سنجش زیست پذیری شهری در بافت های تاریخی (نمونه: محله باباطاهر خرم‌آباد)
الموضوعات :
1 - گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری
الکلمات المفتاحية: زیست پذیری, بافت تاریخی, شهر خرم‌آباد, محله باباطاهر.,
ملخص المقالة :
افزایش سریع شهرنشینی، چشم اندازهای متنوعی ازجمله نابرابری خدمات و امکانات، افت کیفیت زندگی، فرسودگی و زوال محلات را به دنبال داشته است. این امر منجر به توجه طراحان و برنامه ریزان شهری بر روی بهبود کیفیت زندگی شده که این مفهوم را تحت عنوان زیست پذیری شهری ذکر می کنند. بافت قديمي و كهن شهرها به واسطه‌ی قدمت تاريخي، عناصر باارزش تاريخي، موقعيت مناسب ارتباطي، قرارگيري بازار اصلي شهر و قلب تپنده ي اقتصادي آن داراي جايگاه منحصربه‌فردی در ساختار فضايي-كاركردي شهر مي باشد. شهر خرم‌آباد به‌عنوان مرکز استان لرستان از مشکلات بافت فرسوده در بخش مرکزی رنج می برد. یکی از قدیمی ترین محله های شهر خرم آباد که در مرکز شهر واقع شده است و مهم‌ترین بافت فرسوده شهر است، محله درب باباطاهر می باشد که به علت تجمع بیش‌ازحد فعالیت ها و جمعیت در آن باعث افت کيفيت محیطی، کاهش سرزندگي، تحمل‌ناپذیری زندگی شهری، زوال فيزيکي، کالبدي و کارکردي و در یک‌کلام افت زيست پذيري شهری در این بخش از شهر شده است. هدف اصلی این پژوهش سنجش و ارزیابی زیست پذیری در بافت فرسوده محله درب باباطاهر جهت ارتقا زيست پذيري این بافت تاریخی است. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع تحقیقات پژوهشی-کاربردی است. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده اند که برای سنجش روایی آن ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شده و پایایی پرسش‌نامه‌ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تائید شد که 0/851 به‌دست‌آمده است که نشان می دهد پایایی پرسش‌نامه‌ها در سطح قابل قبولی است. در مرحله نهایی با استفاده از آزمون تی تست و فیشر به تحلیل داده ها پرداخته شده و در میان مؤلفه‌های مؤثر بر زیست پذیری بعد خدمات شهری با مقدار میانگین 134.26 و بعد تاریخی با مقدار میانگین 69.93 به ترتیب بدترین و بهترین ابعاد زیست پذیری محله تشخیص داده شده اند. بااین‌حال می توان چنین تحلیل کرد که این محله بااینکه مهم ترین محله تاریخی شهر محسوب می شود و در مرکز شهر واقع شده است، استانداردهای مطلوب زندگی و میزان زیست پذیری آن در سطحی بسیار ضعیف است.
Amod Consulting Engineers. (2007). Empowerment and organizing studies of informal settlements in Khorramabad city, Housing and Urban Development Organization of Lorestan Province[In Persian].
Asyabanipoor, E., Panahi, A., & Ahmadzadeh, H. (2020). The Effect of Urban Livability Factors on the Current Situation Using Structural Equation Modeling with Partial Least Squares Method (Case Study: Ten Areas of Tabriz Metropolis), Geography and Planning, 24 (73), 23-46 [In Persian].
Bandar Abad, Alireza (2010). Compilation of the principles of spatial development model and the shape of a livable Iranian city (case study: districts 1, 15 and 22 of Tehran),¬ PHD dissertation on urban planning; Under the guidance of Dr.¬Hamid Majdi, Islamic Azad University, Tehran Science and Research Unit [In Persian].
Chaway, Francoise. (1996). Urban; Facts and fictions. Translation: Seyyed Mohsen Habibi, Tehran, Tehran University Press [In Persian].
Cities p.(2003).A sustainable urban system the long term plan for greater Vancouver,Canada,cities plus
. Doiran, Ismail. (2019). Measuring the livability of urban contexts with an emphasis on social sustainability (Case study: informal settlements in Hamadan city), Two Quarterly Journal of Urban Social Geography, 7 (1): 47-68 [In Persian].
Hikmatnia, Hassan, Mousavi, Miranjaf, Sobhani, Nobakht, Salmanzadeh, Sina. (2022). Analysis and assessment of livability in dilapidated urban tissues (case study: Shahin Dej), Journal of Human Settlements Planning Studies, Volume 17, spring 2022, Number 1 (58 series): 33-47 [In Persian].
Hadarlo, Aram, Abedini, Asghar. (2022). Comparative study of livability in the new and old context of cities (case study: Urmia city), Urban Management Studies Quarterly, Volume 11, Number 42, Serial Number ( 42), May 1401: 35-48 [In Persian].
Hall, T. (2006).Urban Geography, London & New York: Routledg.
