معرفی و اعتباریابی مقیاس انگیزش ریاضی در دوره ابتدایی آزمون یک مدل انعکاسی - تکوینی بر مبنای نظریه خودتعیین‌گری
معرفی و اعتباریابی مقیاس انگیزش ریاضی در دوره ابتدایی آزمون یک مدل انعکاسی - تکوینی بر مبنای نظریه خودتعیین‌گری
الموضوعات :
سارا صدیقی
1
,
خالد میراحمدی
2
,
خلیل زندی
3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا، تهران، ایران
2 - دانش‌آموخته دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: انگیزش ریاضی, انگیزش درونی, انگیزش بیرونی, بی¬انگیزگی, ریاضی,
ملخص المقالة :
اگرچه انگیزش ریاضی مفهومی ناآشنا در تحقیقات داخلی نیست، اما فقدان ابزاری معتبر برای سنجش این سازه به‌ویژه در دوره ابتدایی احساس می‌شود. هدف از این پژوهش معرفی و اعتباریابی مقیاسی مبتنی بر نظریه خودتعیین‌گری برای سنجش انگیزش ریاضی دانش‌آموزان دوره ابتدایی بود. روش پژوهش توصیفی پیمایشی بوده است. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان پایه سوم و چهارم شهر ورامین در سال تحصیلی 1404-1403 بودند. با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس، نمونه‌ای به حجم 419 نفر انتخاب شد. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه انگیزش ریاضی دانش‌آموزان پایه سوم و چهارم ابتدایی بود که توسط بالانتکین و اوکسال (2014) ساخت و اعتباریابی شده است. این پرسشنامه مشتمل بر 14 آیتم و سه مؤلفه انگیزش بیرونی، بی‌انگیزگی و انگیزش درونی است. روایی ظاهری پرسشنامه با استناد به نظر متخصصان و پایایی اولیه آن با استناد به ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل عاملی مرتبه اول و تحلیل عاملی مرتبه دوم استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که پرسشنامه انگیزش ریاضی بالانتکین و اوکسال (۲۰۱۴) با ساختار سه‌بعدی (انگیزش بیرونی، درونی و بی‌انگیزگی) در نمونه‌ای از دانش‌آموزان ایرانی از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بود. بارهای عاملی تمام گویه‌ها معنادار و بالاتر از 4/0 بودند و شاخص‌های برازش، مدل را تأیید کردند. در تحلیل عاملی مرتبه دوم، نقش هر سه مؤلفه انگیزش بیرونی، درونی و بی‌انگیزگی در تبیین سازه کلی معنادار بود و هم‌خطی بین ابعاد ناچیز بود. پایایی ابعاد با استناد به ضریب آلفای کرونباخ (74/0 تا 84/0)، ضریب دیجکسترا-هنسلر (74/0 تا 84/0) و پایایی ترکیبی (84/0 تا 88/0) تأیید شد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که پرسشنامه انگیزش ریاضی بالانتکین و اوکسال (۲۰۱۴) ابزاری معتبر و پایا برای سنجش انگیزش ریاضی دانش‌آموزان دوره ابتدایی در ایران است و می‌تواند در پژوهش‌های آموزشی و مداخلات روان‌شناختی مورد استفاده قرار گیرد.
بابایی، انسیه. درویشی، داود. یاراحمدی، معصومه. گلستانی بخت، طاهره. (1401). نقش مهارت حل مسئله در پیش‌بینی انگیزش ریاضی و خودکارآمدی ریاضی در کودکان با اختلال یادگیری ویژه از نوع ریاضی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 12 (1)، 16-26.
حبیبی، حوریه. خسروجاوید، مهناز. ابوالقاسمی، عباس. (1400). مقایسۀ انگیزش، فراشناخت و تنظیم هیجان ریاضی در دانش‌آموزان دارای اضطراب ریاضی و عادی. پژوهش‌های کاربردی روان شناختی، 12 (1)، 183-205.
حسین‌خانزاده، عباسعلی. ابراهیمی، شهربانو. حسینی، شیما. خداکرمی، فائزه. (1398). تأثیر آموزش ریاضی از طریق برنامه‌های آموزشی رایانه‌ای بر یادگیری ریاضی و علاقه به ریاضی دانش‌آموزان دیرآموز. توانمندسازی کودکان استثنایی، 10 (2)، 149-164.
زارعی بیدسکان، نرگس. کرامتی، هادی. عرب‌زاده، مهدی. (1402). روابط ساختاری هیجانات معرفتی، باورهای معرفتشناختی با انگیزش ریاضی در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی. سلامت و آموزش در اوان کودکی، 3 (1)، 81-93.
