بررسی نقش بازاریابی کارآفرینانه بر عملکرد نوآورانه: اثر میانجی‌گری سرمایه انسانی (مورد مطالعه: شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان پارک علم و فناوری دانشگاه تهران)
الموضوعات : مدیریت بازاریابیحمید کاکایی 1 , عامر دهقان نجم آبادی 2 , مهسا فتوحی زاده 3 , علیرضا اسدزاده 4
1 - کارشناس ارشد اقتصاد، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دکترای کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه ملایر، همدان، ایران
4 - کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
الکلمات المفتاحية: شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان, سرمایه انسانی, عملکرد نوآورانه, بازاریابی کارآفرینانه,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف بررسی بازاریابی کارآفرینانه بر عملکرد نوآورانه با نقش میانجی‌گری سرمایه انسانی انجام گرفته است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از حیث روش جمع‌آوری داده‌ها از نوع توصیفی- پیمایشی و از نظر رویکرد داده‌های جمع‌آوری شده از نوع داده‌های کمی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل مدیران شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان پارک علم و فناوری دانشگاه تهران به تعداد 180 نفر است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران، تعداد 122 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) و نرم‌افزار Smart PLS انجام گرفت. نتایج بدست آمده از ضرایب مسیر و ضرایب معناداری نشان داد که بازاریابی کارآفرینانه و سرمایه انسانی بر عملکرد نوآورانه تأثیر معنادار و مثبتی دارند. همچنینن نتیجه گرفته شد که بازاریابی کارآفرینانه نیز بر سرمایه‌های انسانی شرکت‌ها تأثیر مثبت و معناداری دارد. نتیجه دیگر پژوهش نشان داد که سرمایه انسانی می‌تواند به عنوان نقش میانجی بین رابطه بازاریابی کارآفرینانه و عملکرد نوآورانه ایفا نماید. یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که توجه به بازاریابی کارآفرینانه شرکت‌های کوچک و متوسط را مجهز به قابلیت‌ها و توانمندی‌هایی می‌سازد که آن می‌تواند برای شرکت‌ها نتایج و پیامدهای زیادی از جمله رشد شرکت‌ها، سودآوری، افزایش سهم بازار و افزایش عملکرد نوآورانه داشته باشد.
خاکزادیان، م.، فتاحی، م. و صالحی، م. (1399). "ارائه مدل بازاریابی کارآفرینانه جهت بهبود عملکرد نوآورانه از منظر اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها: پارادایم کیفی"، آموزش در علوم انتظامی، دوره 7، شماره 25، صص. 223-249.
خزایی، ف. (1395). "بررسی تأثیر بازاریابی کارآفرینانه بر عملکرد نوآورانه شرکت‌های کوچک و متوسط صنایع شیمیایی استان تهران"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران.
خزایی کوهپر، م.، تقی‌پوریان، م.ج.، علیخانی، ر. و کیاکجوری، د. (1400). "بازاریابی کارآفرینانه دانشگاهی: توسعه مدل با رویکرد آمیخته"، مدیریت بازاریابی، دوره 16، شماره 50، صص. 43-63.
داوری، ع. و رضازاده، آ. (1392). "مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS"، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران.
رشادت‌جو، ح. و ابراهیم‌پور آزادبنی، ا. (1399). "ارائه مدل تأثیر ابعاد بازاریابی کارآفرینانه بر رفتار مصرف‌کننده در استارت‌آپ‌های حوزه فناوری نوین"، مدیریت بازاریابی، دوره 15، شماره 49، صص. 23-37.
رضائی، ر.، منگلی، ن. و صفا، ل. (1396). "اثر میانجی بازاریابی کارآفرینانه در رابطه بین گرایش کارآفرینانه و عملکرد کسب‌وکارهای گلخانه‌ای در شهرستان جیرفت"، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 13، شماره 1، صص. 195-209.
ریزوندی، آ.، تجاری، ف. و اسماعیلی، م.ر. (1396). "آزمون مدل ساختاری عملکرد مدیران باشگاه‌های ورزشی بر مبنای بازاریابی کارآفرینانه"، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 6، شماره 3، صص. 63-74.
