چارچوبی مفهومی برای یادگیری خط‌مشی در حوزه سلامت

الموضوعات : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

وجه الله قربانی زاده ¹ , سیّد محسن علّامه ² , هادی خان‌محمّدی ³ , حمیدرضا محمّدی‌سیاهبومی ⁴

1 - دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، دانشکده مدیریت و حسابداری، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، اصفهان، ایران.
3 - استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، دانشکده مدیریت و حسابداری، تهران، ایران.
4 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، دانشکده مدیریت و حسابداری، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 26 السبت , ذو القعدة, 1443 تاريخ التأكيد : 03 الإثنين , محرم, 1444 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , صفر, 1444

الکلمات المفتاحية: یادگیری, آموزش, خط‌مشی‌گذاری عمومی, سلامت, اپیدمی,

ملخص المقالة :

زمینه: نظام جمهوری اسلامی ایران، همانند سایر سیستم‌های حکومتی باید برای مسائل مربوط به بهداشت و سلامت، خط‌مشی‌ها و استراتژی‌های کاربردی در دستور کار داشته باشد و از آنجائیکه سلامتی، بهداشت و درمان همواره از اولویت‌ها و نیازهای اولیه بشر از اوان مدنیت تا کنون بوده و هست، می‌بایست برنامه‌های کاربردی که ضامن سلامتی و زندگی بهینه برای انسان‌هاست، در دستور کار قرار گیرد. در اواخر سال 2019، دنیا با یک پدیده‌ همه‌گیر، به نام کرونا مواجه شد که کلیه روابط انسانی، سازمانی و حتی بین‌المللی را تحت تاثیر خود قرار داد و خط‌مشی‌گذاران و تصمیم‌گیران حوزه سلامت را به چالش کشید، تا برای رفع این معضل فکر چاره‌ای بیندیشند. هدف: فلذا این پژوهش با هدف ارائه چارچوبی مفهومی برای یادگیری خط‌مشی در حوزه سلامت انجام شده است، تا درس‌آموزی‌های مفیدی برای خط‌مشی‌گذاران حوزه سلامت ایجاد کند و در آینده با تجربه‌اندوزی و الگوگیری از این یادگیری‌ها، با خط‌مشی‌گذاری‌های برنامه‌ریزی شده و مبتنی بر خرد جمعی، تضمین سلامت جامعه بشری را تامین کنند. روش پژوهش: روش تحقیق حاضر، روش مطالعه چندموردی بوده که یک روش کیفی است و از استراتژی تحلیل مضمون و نرم‌افزار Max QDA برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل 12 نفر از خبرگان و خط‌مشی‌گذاران حوزه سلامت در وزارت بهداشت بوده که با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساخت یافته و نمونه‌گیری هدفمند و گلوله‌برفی به گردآوری داده‌ها از آنان مبادرت شد. یافته ها: پس از گردآوری داده‌ها و رسیدن به اشباع نظری، تحلیل صورت پذیرفت. با مطالعه داده‌ها و اطلاعات استخراج شده در نهایت، 431 کد باز/ شناسه، 152 مضمون پایه، 39 مضمون سازمان‌دهنده و 11 مضمون فراگیر شناسایی شد. نتایج: این مضامین و مفاهیم عمدتاً از مصاحبه‌ها و اسناد بالادستی بدست آمدند و بارها توسط محقّق بازبینی و اصلاح شد و مضامین مشابه و یکسان در یک دسته قرار گرفته و چارچوب مفهومی ارائه گردید.

المصادر:

قرآن کریم؛

نهج‌البلاغه؛

امیری، سروش (1396). «نقش تجربیات بین‌المللی بریادگیری سیاست گذاران»‏. پژوهش های روابط بین الملل، 7 (26)، 223-242؛

امیری، علی‌نقی، دانائی‌فرد، حسن، زارعی‌متین، حسن و سیدمجتبی امامی (1390). «فهم جوهره خط‌مشی‌های عمومی: واکاوی نظری ماهیت تقلیدپذیری خط‌مشی‌گذاران ملی»، مجله اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره اول، بهار و تابستان 1390، شماره پیاپی 9، 39 صص 6-44؛

شاهمرادی، روح‌اله، تدبیری، سیروس، مجیدی، مریم و علیرضا افشارنژاد (1399). «ارایه مدل ساختاری تفسیری، خط‌مشی‌گذاری مسئولیت اجتماعی اسلامی در نظام سلامت»، فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، سال یازدهم، شماره 38، 18 صص، 1-18؛

شیخ‌بگلو، زین‌العابدین، تیمورنژاد، کاوه و یداله عباس‌زاده سهرون (1400). «تدوین و اعتباریابی مدل مشارکت ذی‌نفعان در خط‌مشی‌گذاری عمومی در سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت»، فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، سال دوازدهم، شماره 44، 11 صص، 47-57؛

صفراهنگ، رسول (1399). «نقد فرانظری مبانی هستی‌شناختی حکمرانی دولت‌ها در سیاست‌گذاری سلامت برای کنترل همه‌گیری کووید- 19، (مطالعه موردی ایران)»؛ پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پانزدهم، شماره دوم، 42 صص 183-224؛

عباسی، طیبه (1389). «تبیین عوامل موثر بر تغییر خط‌مشی در حوزه علوم، پژوهش­ها و فناوری؛ موردکاوی: قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، پژوهشات و فناوری و قانون نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاهها و موسسات عالی کشور»، رساله دکتری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تربیت مدرّس، تهران، ایران.