شاهورانی سمنانی، احمد. افشار کرمانی، مژده. شاه‌امیری، فاطمه سادات. (1401). بررسی تأثیر اجرای سنجش عملکردی بر سطوح بالای یادگیری و انگیزش در درس ریاضی و ارائة مدل کاربردی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دختر متوسطة دوم پایة دهم). مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 11 (1)، 121-143.
ظریف، ساره. رکابدار، قاسم. سلیمانی، بهاره. (1402). تأثیر آموزش با دانش‌برگ بر انگیزش (درونی و بیرونی) ریاضی. فناوری و دانش‌پژوهی در تعلیم و تربیت، 3 (4)، 47-56.
عبدی، علی. شیراوند، بهناز. (1401). تدوین مدل عملکرد ریاضی بر اساس ادراک از محیط یادگیری سازنده‌گرا با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی و انگیزش به یادگیری ریاضی در دانش‌آموزان دوره متوسطه اول. روانشناسی تربیتی، 18 (66)، 217-242.
غریبی، حسن. صلاحیان، افشین. نوری، پیام. نادریان، آرام. (1403). مقایسه اثربخشی آموزش ریاضی و بازی درمانی بر اختلال یادگیری ویژه ریاضی و انگیزش ریاضی. فناوری و دانش‌پژوهی در تعلیم و تربیت، 3 (4)، 13-28.
کیامنش، علیرضا. پوراصغر، نصیبه. (1388). بررسی تفاوت دختر و پسر در متغیرهای مرتبط به عملکرد ریاضی (خودپنداره ریاضی، انگیزش یادگیری ریاضی و عملکرد قبلی ریاضی) و نقش آن بر پیشرفت ریاضی. فصلنامه علمی - پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، 4 (13)، 163-192.
موسوی، شکوفه. خدائی، علی. شکری، امید. (1403). پرسشنامه انگیزش ریاضی: ساختار عاملی و ویژگی‌هاي روان‌سنجی نسخه فارسی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 12 (2)، 9-20.
Abdi, A., & Shiravand, B. (2022). Development of a mathematical performance model based on constructivist learning environment perceptions with the mediating role of mathematical self-efficacy and motivation to learn mathematic in first grade high school students. Educational Psychology, 18(66), 217-242. (In Persian). https://doi.org/10.22054/jep.2023.64467.3511
Babaie, E., Darvishi, D., YarAhmadi, M., & Golestani Bakht, T. (2022). Role of problem solving skills in predicting mathematical motivation and mathematical self-efficacy in children with Special Math Learning Disabilities. Empowering Exceptional Children, 13(1), 16-26. (In Persian). https://doi.org/10.22034/ceciranj.2021.290565.1554
Balantekin, Y., & Oksal, A. (2014). Mathematics lesson motivation scale for primary school 3th and 4th grade students. Cumhuriyet International Journal of Education, 3(2), 102-113. https://doi.org/10.30703/cije.321344
Daches Cohen, L., & Rubinsten, O. (2017). Mothers, intrinsic math motivation, arithmetic skills, and math anxiety in elementary school. Frontiers in psychology, 8, 1939. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.01939
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior: Springer US. https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-4899-2271-7
Desmet, O. A., Camargo Salamanca, S., Lee, H., & Tuzgen, A. (2023). The effect of student–teacher relationships on students’ math motivation across EU countries. Journal of Advanced Academics, 34(3-4), 271-299. https://doi.org/10.1177/1932202X231218048
Fiorella, L., Yoon, S. Y., Atit, K., Power, J. R., Panther, G., Sorby, S., ... & Veurink, N. (2021). Validation of the Mathematics Motivation Questionnaire (MMQ) for secondary school students. International Journal of STEM Education, 8, 1-14. https://doi.org/10.1186/s40594-021-00307-x
Gharibi, H., Salahian, A., Noury, P., & Naderian, A. (2024). Comparing the effectiveness of math education and play therapy on math specific learning disorder and math motivation. Technology and Scholarship in Education, 3(3), 13-28. (In Persian). https://doi.org/10.30473/t-edu.2024.70663.1130
Habibi, H., Khosrojavid, M., & Abolghasemi, A. (2021). A Comparison of Motivation, Metacognition and Mathematic Emotion Regulation in Students with Math Anxiety and Normal Students. Journal of Applied Psychological Research, 12(1), 183-205. (In Persian). https://doi.org/10.22059/japr.2021.305900.643572
Hanafiah, M. H. (2020). Formative vs. reflective measurement model: Guidelines for structural equation modeling research. International Journal of Analysis and Applications, 18(5), 876-889. https://www.etamaths.com/index.php/ijaa/article/view/2166
Hosein khanzadeh, A. A., Ebrahimi, S., Hosseini, S., & Khoda karami, F. (2019). Effectiveness of mathematics education through computer training programs on mathematics learning and interest in mathematics of slow learner students. Empowering Exceptional Children, 10(2), 149-164. (In Persian). https://doi.org/10.22034/ceciranj.2019.95956