زاهدی، ش.س.، ابراهیم‌پور، ح. و خلیلی، ح. (1392). "نقش رهبری تحول‌گرا بر عملکرد تجاری: مطالعه‌ای در شرکت گاز استان تهران"، مدیریت دولتی، دوره 5، شماره 1، صص. 111-128.
شعبانی‌نژاد، ا.، فروغ نعمت‌اللهی، ب. و محمدرضایی، م. (1398). "تأثیر بازاریابی کارآفرینانه بر ارزش مشتری با نقش میانجی جهت‌گیری بازار در بنگاه‌های کوچک و متوسط"، مدیریت بازاریابی، دوره 14، شماره 45، صص. 73-89.
صفری، ع. و قره‌باشلونی، ر. (1393). "بررسی رابطه بازاریابی کارآفرینانه و عملکرد بازاریابی از طریق نوآوری (مطالعه موردی: شرکت‌های فعال در سه صنعت اتوماسیون صنعتی، مخابرات، رایانه و تجهیزات دیجیتال)"، مدیریت بازرگانی، دوره 6، شماره 4، صص809-826.
قاسمی، ف. (1392). "بررسی تأثیر آموزش‌های ضمن خدمت بر عملکرد شغلی کارکنان ستادی بانک سپه تهران"، بانک سپه، شماره 146، صص. 41-43.
محبت‌طلب، ع. و رضوانی، م. (1397). "مدل‌یابی تأثیر بازاریابی کارآفرنانه بر ارزش ویژه برند مشتری محور در صنایع غذایی لبنی؛ مطالعه با تمرکز بر برند کاله"، تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 8، شماره 2، صص123-138.
ناهید، م. و زالی، م.ر. (1389). "بررسی تئوریک رابطه سرمایه اجتماعی و کارآفرینی"، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، نوآوری، کارآفرینی در شیراز.
Adel, H.M., Mahrous, A.A. & Hammad, R. (2020). “Entrepreneurial Marketing Strategy, Institutional Environment, and Business Performance of Smes In Egypt”, Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies.
AlQershi, N. (2021). “Strategic Thinking, Strategic Planning, Strategic Innovation and The Performance of Smes: The Mediating Role of Human Capital”, Management Science Letters, Vol. 11(3), PP. 1003-1012.
Aslam, S., Shahid, M.N., Qureshi, M.H. & Qureshi, A.M. (2018). “Investigating Innovativeness and Emotional Intelligence as Mediator to Explore Enterprenurial Marketing Strategy Focused on Firm Performance: A Case in Pakistan”, J. Appl. Environ. Biol. Sci, Vol. 8(1), PP. 48-60.
Bandara, K.B.T.U.K., Jayasundara, J.M.S.B., Naradda Gamage, S.K., Ekanayake, E.M.S., Rajapackshe, P.S.K., Abeyrathne, G.A.K.N.J. & Prasanna, R.P.I.R. (2020). “Entrepreneurial Marketing & Performance of Small & Medium Enterprises in Developed and Developing Economies: A Conceptual Exploration”, Munich Personal RePEc Archive, 104341, PP. 1-25.
Becherer, R.C., Helms, M.M. & McDonald, J.P. (2012). “The Effect of Entrepreneurial Marketing On Outcome Goals In SMEs”, New England Journal of Entrepreneurship, Vol. 15(1), P. 3.
Civera, A., Meoli, M. & Vismara, S. (2020). “Engagement of Academics In University Technology Transfer: Opportunity and Necessity Academic Entrepreneurship”, European Economic Review, Vol. 123, 103376.
Eggers, F., Niemand, T., Kraus, S. & Breier, M. (2020). “Developing A Scale For Entrepreneurial Marketing: Revealing Its Inner Frame and Prediction of Performance”, Journal of Business Research, Vol. 113, PP. 72-82.
Fatoki, O. (2019). “Entrepreneurial Marketing and Performance of Small and Medium Enterprises In South Africa”, Journal of Reviews on Global Economics, Vol. 8, PP. 1429-1437.
Gabrielsson, P. & Gabrielsson, M. (2013). “Entrepreneurial Marketing and Corporate Innovation Practice: The Role of Modifying Technology Capabilities”, Industrial Marketing Management, Vol. 42(8), PP. 1357-1373.
Hoque, A.S.M.M. & Awang, Z. (2019). “Does Gender Difference Play Moderating Role In The Relationship Between Entrepreneurial Marketing and Bangladeshi SME Performance?”, Accounting, Vol. 5(1), PP. 35-52.