عباسی، طیبه؛ دانائی‌فرد، حسن؛ آذر، عادل؛ و الوانی، مهدی (1389). تبیین تغییر خطمشی با استفاده از نظریۀ جریانات چندگانۀ کینگدون: مطالعه موردی تغییر قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، پژوهشات و فناوری، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال سوم، شماره، 1صص 97-8؛

قدیری‌نوفرست، علی و وحید سینایی (1400). «بحران کرونا؛ تغییر یا تداوم الگوهای حکمرانی در دولت جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال شانزدهم، شماره 2، پیاپی 62، 46 صص 175-220؛

مافی­مرادی، شیوا (1399). «ارائه مدلی برای تحلیل از خط مشی گذاری در حوزه سلامت»، رساله دکتری. موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، گروه مدیریت؛

یزدانی، حمیدرضا (1391). «تدوین مدلی برای اندازه گیری زنجیره ارزش منابع انسانی در  گروه صنعتی سایپا: کاربردی از پژوهش آمیخته»، رساله دکتری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛

Albright, E. A. (2009). Policy change and policy learning in a new democracy: Response to extreme floods in Hungary. Duke University.

Ansell, C. (2011). Pragmatist Democracy: Evolutionary Learning as Public Philosophy. Oxford: Oxford University Press.

Aubin, D., Brans, M., & Fobé, E. (2017). Policy analysis in the central and regional governments. Policy analysis in Belgium, 81-106.

Bennett, C., & Howlett, M. (1992). The lessons of learning: reconciling theories of policy learning and policy change. Policy Sciences, 25(3), 275–294.

Deutsch, K. W. (1963). The nerves of government; models of political communication and control (No. 04; JA73, D4.).

Dunlop, C. (2013). Epistemic communities. In M. Howlett, S. Fritzen, W. Xun, & E. Araral (Eds.), Routledge handbook of public policy (pp. 229–243). New York, NY: Routledge.

Dunlop, C. A., & Radaelli, C. M. (2020). The lessons of policy learning: Types, triggers, hindrances and pathologies. In A Modern Guide to Public Policy. Edward Elgar Publishing.

Dunlop, C. A., Radaelli, C. M., & Trein, P. (2018). Introduction: The family tree of policy learning. In Learning in public policy (pp. 1-25). Palgrave Macmillan, Cham.

Eisenhardt, K.M.  (1989), “Building theories from case study research”, Academy of Management Review, Vol. 14, No. 4, pp.532-550.

Faraji, O., Etemad, K., Sari, A. A., & Ravaghi, H. (2015). Policies and programs for prevention and control of diabetes in Iran: a document analysis. Global journal of health science, 7(6), 187.

Haas, P. M. (1992). Introduction: epistemic communities and international policy coordination. International organization, 46(1), 1-35.

Haas, P.M. (1992). Introduction: Epistemic communities and international policy coordination. International Organization 46(1), 1-36

Heclo, H. (1974). Modern Social Politics in Britain and Sweden New Haven.

Heclo, H. (1974). Modern Social Politics in Britain and Sweden. New Haven, CT: Yale
University Press;

Howlett, M., & Cashore, B. (2009). The dependent variable problem in the study of policy change: Understanding policy change as a methodological problem. Journal of Comparative Policy Analysis, 11, 29–42.

Kingdon, J. W. (1995). Agendas, Alternatives, and Public Policies, 2nd ed. Boston: Little, Brown & Company

Lee, S., Hwang, C., & Moon, M. J. (2020). Policy learning and crisis policy-making: Quadruple-loop learning and COVID-19 responses in South Korea. Policy and Society, 39(3), 363-381.

Mann J. Health and Human Rights (2006): If Not Now, When? American Journal of Public Health. 2006; 96: 1940-3.

Martsolf, G. R., & Thomas, T. H. (2019). Integrating political philosophy into health policy education. Policy, Politics, & Nursing Practice, 20(1), 18-27.

Mehrdad, R. (2009). Health system in Iran. JMAJ, 52(1), 69-73.

Mintrom, M., Vergari. S., (1996). “Advocacy Coalitions, Policy Entrepreneurs, and Policy Change.” Policy Studies Journal 24: 420–34

Moyson, S., Scholten, P., & Weible, C. M. (2017). Policy learning and policy change: Theorizing their relations from different perspectives. Policy and society, 36(2), 161-177.

Petridou, E., & Mintrom, M. (2020). A research agenda for the study of policy entrepreneurs. Policy Studies Journal.

Raoofi, A., Takian, A., Sari, A. A., Olyaeemanesh, A., Haghighi, H., & Aarabi, M. (2020). COVID-19 pandemic and comparative health policy learning in Iran. Archives of Iranian medicine, 23(4), 220-234.

Rose, R. (1991). What is lesson-drawing? Journal of Public Policy, 11, 3–30;

Sabatier, P., & Jenkins-Smith, H. (Eds.). (1999). Policy change and learning: An advocacy coalition approach. Boulder, CO: Westview Press.

Takian, A., Raoofi, A., & Kazempour-Ardebili, S. (2020). COVID-19 battle during the toughest sanctions against Iran. Lancet (London, England), 395(10229), 1035.

Witting, A., & Moyson, S. (2015). Learning in post-recession framing contests: Changing UK road policy (pp. 107-130).

Yin, K.R. (2003). Case study Research: Design and methods. Sage publicatons.

Yin, R., (1994). Case study research: Design and methods (2nd ed.). Beverly Hills, CA: Sage.