Kiamanesh, A., & Pourasghar, N. (2009). Gender Differences in Variables Related to Students' Math Performance and the Role of These Variables on Math Achievement. Journal of Modern Psychological Researches, 4(13), 161-190. (In Persian). https://psychologyj.tabrizu.ac.ir/article_4245.html?lang=fa
Lv, B., Lv, L., Wang, P., & Luo, L. (2019). A person-centered investigation of math motivation and its correlates to math achievement in elementary students. Journal of Pacific Rim Psychology, 13, e24. https://doi.org/10.1017/prp.2019.21
Mousavi, S., Khodaei, A., & Shokri, O. (2024). Mathematics Motivation Questionnaire (MMQ): Factor structure and psychometric properties of the Farsi version. Research in School and Virtual Learning, 12(2), 9-20. (In Persian). https://doi.org/10.30473/etl.2024.70729.4169
Nurkarim, A. W., Qonita, W., & Monterroza, D. (2023). The students mathematics motivation scale: a measure of intrinsic, extrinsic, and perceptions of mathematics. International Journal on Teaching and Learning Mathematics, 6(1), 42-51. https://doi.org/10.18860/ijtlm.v6i1.23610
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary educational psychology, 61, 101860. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2020.101860
Shahvarani Semnani, A., Afshar Kermani, M., & Shahamiri, F S. (2022). The Impact of Performance Assessment on High Levels of Learning, Motivation, in Mathematics Lesson and Presentation of a Practical Model (Case Study: Tertiary Secondary School Girls in Bushehr). Educational and Scholastic Studies, 11(1), 121-143. (In Persian). https://pma.cfu.ac.ir/article_2193.html?lang=fa
Staribratov, I., & Babakova, L. (2019). Development and validation of a Math-specific version of the Academic Motivation Scale (AMS-Mathematics) among first-year university students in Bulgaria. TEM Journal, 8(2), 317. https://doi.org/10.18421/TEM82-01
Tóth-Király, I., Lohbeck, A., & Morin, A. J. (2023). Predictors, outcomes, and inter-domain connections of German and Math academic motivation profiles. Learning and Individual Differences, 107, 102358. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2023.102358
Um, E. K., Corter, J., & Tatsuoka, K. (2005). Motivation, autonomy support, and mathematics performance: A structural equation analysis. Teachers College, Columbia University. https://www.semanticscholar.org/paper/Motivation%2C-Autonomy-Support%2C-and-Mathematics-A-Um-Corter/2b208ec4b56cba5b90e7a36b9d312f626ddb3a3a
Umarji, O., Dicke, A. L., Safavian, N., Karabenick, S. A., & Eccles, J. S. (2021). Teachers caring for students and students caring for math: The development of culturally and linguistically diverse adolescents' math motivation. Journal of School Psychology, 84, 32-48. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2020.12.004
Von Davier, M., Kennedy, A., Reynolds, K., Fishbein, B., Khorramdel, L., Aldrich, C., ... & Yin, L. (2024). TIMSS 2023 International Results in Mathematics and Science. TIMSS PIRLS Int. Study Cent. Bost. Coll. Chestnut Hill, MA, USA. https://timss2023.org/results/
Yavuz, G., Ozyildirim, F., & Dogan, N. (2012). Mathematics motivation scale: a validity and reliability. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 1633-1638. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.352
Zakariya, Y. F., & Massimiliano, B. (2021). Development of mathematics motivation scale: A preliminary exploratory study with a focus on secondary school students. International Journal of Progressive Education, 17(1), 314-324. https://doi.org/10.29329/ijpe.2021.329.20
Zarei Bideskan, N., Keramati, H., & Arab zadeh, M. (2023). Study of structural relations of epistemic emotions, epistemological beliefs with mathematical motivation in students. Early Childhood Health and Education, 4(1), 81-93. (In Persian). https://doi.org/10.32592/jeche.4.1.81
Zarif, S., Rekabdar, GH., & Soleymani, B. (2023). The impact of teaching with flash cards on motivation (intrinsic and extrinsic) of mathematics. Technology and Scholarship in Education, 3(4), 47- 56. (In Persian). https://doi.org/10.30473/t-edu.2024.70647.1129