Hulland, J. (1999). “Use of Partial Least Squares (PLS) In Strategic Management Research: A Review of Four Recent Studies”, Strategic Management Journal, Vol. 20(2), PP. 195-204.
Jiménez, D. & Valle, R. (2011). “Innovation, Organizational Learning, and Performance”, Journal of Business Research, Vol. 64(4), PP. 408-417.
Jogaratnam, G. (2018). “Human Capital, Organizational Orientations and Performance: Evidence From The Restaurant Industry”, International Journal of Hospitality & Tourism Administration, Vol. 19(4), PP. 416-439.
Mamaqi, X. (2014). “Human Resources and Business Result: An Empirical Approach Based On RBV Theory”, International Scholarly and Scientific Research & Innovation, Vol. 8(5), PP. 1555-1561.
Mojekeh, M.O., Nwokolie, C.E. & Okwuraiwe F.E. (2018). “Entrepreneurial Marketing and The Performance of The Selected Small and Medium Scale Enterprises In Nigeria”, Journal of Economics, Business, and Management, Vol. 2, PP. 1-23.
Moon, Y.J. & Kym, H.G. (2006). “A Model For The Value of Intellectual Capital”, Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne Des Sciences De l'Administration, Vol. 23(3), PP. 253-269.
Morris, M.H., Schindehutte, M. & LaForge, R.W. (2002). “Entrepreneurial Marketing: A Construct For Integrating Emerging Entrepreneurship and Marketing Perspectives”, Journal of Marketing Theory and Practice, Vol. 10(4), PP. 1-19.
Nieves, J. & Quintana, A. (2018). “Human Resource Practices and Innovation In The Hotel Industry: The Mediating Role of Human Capital”, Tourism and Hospitality Research, Vol. 18(1), PP. 72-83.
Pradana, M., Pérez-Luño, A. & Fuentes-Blasco, M. (2020). “Innovation As The Key To Gain Performance From Absorptive Capacity and Human Capital”, Technology Analysis & Strategic Management, Vol. 32(7), PP. 822-834.
Sadiku-Dushi, N., Dana, L.P. & Ramadani, V. (2019). “Entrepreneurial Marketing Dimensions and Smes Performance”, Journal of Business Research, Vol. 100, PP. 86-99.
Shehu M.A. & Rosli. M. (2014). “Investigating The Relationship Between Entrepreneurial Marketing and Innovative Performance of Small and Medium Enterprises”, Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy, 5.
Shuremo, G.A., Illés, C.B. & Dunay, A.T. (2021). “The Effect of Entrepreneurial Marketing On The Performance of Small and Medium-Sized Enterprises”, In SHS Web of Conferences, Vol. 90, P. 01018. EDP Sciences.
Suseno, Y., Standing, C., Kiani-Mavi, R. & Jackson, P. (2020). “National Innovation Performance: The Role of Human Capital and Social Capital”, Innovation: The European Journal of Social Science Research, Vol. 33(3), PP. 296-310.
Wahyudi, T.A. (2017). “The Effect of Entrepreneurial Marketing on Managing Resources and Its Impact on Innovation Performance”, In International Conference on Business and Management Research (ICBMR 2017). Atlantis Press.
_||_خاکزادیان، م.، فتاحی، م. و صالحی، م. (1399). "ارائه مدل بازاریابی کارآفرینانه جهت بهبود عملکرد نوآورانه از منظر اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها: پارادایم کیفی"، آموزش در علوم انتظامی، دوره 7، شماره 25، صص. 223-249.
خزایی، ف. (1395). "بررسی تأثیر بازاریابی کارآفرینانه بر عملکرد نوآورانه شرکت‌های کوچک و متوسط صنایع شیمیایی استان تهران"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران.
خزایی کوهپر، م.، تقی‌پوریان، م.ج.، علیخانی، ر. و کیاکجوری، د. (1400). "بازاریابی کارآفرینانه دانشگاهی: توسعه مدل با رویکرد آمیخته"، مدیریت بازاریابی، دوره 16، شماره 50، صص. 43-63.
داوری، ع. و رضازاده، آ. (1392). "مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS"، جهاد دانشگاهی، تهران، ایران.
