مقایسه اثربخشی درمان راه حل محور و بهزیستی درمانی بر خودکارآمدی والدگری و تاب آوری مادران دارای فرزند مبتلا به سلیاک (با تاکید بر فرهنگ)
یکتا عکافیان
1
(
دانشجوی دکترای مشاوره، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
)
سید حمید آتش پور
2
(
دانشیار، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
)
هادی فرهادی
3
(
دانشیار، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
)
الکلمات المفتاحية: راه حل محور, بهزیستی درمانی, خودکارآمدی والدگری, تاب آوری, سلیاک,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشي درمان راهحلمحور و بهزیستی درمانی بر خودکارآمدی والدگری و تاب آوری مادران دارای فرزند مبتلا به سلیاک با تاکید بر فرهنگ میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل مادران دارای حداقل یک فرزند مبتلا به سلیاک و عضو انجمن سلیاک ایران در اصفهان بود. از بین جامعه مذکور، 60 نفر به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هرگروه 20 نفر) گمارده شدند. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل با مرحله پیگیری 3 ماهه بود. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودکارآمدی والدگری دومکا(1996) و مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون(2003) استفاده شد. گروه های آزمایش درمان راه حل محور و بهزیستی درمانی را هرکدام 8 جلسه 90 دقیقه ای را دریافت نمودند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. یافته ها نشان داد که هر دو مداخله منجر به افزایش معناداری خودکارآمدی والدگری و تاب آوری شدند (P<0.05). و درمان راهحلمحور در مقایسـه با بهزیستی درمانی تأثیـر بیشـتری بـر افزایـش خودکارآمدی والدگری داشـت. و بین اثربخشی دو مداخله بر تاب آوری در دو گروه آزمایش تفاوت معناداری وجود نداشت. به علاوه، این نتایج درطول مرحله پیگیری نسبتا پایدار باقی ماند. بنابراین هر دو مداخله می‌توانند به عنوان مداخلاتی سودمند برای مادران دارای فرزند مبتلا به سلیاک به کار گرفته شوند.
Afsharpour, P., & Mansouri, F. (2022). Comparing the effectiveness of solution-oriented intervention and parent/child interaction training on behavioral problems (internalization and externalization) of adolescents. Razi Journal of Medical Sciences, 29(1), 208-221. [Persian] URL: http://rjms.iums.ac.ir/article-1-8631-fa.html
Bandura, A., & Wessels, S. (1997). Self-efficacy (pp. 4-6). Cambridge: Cambridge University Press. URL: https://happyheartfamilies.citymax.com/f/Self_Efficacy.pdf
Breaux, R., Dvorsky, M. R., & Becker, S. P. (2021). ADHD in COVID-19: Risk, resilience, and the rapid transition to telehealth. The ADHD Report, 29(2), 1-9. DOI: https://doi.org/10.1521/adhd.2021.29.2.1
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Journal of Depression and Anxiety, 18, 76-82. DOI: https://doi.org/10.1002/da.10113
.Crawford, E., Wright, M. O., & Masten, A. S. (2006). Resilience and Spirituality in Youth. In E. C. Roehlkepartain, P. E. King, L. Wagener, & P. L. Benson (Eds.), The handbook of spiritual development in childhood and adolescence (pp. 355–370). Sage Publications, Inc. URL: https://doi.org/10.4135/9781412976657.n25
De Shazer S & Berg I K. (1997).‘What works?’Remarks on research aspects of solution‐focused brief therapy. Journal of Family Therapy, 19(2), 121-124. URL: https://www.solutions-centre.org/pdf/1467-6427.00043.pdf
Dumka, L. E., Stoerzinger, H. D., Jackson, K. M., & Roosa, M. W. (1996). Examination of the cross-cultural and cross-language equivalence of the parenting self-agency measure. Family Relations, 45(2), 216-222. URL: `https://doi.org/10.2307/585293
Eiser, C., Eiser, J. R., & Stride, C. B. (2005). Quality of life in children newly diagnosed with cancer and their mothers. Health and Quality of Life Outcomes, 3(1), 1-5. URL: https://doi.org/10.1186/1477-7525-3-29
Eldeleklioglu, J., & Yildiz, M. (2020). Expressing emotions, resilience, and subjective well-being: An investigation with structural equation modeling. International Education Studies, 13(6), 48-61. URL: https://doi.org/10.5539/ies.v13n6p48
Farahani, M., Hamidipour, R., & Heidari, H. (2021). The effectiveness of native solution therapy on self-efficacy and emotional regulation of mothers with mentally retarded children. Razi Journal of Medical Sciences, 27(12), 100-108. [Persian]. URL: https://www.magiran.com/p2267656
Fava, G. A. (2016). Well-being therapy: Treatment manual and clinical applications. Basel, Switzerland: S. Karger AG. http://digital.casalini.it/9783318058222
