تحلیل و ارزیابی آینده تاب‌آوری شهر الشتر با رویکرد آینده‌پژوهی
الموضوعات :
مهدی صفری احمدوند
1
,
عباس ملک حسینی
2
1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
الکلمات المفتاحية: تاب آوری , سناریو , آینده پژوهی , شهر الشتر ,
ملخص المقالة :
تاب‌آوری رویکرد جدیدی است که در راستای پایداری و حفظ مانایی و ارتقای ظرفیت تحمل منابع و شاخصه‌های توسعه در شهرها در برابر خطرات و آسیب‌ها و مخاطرات مطرح شده است. در مطالعه حاضر با هدف کاربردی- توسعه و با روش‌شناسی توصیفی- تحلیل سعی شده است به تحلیل و ارزیابی آینده تاب‌آوری شهر الشتر با رویکرد آینده پژوهشی بپردازد. برای گردآوری داده‌های توصیفی از روش اسنادی- کتابخانه‌ای و برای گردآوری داده‌های تحلیل به روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه بهره برده شد. جامعه نمونه پژوهش۱۵ نفر از کارشناسان اجرایی و ۱۵ نفر از اساتید دانشگاهی می‌باشند که با شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده مورد پرسش و پاسخ قرار گرفتند. برای تحلیل داده‌های پژوهش از نرم‌افزار Micmac و Morphol استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که تحلیل سناریوهای ارائه شده نشان می‌دهد که تاب‌آوری شهر الشتر به شدت تحت تأثیر عوامل کلیدی اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است. برای جلوگیری از وقوع سناریوهای فاجعه، باید به توسعه اقتصادی، بهبود خدمات زیربنایی و تقویت زیرساخت‌های خدماتی و زیست‌محیطی توجه ویژه‌ای شود. اجرای سیاست‌های پیشگیرانه و برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت شهر در این زمینه‌ها می‌تواند تاب‌آوری شهر را افزایش داده و آن را در برابر بحران‌ها مقاوم‌تر سازد.
1- آراسته، باغبان، باغبان، و ساجده. (1399). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر تاب‌آوری شهری با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعۀ موردی: کلانشهر مشهد). برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، 7(2)، 63-78.
2- امانپور، سعید، ملکی، سعید، صفایی پور، مسعود و امیری فهلیانی، محمدرضا (1397). تحلیل وضعیت و تعیین استراتژیهای مبتنی بر سناریو در تاب‌آوری شهری )موردپژوهی؛ کلانشهر اهواز(، فصلنامه پژوهش و برنامه ریای شهری، 9(35)، 31-46.
3- حسین‌زاده‌ی‌دلیر، کریم, محمدیان، سرداری, رؤیا. (1398). مروری بر مفهوم تاب‌آوری شهری. مطالعات طراحی شهری و پژوهشهای شهری, 7(2), 69-78.
4- ساکت حسنلوئی، میثم و آقابگلو، شاهین و اسدی، هیوا و سلگی، میلاد، (1402)واکاوی ابعاد و مولفه‌های تاب‌آوری شهری با تأکید بر تغییرات اقلیمی مطالعه موردی: ارزیابی تطبیقی شهرهای نقده و قروه، فصلنامه رهپویه معماری و شهرسازی، دوره2، شماره1.
5- شکري فیروزجاه، پري(1397). سنجش میزان تاب آوري شهرها در برابر مخاطرات طبیعی(مطالعه موردي: شهر بابل) - مطالعات برنامه ریزي سکونتگاه‌هاي انسانی، ص 366-678.
6- معصومی، لیلا(1394)، تأثیر سبک زندگی بر انعطافپذیری شهری(مطالعه تطبیقی: مناطق 1 و 19 شهر تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری-آمایش شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
7- نامجویان، ف. ، رضویان، م. ت. ، و سرور، ر. (1398). ارتقای سطح تاب‌آوری کلانشهر تهران در برابر سوانح طبیعی با تأکید بر زلزله. پژوهشهای جغرافیای انسان ، ی 51(4)، 1031-1011.
8- Amirzadeh, M. , Sobhaninia, S. , & Sharifi, A. (2022). Urban resilience: A vague or an evolutionary concept?. Sustainable Cities and Society, 81, 103853.
9- Annarelli, A. , Battistella, C. , Nonino, F. (2020). A framework to evaluate the effects of organizational resilience on service quality. Sustainability, 12(3), 958-973.
10- Clark, J. , Harrison, J. , Miguelez, E. (2018). Connecting cities, revitalizing regions: the centrality of cities to regional development. Regional Studies, 52(8), 1025.
11- Egid, B. R. , Jaramillo, M. H. , Lindsay, T. C. , Lopez Villegas, C. I. , Mohan, K. , Ozano, K. ,. . . & Wilson, A. L. (2023). Integrating city resilience and mosquito-borne diseases–a multi-site case study from the Resilient Cities Network. Cities & Health, 7(3), 348-362.
12- Egoreichenko, A. B. (2018). Cities of the future: Socio-cultural aspect of urban innovations. In European Proceedings of Social & Behavioural Sciences
13- Goodwin, P. and Wright, G (2021). “Enhancing strategy evaluation in scenario planning: a role for decision analysis”. Journal of management studies, 38(1), 1- 16.
14- Hong, T. , Wang, B. , & Li, L. (2022). The coupling relationship between urban resilience level and urbanization level in Hefei. Mathematical Problems in Engineering, 1-8.
15- Khatibi, H. , Wilkinson, S. , Eriwata, G. , Sweya, L. N. , Baghersad, M. , Dianat, H. ,. . . & Javanmardi, A. (2022). An integrated framework for assessment of smart city resilience. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 49(5), 1556-1577.
16- Liu, W. , & Song, Z. (2020). Review of studies on the resilience of urban critical infrastructure networks. Reliability Engineering & System Safety,193,106617.
17- Moser, S. , Meerow, S. , Arnott, J. , & Jack-Scott, E. (2019). The turbulent world of resilience: Interpretations and themes for transdisciplinary dialogue. Climatic Change, 153(1–2), 21–40
18- Petdis, E. (2020). Putting urban resilience into action: A longitudinal study of resilience thinking implementation in Thessaloniki, Greece. University of Warwick, Warwick Institute for the Science of Cities, Department of Computer Science
19- Taylor, Z. , Fitzgibbons, J. , & Mitchell, C. L. (2021). Finding the future in policy discourse: an analysis of city resilience plans. Regional Studies, 55(5), 831-843.
20- Varum, C. A. , and Melo, C. (2010). “Directions in scenario planning literature – a review of the past decades”. Futures, 42, 355–369
21- Wijayawardana, N. , Abenayake, C. , Jayasinghe, A. , & Dias, N. (2023). An Urban Density-Based Runoff Simulation Framework to Envisage Flood Resilience of Cities. Urban Science, 7(1), 17.
22- Woodruff, S. , Bowman, A. O. M. , Hannibal, B. , Sansom, G. , & Portney, K. (2021). Urban resilience: Analyzing the policies of US cities. Cities, 115,10323.
23- Zeng, X. , Yu, Y. , Yang, S. , Lv, Y. , & Sarker, M. N. I. (2022). Urban resilience for urban sustainability: Concepts, dimensions, and perspectives. Sustainability, 14(5), 2481.