رشادت‌جو، ح. و ابراهیم‌پور آزادبنی، ا. (1399). "ارائه مدل تأثیر ابعاد بازاریابی کارآفرینانه بر رفتار مصرف‌کننده در استارت‌آپ‌های حوزه فناوری نوین"، مدیریت بازاریابی، دوره 15، شماره 49، صص. 23-37.
رضائی، ر.، منگلی، ن. و صفا، ل. (1396). "اثر میانجی بازاریابی کارآفرینانه در رابطه بین گرایش کارآفرینانه و عملکرد کسب‌وکارهای گلخانه‌ای در شهرستان جیرفت"، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 13، شماره 1، صص. 195-209.
ریزوندی، آ.، تجاری، ف. و اسماعیلی، م.ر. (1396). "آزمون مدل ساختاری عملکرد مدیران باشگاه‌های ورزشی بر مبنای بازاریابی کارآفرینانه"، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 6، شماره 3، صص. 63-74.
زاهدی، ش.س.، ابراهیم‌پور، ح. و خلیلی، ح. (1392). "نقش رهبری تحول‌گرا بر عملکرد تجاری: مطالعه‌ای در شرکت گاز استان تهران"، مدیریت دولتی، دوره 5، شماره 1، صص. 111-128.
شعبانی‌نژاد، ا.، فروغ نعمت‌اللهی، ب. و محمدرضایی، م. (1398). "تأثیر بازاریابی کارآفرینانه بر ارزش مشتری با نقش میانجی جهت‌گیری بازار در بنگاه‌های کوچک و متوسط"، مدیریت بازاریابی، دوره 14، شماره 45، صص. 73-89.
صفری، ع. و قره‌باشلونی، ر. (1393). "بررسی رابطه بازاریابی کارآفرینانه و عملکرد بازاریابی از طریق نوآوری (مطالعه موردی: شرکت‌های فعال در سه صنعت اتوماسیون صنعتی، مخابرات، رایانه و تجهیزات دیجیتال)"، مدیریت بازرگانی، دوره 6، شماره 4، صص809-826.
قاسمی، ف. (1392). "بررسی تأثیر آموزش‌های ضمن خدمت بر عملکرد شغلی کارکنان ستادی بانک سپه تهران"، بانک سپه، شماره 146، صص. 41-43.
محبت‌طلب، ع. و رضوانی، م. (1397). "مدل‌یابی تأثیر بازاریابی کارآفرنانه بر ارزش ویژه برند مشتری محور در صنایع غذایی لبنی؛ مطالعه با تمرکز بر برند کاله"، تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 8، شماره 2، صص123-138.
ناهید، م. و زالی، م.ر. (1389). "بررسی تئوریک رابطه سرمایه اجتماعی و کارآفرینی"، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، نوآوری، کارآفرینی در شیراز.
Adel, H.M., Mahrous, A.A. & Hammad, R. (2020). “Entrepreneurial Marketing Strategy, Institutional Environment, and Business Performance of Smes In Egypt”, Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies.
AlQershi, N. (2021). “Strategic Thinking, Strategic Planning, Strategic Innovation and The Performance of Smes: The Mediating Role of Human Capital”, Management Science Letters, Vol. 11(3), PP. 1003-1012.
Aslam, S., Shahid, M.N., Qureshi, M.H. & Qureshi, A.M. (2018). “Investigating Innovativeness and Emotional Intelligence as Mediator to Explore Enterprenurial Marketing Strategy Focused on Firm Performance: A Case in Pakistan”, J. Appl. Environ. Biol. Sci, Vol. 8(1), PP. 48-60.
Bandara, K.B.T.U.K., Jayasundara, J.M.S.B., Naradda Gamage, S.K., Ekanayake, E.M.S., Rajapackshe, P.S.K., Abeyrathne, G.A.K.N.J. & Prasanna, R.P.I.R. (2020). “Entrepreneurial Marketing & Performance of Small & Medium Enterprises in Developed and Developing Economies: A Conceptual Exploration”, Munich Personal RePEc Archive, 104341, PP. 1-25.
Becherer, R.C., Helms, M.M. & McDonald, J.P. (2012). “The Effect of Entrepreneurial Marketing On Outcome Goals In SMEs”, New England Journal of Entrepreneurship, Vol. 15(1), P. 3.
