پی‌جوییِ بارزه‌های شهر از منظر حافظ

الموضوعات :

محمد نقی زاده ¹ ( عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران، ایران. )

تاريخ الإرسال : 06 الإثنين , ذو الحجة, 1430 تاريخ التأكيد : 01 السبت , صفر, 1431 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , محرم, 1431

الکلمات المفتاحية: architecture, City, ایران, Iran, معماری, شهر, انسان, عرفان, حافظ, Meaning, mysticism, Persian literature, معنا, Mankind, ادبیّات فارسی, Hafiz,

ملخص المقالة :

در زمینه شناخت دیدگاه های تفکّر و تمدّن ایرانی در مورد موضوعات مختلف مربوط به شهر و معماری و محیط زندگی، یکی از مشکلات اصلی کمبود آثار مکتوبی است که مبانی نظری و اصول شکل‌گیری فضا و محیط زندگی ایرانیان را صراحتاً توضیح داده باشند.1 در عین حال، بسیاری از آثار وجود دارند که به ذکر مستقیم یا غیرمستقیمِ اصول و ارزش هایی اشاره دارند که مستخرج از فرهنگ ایرانی بوده و برای شکل دادن محیط زندگی یا تعریف شهر آرمانی این تمدّن قابل استناد هستند. این اصول و ارزشها، در تبیین مدینه فاضله و شهر ایده‌آل و محیط زندگی آرمانی صاحبان اندیشه و رهبران فکری این تمدّن نقشی بی‌بدیل ایفا نموده‌اند. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا اصول و ارزش های حاکم بر شهر و محیط آرمانی و مدینه فاضله‌ای را که حضرت حافظ، با بهره‌گیری از الهامات خویش، برای پیروان تفکّر توحیدی توصیه می‌نماید، شناسایی و معرّفی کند.

المصادر:

1-  قرآن کریم.

2- دعای کمیل امام‌الموحّدین علی (ع).

3- دیوان خواجه شمس‌الدّین محمّد حافظ شیرازی.

4- ابن‌اخوه قرشی، محمدبن‌احمد، (1360). «آیین شهرداری»، ترجمه جعفر شعار، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

5- امین‌زاده، بهناز و محمّد نقی‌زاده، (1381). « آرمانشهر اسلام: شهر عدالت»، مجلّة صفّه، شمارة 35، پاییز و زمستان 1381.

6- جعفری، [علامه] محمّدتقی، (1361). «تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال‌الدّین محمّد مولوی»، (ج12)، انتشارات اسلامی، تهران.

7- طباطبایی، [علامه]سیّدمحمّدحسین (ترجمه عبدالکریم نیّری بروجردی)، (1346).  «تفسیر المیزان»، (ج6)، دارالعلم، قم.

8- طباطبایی، [علامه]سیّدمحمّدحسین ، (ترجمه سیّدمحمّدباقر موسوی همدانی)، (1362). «تفسیر المیزان»، (ج 15)، محمّدی، تهران.

9- غزّالی، [امام] محمّد، (1361الف). «علم لدنّی»، ترجمة زین‌الدّین کیایی‌نژاد، تهران.

10- غزّالی، [امام] محمّد، علم لدنّی، (1361ب). «کیمیای سعادت»، انتشارات طلوع و زرّین، تهران.

11- فارابی، ابونصر، (1376). « السیاسه‌المدنیّه»، ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، انتشارات سروش، تهران.

12- کوماراسوامی، آناندا (ترجمة غلامرضا اعوانی)، (1372). «رقص شیوا»، در مجموعه مقالات مبانی هنر معنوی (گردآورنده: علی تاجدینی)، دفتر مطالعات دینی هنر، تهران.

13- نقی‌زاده، محمّد، (1384 الف). «جایگاه طبیعت و محیط زیست در فرهنگ و شهرهای ایرانی»، واحد علوم و تحقیقات، تهران.

14- نقی‌زاده، محمّد، (1384 ب). «مبانی هنر دینی در فرهنگ اسلامی: جلد اوّل: مبانی و نظام فکری»، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران.

15- نقی‌زاده، محمّد، (1385 الف). «معماری و شهرسازی و اسلامی (مبانی نظری)»، سازمان نظام مهندسی استان اصفهان، اصفهان.

16- نقی‌زاده، محمّد، (1385 ب). « مبانی هنر دینی در فرهنگ اسلامی: تجلّیات عینی و کالبدی»، انتشارات راهیان، اصفهان.