Garland, E. L., Fredrickson, B., Kring, A. M., Johnson, D. P., Meyer, P. S., & Penn, D. L. (2010). Upward spirals of positive emotions counter downward spirals of negativity: Insights from the broaden-and-build theory and affective neuroscience on the treatment of emotion dysfunctions and deficits in psychopathology. Clinical Psychology Review, 30(7), 849-864. URL: https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.03.002
Ghodsi, P., & Sajadi, S. (2023). Effectiveness of group training based on solution-focused approach on self-efficacy and marital satisfaction of married women. Quarterly Journal of Health Psychology and Social Behavior, 1(3), 17-32. [Persian] DOI: 10.30495/hpsbjourna.2023.1955266.1100
Gizir, C. A. (2004). Academic resilience: An investigation of protective factors contributing to the academic achievement of eighth-grade students in poverty (Doctoral dissertation, Middle East Technical University). URL: http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/3/12605533/index.pdf
Hamed Tavasoli, S., & Alhani, F. (2011). Evaluation of parental satisfaction of nursing care in thalassemic children. Nursing and Midwifery Journal, 9(1), 9-14. [Persian]. URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-276-en.html
Jamali, M., Noroozi, A., & Tahmasebi, R. (2013). Factors affecting academic self-efficacy and its association with academic achievement among students of Bushehr University of Medical Sciences 2012-13. Iranian Journal of Medical Education, 13(8), 629-641.[Persian] URL: http://ijme.mui.ac.ir/article-1-2638-en.html
Jacob, K. S. (2014). DSM-5 and culture: The need to move towards a shared model of care within a more equal patient-physician partnership. Asian Journal of Psychiatry, 7(1), 89-91. URL: https://doi.org/10.1016/j.ajp.2013.11.012
Kuhn, J. C., & Carter, A. S. (2006). Maternal self-efficacy and associated parenting cognitions among mothers of children with autism. American Journal of Orthopsychiatry, 76(4), 564-575. URL: https://doi.org/10.1037/0002-9432.76.4.564
Mash, E., & Johnston, C. (1990). Determinants of parenting stress: Illustrations from families of hyperactive children and families of physically abused children. Journal of Clinical Child Psychology, 19(4), 313-328. URL: https://doi.org/10.1207/s15374424jccp1904_3
McLachlan, L. M., Engster, S., Winger, J. G., Haupt, A., Levin-Decanini, T., Decker, M., & et al. (2024). Self-reported well-being of family caregivers of children with medical complexity. Academic Pediatrics, 24(7), 1133-1140. URL: https://doi.org/10.1016/j.acap.2024.04.002
Mohammadi, M. (2005). Investigating the factors influencing resilience in individuals at risk of substance abuse (Doctoral dissertation). University of Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran.
Özdemir, M. B., & Bengisoy, A. (2022). Effects of an online solution-focused psychoeducation program on children’s emotional resilience and problem-solving skills. Frontiers in Psychology, 13, 870464. URL: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.870464
Rafie, Z., Vakilian, K., Zamanian, M., & Eghbali, H. (2023). The effectiveness of solution-focused counseling on the mental health of mothers with gestational diabetes under treatment with insulin – A randomized clinical trial. International Journal of Healthcare Management, 16(2), 224-230. URL: https://doi.org/10.1080/20479700.2022.2095083
Sheikhian, M. R., Ganji, A., Raad, S., & Meysami Bonab, S. (2015). Relationship between behavioral disorders and quality of life in patients with celiac disease. Govaresh, 20, 161-168. [Persian] URL: http://www.govaresh.org/index.php/dd/rt/captureCite/1430/1733
Tadayoni, A., Sharbaf, H. R. A., & Moeenizadeh, M. (2021). The effectiveness of well-being group therapy on psychological well-being, cognitive emotion regulation, worry, and resilience of female-headed households. Quarterly Journal of Women and Society, 12(47), 67-84. [Persian] Doi: 10.30495/jzvj.2021.24757.3218
Zautra, A. J., Hall, J. S., & Murray, K. E. (2010). Resilience: A new definition of health for people and communities. In J. W. Reich, A. J. Zautra, & J. S. Hall (Eds.), Handbook of adult resilience (pp. 3–29). The Guilford Press. URL: http://vidagratisvivelibre.com/wp-content/uploads/2021/03/Zautra.-resilience_a_new_definition-2010.pdf
