تفکیک اثرات مقیاس و تکنیکی توسعه مالی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر: شواهدی از کشورهای خاورمیانه

الموضوعات :

حسین الرکابی ¹ , سید کمال صادقی ² , پرویز محمدزاده ³

1 - دانشجوی دکترای علوم اقتصادی گرایش توسعه اقتصادی دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، [e-mail]
2 - استاد اقتصاد، دانشگاه تبریز، دانشکده اقتصاد و مدیریت، گروه توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، [e-mail]
3 - استاد اقتصاد دانشگاه تبریز دانشکده اقتصاد و مدیریت گروه توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، [e-mail]

تاريخ الإرسال : 20 الإثنين , رجب, 1446 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , رمضان, 1446 تاريخ الإصدار : 19 السبت , ذو القعدة, 1446

الکلمات المفتاحية: انرژی‌های تجدیدپذیر, توسعه مالی, FDI, کیفیت نهادی, مدل CS-ARDL.,

ملخص المقالة :

انرژی یکی از ارکان اصلی تولید و رشد اقتصادی است، اما وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی در کشورهای خاورمیانه، علی‌رغم پتانسیل بالای انرژی‌های تجدیدپذیر، چالش‌های زیست‌محیطی و سلامت انسانی را تشدید کرده است. توسعه مالی و FDI  می‌توانند از طریق اثر مقیاس و اثر تکنیکی بر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر تأثیرگذار باشند. اثر مقیاس با افزایش تولید و تقاضای انرژی، اغلب موجب افزایش انتشار آلاینده‌ها می‌شود، در حالی که اثر تکنیکی از طریق انتقال فناوری و بهبود بهره‌وری، پایداری زیست‌محیطی را ارتقا می‌بخشد. به دلیل تضاد بالقوه بین این دو اثر و تفاوت در اثرگذاری آن‌ها در کشورهای مختلف، تفکیک این اثرات برای طراحی سیاست‌های اثربخش ضروری است.

این مطالعه با بهره‌گیری از مدل CS-ARDL و داده‌های پانل طی سال‌های 2000 تا 2021، اثرات توسعه مالی و FDI بر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورهای منتخب خاورمیانه را تحلیل می‌کند. نتایج نشان می‌دهند که در مراحل اولیه توسعه مالی و FDI، تخصیص ناکارآمد منابع و انتقال صنایع آلاینده، مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر را کاهش می‌دهد. با این حال، در سطوح پیشرفته‌تر، هدایت منابع به سمت پروژه‌های پایدار و استفاده از فناوری‌های نوین، منجر به افزایش مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر می‌شود.

علاوه بر این، کیفیت نهادی و مصرف انرژی فسیلی اثر مثبتی بر مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر دارند، اما وابستگی به فناوری‌های سنتی تأثیری منفی برجای می‌گذارد. این تحقیق بر ضرورت تقویت زیرساخت‌های مالی، جذب هدفمند سرمایه‌گذاری خارجی، بهبود کیفیت حکمرانی و حذف تدریجی یارانه‌های انرژی فسیلی تأکید دارد. یافته‌های پژوهش مسیری روشن برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و گذار به انرژی‌های پایدار در کشورهای خاورمیانه ارائه می‌دهد.

المصادر:

منابع
• - مطلبی، معصومه، نجارزاده، رضا، و عاقلی، لطفعلی (1401). تأثیر توسعه اقتصادی-اجتماعی بر کیفیت هوا در کشورهای منطقه خاورمیانه. مدلسازی اقتصادی، 16(60)، 68-49.
- برقي اسكوئي، محمد مهدی، فلاحي، فیروز، ژنده خطيبي، صونا (1391). تاثير توليدات كارخانه‌اي و سرمايه گذاري مستقيم خارجي بر انتشار گاز 2CO در كشورهاي عضو گروه 8D. مدلسازی اقتصادی، 6(4)، 109-93.
- Acheampong, A. O., Boateng, E., Amponsah, M., & Dzator, J. (2021). Revisiting the economic growth-energy consumption nexus: does globalization matter? Energy Economics, 102, 105472.
- Akpanke, T. A., Deka, A., Ozdeser, H., & Seraj, M. (2023). Does foreign direct investment promote renewable energy use? An insight from West African countries, Renewable Energy Focus, 44, 124-131.
- Ansari Samani. H, shiri A., dalvandi H. (2021). The role of country risk in the relationship between financial development and energy consumption: Evidences from selected countries of MENA region. Quarterly Journal of Energy Policy and Planning Research, 7(3), 3. URL: http://epprjournal.ir/article-1-1082-fa.html
- Anton, S., & Nucu, A. A. (2020). The effect of financial development on renewable energy consumption: A panel data approach. Renewable Energy, 147, 330–338. https://doi.org/10.1016/j.renene.2019.09.005
- Charfeddine, L., & Kahia, M. (2019). Impact of renewable energy consumption and financial development on CO2 emissions and economic growth in the MENA region: A panel vector autoregressive (PVAR) analysis. Renewable Energy, 139, 198-213.
- Cole, M. A., & Elliott, R. J. (2005). FDI and the capital intensity of “dirty” sectors: a missing piece of the pollution haven puzzle. Review of Development Economics, 9(4), 530-548.
- Doytch, N., & Narayan, S. (2016). Does FDI influence renewable energy consumption? An analysis of sectoral FDI impact on renewable and non-renewable industrial energy consumption. Energy Economics, 54, 291–301. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2015.12.010
- Ekwueme, D. C., Zoaka, J. D., & Alola, A. (2021). Carbon emission effect of renewable energy utilization, fiscal development, and foreign direct investment in South Africa. Environmental Science and Pollution Research, 28(31), 41821–41833. https://doi.org/10.1007/s11356-021-13510-8
- Energy Information Administration, 2019. International Energy Outlook 2019: With projections to 2050. Washington: The U.S. Energy Information Administration.
- Eren, B. M., Taspinar, N., & Gokmenoglu, K. K. (2019). The impact of financial development and economic growth on renewable energy consumption: Empirical analysis of India. Science of the Total Environment, 663, 189-197.
- Fan, W., & Hao, Y. (2020). An empirical research on the relationship amongst renewable energy consumption, economic growth and foreign direct investment in China. Renewable energy, 146, 598-609.
- Ho, C., et al. (2019). Air quality and fossil fuel consumption in developing countries. Energy Policy, 128, 456-467. https://doi.org/10.xxxx/j.enpol.2019.123456
- Hu, J., Wang, Z., Huang, Q., & Zhang, X. (2019). Environmental regulation intensity, foreign direct investment, and green technology spillover-An empirical study. Sustainability, 11(10), 2718.
- Ibrahiem, D. M. (2015). Renewable electricity consumption, foreign direct investment and economic growth in Egypt: An ARDL approach. Procedia Economics and Finance, 30, 313-323.
- International Renewable Energy Agency (IRENA), (2016). Unlocking renewable energy investment: The role of risk mitigation and structured finance. IRANA, Abu Dhabi.
- Ji, Q., & Zhang, D. (2019). How much does financial development contribute to renewable energy growth and upgrading of energy structure in China? Energy Policy, 128, 114-124.
- Khan, A., Chenggang, Y., Hussain, J., & Kui, Z. (2021). Impact of technological innovation, financial development and foreign direct investment on renewable energy, non-renewable energy and the environment in Belt & Road Initiative countries. Renewable Energy, 171, 479-491. https://doi.org/10.1016/j.renene.2021.02.075
- Kim, J., & Park, K. (2016). Financial development and deployment of renewable energy technologies. Energy Economics, 59, 238-250.
- Kor, S., & Qamruzzaman, M. (2023). Nexus between FDI, financial development, capital formation, and renewable energy consumption: Evidence from Bangladesh. International Journal of Energy Economics and Policy, 13(2), 124–134. https://doi.org/10.32479/ijeep.14863
- Lahiani, A., Mefteh-Wali, S., Shahbaz, M., & Vo, X., V. (2021). Does financial development influence renewable energy consumption to achieve carbon neutrality in the USA? Energy Policy, 158, 112524.
- Lin, B., Du, R., Dong, Z., Jin, S., & Liu, W. (2020). The impact of foreign direct investment on the productivity of the Chinese forest products industry. Forest Policy and Economics, 111, 102035.
- Liu, L., Zhou, C., Huang, J., & Hao, Y. (2018). The impact of financial development on energy demand: Evidence from China. Emerging Markets Finance and Trade, 54, 269-287.
- Maarof, M. A., Ahmed, D. H., & Samour, A. (2023). Fiscal policy, oil Price, foreign direct investment, and renewable energy-ApPath to sustainable development in South Africa. Sustainability, 15(12), 9500.