Heydari, Taghi, Shamai, Ali, Sasanpour, Farzaneh, Soleimani, Mohammad, Ahmadinejad Roshti, Mohsen (2014). Evaluation of the viability of worn-out fabric and its strengthening strategies (case study: worn-out fabric of Zanjan city), Sustainable City Quarterly, Volume 2, Number 2, summer 2014: 19-34 [In Persian].
Heydari, Mohammad Taqi. (2014). Analyzing the livability of dilapidated urban tissues (case study: dilapidated tissue of the central part of Zanjan city), PHD dissertation in geography and urban planning; under the guidance of Dr. Ali Shamai, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran [In Persian].
Information base of Khorramabad Municipality at: http://www.shahrdari-khorramabad.ir.
Jacobs, Jane. (2006). Death and life of big American cities, Translated by Hamidreza Parsi and Arzoo Platoni, Tehran University Press [In Persian].
Khorasani, Mohammad Amin (2012). Explaining the livability of peri-urban villages with the quality of life approach, a case study: Varamin city, PhD dissertation in geography and rural planning; guided by: Dr. Mohammad Reza Rezvani, University of Tehran [In Persian].
Kazemi, Iraj (1997).Famous People, Aflak Publications [In Persian].
Kutty, A. A., Kucukvar, M., Onat, N. C., Ayvaz, B., & Abdella, G. M. (2023). Measuring sustainability, resilience and livability performance of European smart cities: A novel fuzzy expert-based multi-criteria decision support model. Cities, 137, 104293.
Khezerlou, Aram, Abedini, Asghar. (2022). Comparative study of livability in new and old context of cities (Study example: Urmia city), Quarterly Journal of Urban Management Studies, Volume 11, Number 42, Serial Number (42) , May 1401: 35-48 [In Persian].
Liu, Y., Huang, X., Yang, Q., Jing, W., & Yang, J. (2023). Effects of landscape on thermal livability at the community scale based on fine-grained geographic information: A case study of Shenzhen. Science of the Total Environment, 905, 167091.
Larice, M, Z. (2005).great neighborhoods: the livability and morphology high density neighborhoods in urban North America”, PHD.
Landry, Charles. (2000). Urban Vitality: A New source of Urban Competitiveness, Prince Claus fund journal, ARCHIS issue Urban Vitality / Urban Heroes.
M Wheeler, Stephen (2014). Planning for sustainability: creating a livable, balanced and ecological society, Translated by Mahmoud Jumapour and Shokoofah Ahmadi, Social Sciences Publishing House, Tehran [In Persian].
Mahmoudi Pashaei, S. (2017).¬Measuring the livability rating of worn-out tissue compared to the middle and new tissue in Urmia city, master's thesis in the field of geography and urban planning, Payam Noor University of Urmia [In Persian].
Norris, Tyler and Mary Pittman. (2000).¬The health community’s movement and the coalition for heal their cities and communities”, public health¬, reports 115: 118-124.
Omti, Mustafa, Zabihi, Hossein, Khatibi, Mohammad Reza, Shurmij, Ramzan Ali. (2022). Presenting a model to improve livability in subsurface public spaces of cities, Journal of Geography and Urban-Regional Planning. E, Year 12, summer, 2023, No. 43: 207-2203 [In Persian].
Oxford English Dictionary. (1989).¬Oxford University Press, Second Edition.
Pourahmad, Ahmed and Ebadi, Javaid (2000). The role of social ecology in the old urban context, Geographical Research Quarterly, No. 39, March 1989: 93-103 [In Persian].
Qanbari, Mohammad, Aghte Shekohi, Mohammad, Rahnama, Mohammad Taqi, Kharazmi, Omid Ali. (2021). an analysis of urban livability with an emphasis on the housing index (case study: Mashhad metropolis), Journal of Geography and Urban Space Development, Volume 8, Number 1, Number Papi (14), Shahrivar 2021: 101-121 [In Persian].
Sasanpour, Farzaneh, Movahed, Ali, Hashemi, Behrouz. (2023). Analysis of the impact of spatial organization on the livability of the vital cores of Karaj metropolis, Journal of Applied Research of Geographical Sciences, 23rd year, winter, 1402, number 71:1-20 [In Persian].
Sasanpour, Farzaneh, Tovalai, Simin, Jafari Asadabadi, Hamzeh.¬(2014).¬Measuring and evaluating urban livability in twenty-two regions of Tehran metropolis, Regional Planning Quarterly, 5(18)¬:¬27-42 [In Persian].
Sheikh, W. T., & van Ameijde, J. (2022). Promoting livability through urban planning: A comprehensive framework based on the “theory of human needs”. Cities, 131, 103972.
Soleimani, Mohammad, Tovalai, Simin, Rafiyan, Mojtabi, Zanganeh, Ahmad, Khorainejad, Forough. (2016). urban sustainability: concepts, principles, dimensions and indicators, Journal of Urban Planning Geography Research. , Volume 4, Number 1: 27-50 [In Persian].
Teng Chey, khoo. (2012). The CLC framework: for liveable and sustainable cities, Urban Solutions (1), Centre for Liveable Cities, Singapore: 58-63.
www.camsys.com/kb experts-livability. Htms.