Civera, A., Meoli, M. & Vismara, S. (2020). “Engagement of Academics In University Technology Transfer: Opportunity and Necessity Academic Entrepreneurship”, European Economic Review, Vol. 123, 103376.
Eggers, F., Niemand, T., Kraus, S. & Breier, M. (2020). “Developing A Scale For Entrepreneurial Marketing: Revealing Its Inner Frame and Prediction of Performance”, Journal of Business Research, Vol. 113, PP. 72-82.
Fatoki, O. (2019). “Entrepreneurial Marketing and Performance of Small and Medium Enterprises In South Africa”, Journal of Reviews on Global Economics, Vol. 8, PP. 1429-1437.
Gabrielsson, P. & Gabrielsson, M. (2013). “Entrepreneurial Marketing and Corporate Innovation Practice: The Role of Modifying Technology Capabilities”, Industrial Marketing Management, Vol. 42(8), PP. 1357-1373.
Hoque, A.S.M.M. & Awang, Z. (2019). “Does Gender Difference Play Moderating Role In The Relationship Between Entrepreneurial Marketing and Bangladeshi SME Performance?”, Accounting, Vol. 5(1), PP. 35-52.
Hulland, J. (1999). “Use of Partial Least Squares (PLS) In Strategic Management Research: A Review of Four Recent Studies”, Strategic Management Journal, Vol. 20(2), PP. 195-204.
Jiménez, D. & Valle, R. (2011). “Innovation, Organizational Learning, and Performance”, Journal of Business Research, Vol. 64(4), PP. 408-417.
Jogaratnam, G. (2018). “Human Capital, Organizational Orientations and Performance: Evidence From The Restaurant Industry”, International Journal of Hospitality & Tourism Administration, Vol. 19(4), PP. 416-439.
Mamaqi, X. (2014). “Human Resources and Business Result: An Empirical Approach Based On RBV Theory”, International Scholarly and Scientific Research & Innovation, Vol. 8(5), PP. 1555-1561.
Mojekeh, M.O., Nwokolie, C.E. & Okwuraiwe F.E. (2018). “Entrepreneurial Marketing and The Performance of The Selected Small and Medium Scale Enterprises In Nigeria”, Journal of Economics, Business, and Management, Vol. 2, PP. 1-23.
Moon, Y.J. & Kym, H.G. (2006). “A Model For The Value of Intellectual Capital”, Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne Des Sciences De l'Administration, Vol. 23(3), PP. 253-269.
Morris, M.H., Schindehutte, M. & LaForge, R.W. (2002). “Entrepreneurial Marketing: A Construct For Integrating Emerging Entrepreneurship and Marketing Perspectives”, Journal of Marketing Theory and Practice, Vol. 10(4), PP. 1-19.
Nieves, J. & Quintana, A. (2018). “Human Resource Practices and Innovation In The Hotel Industry: The Mediating Role of Human Capital”, Tourism and Hospitality Research, Vol. 18(1), PP. 72-83.
Pradana, M., Pérez-Luño, A. & Fuentes-Blasco, M. (2020). “Innovation As The Key To Gain Performance From Absorptive Capacity and Human Capital”, Technology Analysis & Strategic Management, Vol. 32(7), PP. 822-834.
Sadiku-Dushi, N., Dana, L.P. & Ramadani, V. (2019). “Entrepreneurial Marketing Dimensions and Smes Performance”, Journal of Business Research, Vol. 100, PP. 86-99.
Shehu M.A. & Rosli. M. (2014). “Investigating The Relationship Between Entrepreneurial Marketing and Innovative Performance of Small and Medium Enterprises”, Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy, 5.
Shuremo, G.A., Illés, C.B. & Dunay, A.T. (2021). “The Effect of Entrepreneurial Marketing On The Performance of Small and Medium-Sized Enterprises”, In SHS Web of Conferences, Vol. 90, P. 01018. EDP Sciences.
Suseno, Y., Standing, C., Kiani-Mavi, R. & Jackson, P. (2020). “National Innovation Performance: The Role of Human Capital and Social Capital”, Innovation: The European Journal of Social Science Research, Vol. 33(3), PP. 296-310.
Wahyudi, T.A. (2017). “The Effect of Entrepreneurial Marketing on Managing Resources and Its Impact on Innovation Performance”, In International Conference on Business and Management Research (ICBMR 2017). Atlantis Press.