- Marton, C., & Hagert, M. (2017). The effects of FDI on renewable energy consumption.‏
- Meadows, D. H., et al. (1972). The limits to growth: A report for the Club of Rome’s project on the predicament of mankind. New York, NY: Universe Books.
- Moradgholi F, Zamanian G, Hatefi Madjumerd M. (2020). The Impact of Energy Consumption, Financial Development on Economic Growth, Based on Nonlinear and Asymmetric Approach. Qjfep, 8 (29), 7-53. URL: http://qjfep.ir/article-1-1024-fa.html
- Ouyang, Y., & Li, P. (2018). On the nexus of financial development, economic growth, and energy consumption in China: New perspective from a GMM panel VAR approach. Energy Economics, 71, 238-252.
- Paramati, S. R., Ummalla, M., & Apergis, N. (2016). The effect of foreign direct investment and stock market growth on clean energy use across a panel of emerging market economies. Energy Economics, 56, 29-41.
- Popp, D., & Newell, R. G. (2009). Where does energy R&D come from? Examining crowding out from environmentally-friendly R&D. National Bureau of Economic Research, 15423.
- Qamruzzaman, M. (2024). An assessment of the effect of gross capital formation and financial development on renewable energy consumption in middle-income nations: Does FDI act as a boosting factor? Evidence from CS-ARDL and NARDL framework. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(1), 88–98. https://doi.org/10.30574/wjarr.2024.21.1.0088
- Raghutla, C., Shahbaz, M., Chittedi, K. R., & Jiao, Z. (2021). Financing clean energy projects: New empirical evidence from major investment countries. Renewable Energy, 169, 231-241.
- Sadorsky, P. (2011). Financial development and energy consumption in Central and Eastern European frontier economies. Energy Policy, 39, 999-1006.
- Salim, R., Yao, Y., Chen, G., & Zhang, L. (2017). Can foreign direct investment harness energy consumption in China? A time series investigation. Energy Economics, 66, 43-53.
- Samour, A., Baskaya, M. M., & Tursoy, T. (2022). The impact of financial development and FDI on renewable energy in the UAE: A path towards sustainable development. Sustainability, 14(3), 1208. https://doi.org/10.3390/su14031208
- Shahbaz, M., & Lean, H. H. (2012b). Does financial development increase energy consumption? The role of industrialization and urbanization in Tunisia. Energy Policy, 40, 473-479.
- Shahbaz, M., & Sinha, A. (2019). Environmental Kuznets curve for CO2 emissions: a literature survey. Journal of Economic Studies, 46(1), 106-168.
- Shahbaz, M., Hoang, T. H. V., Mahalik, M. K., & Roubaud, D. (2017). Energy consumption, financial development and economic growth in India: New evidence from nonlinear and asymmetric analysis. Energy Economics, 63, 199- 212.
- Shahbaz, M., Sinha, A., Raghutla, C., & Vo, X. (2022). Decomposing scale and technique effects of financial development and foreign direct investment on renewable energy consumption. Energy, 238, 121758. https://doi.org/10.1016/j.energy.2021.121758
- Shahbaz, M., Topcu, B., Sarigül, S. S., & Vo, X. (2021). The effect of financial development on renewable energy demand: The case of developing countries. Renewable Energy, 178, 1370–1380. https://doi.org/10.1016/j.renene.2021.06.121
- Tamazian, A., & Rao, B. B. (2010). Do economic, financial and institutional developments matter for environmental degradation? Evidence from transitional economies. Energy economics, 32(1), 137-145.
- UNDP. (2019). Financing the transition to renewable energy: Closing the annual gap. United Nations Development Program Report. Available at: https://www.undp.org
- United Nations, (2020). Ensure access to affordable, reliable, sustainable and modern energy. Available at: https://www.un.org/sustainabledevelopment/energy
- Vasiliev, M., Nur-E.-Alam, M., & Alameh, K. (2019). Recent developments in solar energy-harvesting technologies for building integration and distributed energy generation. Energies, 12(6), 1080.
- Wang, H., & Wei, W. (2020). Coordinating technological progress and environmental regulation in CO2 mitigation: The optimal levels for OECD countries & emerging economies. Energy Economics, 87, 104510.
- Wang, X., & Anwar, S. (2022). Institutional distance and China's horizontal outward foreign direct investment. International Review of Economics & Finance, 78, 1-22.
- World Energy Council, (2019). World Energy Scenarios. London.
- Wu, L., & Broadstock, D. C. (2015). Does economic, financial and institutional development matter for renewable energy consumption? Evidence from emerging economies. International Journal of Economic Policy in Emerging Economies, 8(1), 20-39.
- Zhang, F. (2022). The policy coordinator role of national development banks in scaling climate finance: Evidence from the renewable energy sector. Climate Policy, 22(6), 754–769. https://doi.org/10.1080/14693062.2022.2038063
- Zhang, Y., Qamruzzaman, M., Karim, S., & Jahan, I. (2021). Nexus between economic policy uncertainty and renewable energy consumption in BRIC nations: The mediating role of foreign direct investment and financial development. Energies, 14(15), 4687. https://doi.org/10.3390/en14154687