تحلیلی بر روند و چالش های اتخاذ دیپلماسی پنهان اسرائیل از توافق اسلو تا توافق ابراهیم

الموضوعات :

همایون افسردیر ¹ , حسین کریمی فرد ² , حامد محقق نیا ³ , آسیه مهدی پور ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه روابط بین الملل، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
3 - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران
4 - استادیار علوم سیاسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تاريخ الإرسال : 27 الإثنين , ربيع الأول, 1446 تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 25 السبت , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: دیپلماسی پنهان, توافق ابراهیم, توافق اسلو,

ملخص المقالة :

بررسی و تحلیل اقدامات، موانع و چالش های کشورها و رژیم های سیاسی مختلف در عرصه سیاست خارجی مستلزم بررسی روند و سابقه رویکردهای مختلف آنان است با این حال اتخاذ رویکرد محرمانگی و پنهان کاری در برنامه ها و تعاملات بین‌المللی، وضعیت شناخت را مبهم و پیچیده می‌سازد که البته این رویکرد در بین کشورهای مختلف و بخصوص به واسطه ویژگی های متفاوت رژیم صهیونیستی، در دیپلماسی این رژیم، طی سالهای اخیر تقویت گردیده است. هر چند رژیم صهیونیستی توفیقاتی در حوزه بهره گیری از دیپلماسی پنهان به دست آورده با این وجود، موانع و چالش هایی نیز در این زمینه وجود داشته و دارد که توجه به این موضوعات می تواند در برداشت کلی از این مسئله رویکردی متناسبی را ارائه دهد.در این مقاله که با هدفِ تبیین و تشریحِ روند اتخاذ دیپلماسی پنهان در سیاست خارجی رژیم صهیونیستی و چالش های فراروی آن وبه روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع و متون کتابخانه ای به انجام رسیده است.این نتایج حاصل گردیده که دیپلماسی پنهان رژیم صهیونیستی نقش تسهیل و تسریع کننده در نیل به اهداف سیاست خارجی این رژیم دارد و از منظر تاریخی از قبل از 1948 به این رویکرد متمایل بوده که اتخاذ سیاست پنهان در سالهای اخیر تقویت نیز شده و البته نتایج محسوسی نیز به دنبال داشته است. این رژیم در دیپلماسی پنهان خود دارای چالش هایی از جمله «توسعه فعالیت های رسانه‌ای و ورود به عصر اطلاعات»، «اقدامات مقابله‌ای محور مقاومت در منطقه» و «عصر اطلاعات و فراگیری فضای مجازی» می باشد. 

المصادر:

اخوان مفرد، سیاوش، 1379، اسرائیل در آسیای مرکزی، مجله سیاست دفاعی، شماره 30-29.
امینی، آرمین، 1383، کاوشی بر پایه گرایش واقع گرایی نوکلاسیک؛ عضویت روسیه در ناتو و امنیت ملی ایران، مجله راهبرد.
تاجیک، کاظک؛ کاظمی‌زند، علی اصغر؛ برزگر، کیهان، 1398، محرمانگی در دیپلماسی؛ تحولات و چشم انداز، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال22، شماره2.
جاودانی مقدم، مهدی؛ موسوی زاده، علیرضا، 1387، نقش فرهنگ ملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی‌ایران، دانش سیاسی، سال4.
خانی، محمدحسن؛ مسرور، محمد، 1396، ظهور چین: چالش‌های ایالات متحده آمریکا در مواجهه با قدرت روزافزون چین در روابط بین الملل، پژوهش‌های روابط بین الملل، دوره1، شماره 24.
خرازي آذر، زهرا و نرگس احساني، 1388، جريانشناسـي جهـاني رسـانه‌هاي بـزرگ، انتشـارات معاونت پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي.
طباطبایی، سید محمد، سلیمانی، علی، 1392، جمهوری اسلامی‌ایران و رژیم صهیونیستی : گسترش فضای هنجاری و تهدیدات ارزشی متقابل، فصل نامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال2، شماره7.
عباسی، اشلقی؛ حمیدفر، حمیدرضا، 1399، اتحاد عربستان سعودی و اسرائیل با آمریکا و پیامدهای آن بر موازنه قدرت و نفوذ جمهوری اسلامی‌ایران در خاورمیانه، فصلنامه مطالعات بین المللی، سال 17، شماره3.
العمله، ابوخالد،1997، اسلو محطة التهوید فلسطین، بیروت، لبنان: دارالکنوز الدبیة.
غالی،پطرس،1381، راه مصر به سوی قدس، فریده مبینی کشه، تهران: اطلاعات.
غفاری فر، حسن، 1387، سلسله صلح‌های تحمیلی برای حذف تدریجی هویت فلسطینی 1978-2007، علوم سیاسی، سال 11، شماره 44.
قادری حاجت مصطفی، جودی حسین، حیدریان سجاد، 1399، تبیین ژئوپلیتیکی بازساخت ریملند در چارچوب صلح ابراهیم، آمايش سیاسی فضا ، دوره1، شماره3.
کامران دستجردی، حسن؛ متقی، افشین؛ رشیدی، مصطفی، 1390، حضور اسرائیل در قفقاز و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی‌ایران، فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، سال9، شماره 28.
کامل، محمد ابراهیم،1368، صلح موعود در توافقنامه‌های کمپ دیوید، ترجمه: محمد درخشنده، تهران: انتشارات امیرکبیر.
کریمی، ابوالفضل، رحیمی، مختار، قهرمانی، میثم، 1396، محور مقاومت و سیاست خارجی رژیم صهیونیستی، تهران: شاپرک سرخ
گنجی دوست، محمد، 1387، تحولات دیپلماسی در عصر اطلاعات، فصلنامه سیاست، دوره1، شماره 38 .
محمودی رجا، سیدذکریا؛ باقری دولت ابادی، علی؛ راوش، بهنام، 1397، بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی، بیداری اسلامی، دوره7، شماره 14.
معرض، جلال عبدالله، ترجمه یحیی عطارزاده، «همکاری نظامی‌ترکیه و اسرائیل: اهداف و پیامدها»، مجله المستقبل العربی، به نقل از: روزنامه همشهری، 12/11/1385.
ملکی، محمدرضا؛ محمدزاده ابراهیمی، فرزاد، 1399، چشم انداز صلح خاورمیانه در سایه عادی سازی روابط اسراییل و جهان عرب، فصلنامه مطالعات بین المللی، سال 17، شماره3.
وحید،عبدالمجید، 1379، کمپ دیوید پس از دو دهه، ترجمه: مهرداد کیائی، تهران :انتشارات اطلاعات.
وهابیان، حسین؛ باکری، احسان، 1383، آریل شارون، جاودانگی خون بار، تهران: روایت فتح.

Aras, Bulent, 1998, “Post-cold war Realities: Israel’s Sterategy Azerbaijan and Centeral Asia”, Middle East Policy, vol.7, No.4.
Cornell, E.Sovant, 2001, Small Nations and Great Power:A Study of Ethno Political Conflict in the Caucasus, London: Curzone press. Firestone, Charles M. ; Executive Director, The ASPEN Institute, Communications and Society Program, Washington, DC, 2003.; in his Forward note: p- VI;
to:Bollier, David
Hyman, Antony, 2001, Centeral Asia and the middle East: the Emerging links, London: zed books. Islamov, Elder. Palukhon, Eihan. 2000 ,“The Old and New Players in Caucasian Politics” Central Asia and the Caucasus Journal of Social and political Studies.

Lewis, B. )1995( The Middle East: A Brief History of the Last 2,000 Years, New York:Scribner
Mufi, Malik. 1998, “Daring and Caution in Turkish Foreign Policy”, The Middle East Journal, No. 4. Murray, Stuart (2016) Secret “versus” open diplomacy across the ages, in: Bjola, Corneliu & Murray, Stuart (2016) Secret diplomacy: concepts, contexts and cases, New York: Routledge.
Prez, Shimon, 1993,The New Middle East, USA; New York press.

Rabinovich, Itmar (2015), “Israel and the Changing Middle East”, Middle East Memo, No. 34
Ruggie, John Gerard: "Territoriality and Beyond: Problematizing Modernity in International Relations," International Organization 47 (Winter 1993).
Zriagelskaya. D, Irena, 1994, Centeral Asia and Transcausia: New Geopolitical, we port con. Ann London: coreen wood press.