهن اصفهان. کنفرانس بین‌المللی مدیریت، فرهنگ و توسعه اقتصادی.
کوهی، امیرحسن؛ احمدی، غلامعلی؛ عاشوری، جمال و بیرامی، رضا (1397). رابطه میان سبکهای مدیریتی، خلاقیت و تعهد سازمانی با رضایت شغلی مدیران. فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، پیاپی ۱۷.
گیوریان، حسن و پرداختی، مژگان (1396). بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی بر توانمندی کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی. مجله پژوهش ملل.
مهرابی طالقانی، علیرضا و محمدیان ساروی، محسن (1398). رابطه میان سبکهای رهبری و عدالت سازمانی با اعتماد کارکنان. فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، سال دهم شماره 40.
مطلبی، مهنوش؛ فریبرزی، الهام و سادات ناصری، نازیا (1398). رابطه مدیریت مشارکتی با رفتار شهروندی سازمانی و تعهد سازمانی پرستاران بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد. فصلنامه افق دانش، سال بیست و پنجم شماره ۳.
ﻣﻌﻤﺎرزاده، ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ؛ ﺻﺎﻧﻌﯽ، ﻣﻬﺪی (1390). الماس رهبری معنوی در نظام اداری ایران. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، دوره 7.
یوسفی سعیدآبادی، رضا؛ حسن‌زاده، رمضان؛ اسماعیل تبار، فاطمه (1389). رابطه رهبری خدمتگزار و کیفیت زندگی کاری کارکنان در سازمان بیمه خدمات درمانی تهران. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره 3.
Aghayar, Sirus (2003). empowering the new method in a competitive environment. Tadbir monthly, No.135.
Allen N. J & Meyer, J. P (1996). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity. Journal of vocational behavior; 49(3.
Alvesson, M (2002). Understanding organizational culture. Thousand Oaks, CA: Sage.
Block, L (2003). The leadership-culture connection: An exploratory investigation, Leadership and Organization Development Journal.
Bass, B. M (1997). Does the transactional–transformational leadership paradigm transcend organizational and national boundaries? American Psychologist.
Braun S, Peus C, Weisweiler S & Frey D (2013). Transformational leadership, job satisfaction, and team performance: A multilevel mediation model of trust. The Leadership Quarterly.
Caillier, J. G (2015). Transformational leadership and whistle-blowing attitudes: Is this relationship mediated by organizational commitment and public service motivation. American Review of Public Administration.
Davenport, J (2010), Leadership style & organizational commitment: The moderating of locus of control, proceedings of ASBBS.
Einolander, J (2015). Evaluating organizational commitment in support of organizational Leadership. Procedia Manufacturing.
Ercutlu, H (2008). The impact of transformational leadership on organizational and leadership effectiveness. Journal of Management Development.
Haerudin; Santoso, Bedjo (2016). International Review of Management and Business Research; Peshawa.
Jafari, Sakineh; Ahmadi, Dariush; Nowruz, Koohdasht (2017). Investigating the effect of employee empowerment on organizational development with emphasis on perceived organizational support. Journal of Organizational Culture Management.
Julia, C (2011). Innovation or imitation? the role of organizational culture. Management Decision, Emerald Group Publishing Limited.
Li, J & Yuan, B (2017). Both angel and devil: The suppressing effect of transformational leadership on proactive employee’s career satisfaction. International Journal of Hospitality Management.
Obudi, Hamid, Lotfi Zangeh, Darvish, Mossadegh Kazemian, Fershteh (2014). The relationship of organizational culture with employees’ empowerment of social security organization of Khuzestan, monthly Journal of Human Resource Management Research at Imam Hossein University, 6th year, 1st period.
Ojha, D, Acharya, C & Cooper, D (2018). Transformational leadership and supply chain ambidexterity: Mediating role of supply chain organizational learning and moderating role of uncertainty. International Journal of Production Economics.
Parsaeiyan A, Arabi M (2004). Organizational behavior management. Tehran: Pajoohesh Publication; 2004. [Persian].
Robbins, Stephen P (2009). Organizational theory (organizational structure and design), Translated by Alvani, Seyed Mehdi, Danayi Fard, Hasan.19th edition, Tehran: Safir (in Persian)
Tesfaw, T. A (2014). The relationship between transformational leadership and job satisfaction The case of government secondary school teachers in Ethiopia. Educational Management Administration & Leadership.
Vigoda-Gadot, E, Beeri, I, Birman-Shemesh, T & Somech, A (2007). Group-level organizational citizenship behavior in the education system: A scale reconstruction and validation. Educational Administration Quarterly.
Yang, F.H & Chang, C. C (2008). Emotional labour, job satisfaction and organizational commitment amongst clinical nurses: A questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies
_||_