ترتب حکم قاعده لاضرر بر وقوع ضرر و امکان پیشگیری از ضررهای احتمالی

الموضوعات : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

اصغر عربیان ¹ , نادره جعفرزاده ²

1 - دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.(استاد مشاور)
2 - دانشجو

تاريخ الإرسال : 17 الأحد , شعبان, 1446 تاريخ التأكيد : 03 الثلاثاء , ربيع الأول, 1447 تاريخ الإصدار : 30 الإثنين , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: قاعده لاضرر, قاعده آمره , پیشگیری, ضرر,

ملخص المقالة :

چکیده

در اعتبار قاعده آمره لا ضرر در بین فقها تردیدی وجود ندارد و در حاکمیت و تقدم آن بر ادله اولیه اجماع شده است. همچنین در اینکه لسان قاعده لا ضرر «نفی حکم است» و اثبات حکم نمی کند قول مشهور فقهاست در نتیجه با تمسک به لا ضرر صرفاً الزامات شرعی و لزوم عقود برداشته می شود و اثبات حکم جدید ایجابی از توان قاعده خارج است. با این وصف در آراء دادگاهها حکم به جبران ضرر با استناد به قاعده لاضرر به چشم میخورد در حالی که پس از حاکمیت لاضرر و برداشتن حکم، لزوم جبران خسارت با استفاده از قواعد اتلاف و تسبیب یا ضمان ید مورد حکم قرار میگیرد در کنار این قضیه گاهی در دعاوی پیشگیرانه در در افواه و حتی در مجامع حقوقی برای جلوگیری از وقایع اتفاقی مانند ریزش احتمالی بناهای مجاور در هنگام گودبرداری قاعده لاضرر مطرح و مورد تمسک قرار میگیرد.بالحاظ ضررهی حتمی الوقوع و اقدامات و اعمالی که نوعا این ضررها را به دنبال دارند می توات با تمسک به ملاک اعتبار قاعده حکم آن را جاری ساخت البته با تأمین مابه ازای خسارات احتمالی به طرف مقابل.

المصادر:

9. منابع 1- انصاری، مرتضی، المکاسب،قم 1410 ه ،موسسه مطبوعاتی دارالکتاب چ سوم
2- ----------------- رسائل فقهیه
3- -----------------فرائد الاصول
4- حر عاملی،وسائل الشیعه
5- حائری اصفهانی، الفصول الغرویة
6- حسینی خواه،سید جواد، قاعده لاحرج، 1385هـ قم،مرکز فقهی ائمه اطهار
7- حکیم، مستمسک العروة الوثقی
8- خویی موسوعة 9- شبیری زنجانی، موسی، کتاب نکاح،موسسه پژوهشی رای پرداز، چ اول 10- طباطبایی حکیم، محمد تقی، 1429هـ القواعد العامه فی الفقه المقارن، تهران، المجمع العالمی للتقریب...چ اول 11- طباطبایی قمی، انوارالبهیة فی القواعد الفقهیة،1423هـ قم انتشارات محلاتی چ اول 12- علامه حلی، تذکرةالفقهاء 13- علامه مجلسی، بحار الانوار 14- مکارم شیرازی، القواعد الفقهیة،قم ،1411هجری ،موسسه امام امیر المومنین چ سوم 15- موسوی بجنوردی، سید حسن ،القواعد الفقهیة، 1419هـ قم ، نشرالهادی چ اول 16- موسوی خمینی، سیدروح‌الله ، البیع 17- ------------- تنقیح الاصول، 18- -------------، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۵ش 19- ------------ کتاب الطهارة 20- نائینی منیة الطالب 21- نایینی فوائد الاصول 22- نورمفیدی، درس خارج فقه، جلسه سی و پنجم، سایت: 23- همدانی، مصباح الفقیه