طراحی و اعتبارسنجی مدل پیشایندهای دوسوگرایی رفتار شهروندی سازمانی در سازمانهای دولتی
الموضوعات : مطالعات رفتاری در مدیریت
سعیده آهنی
1
,
حمید رضایی فر
2
,
محمد محمدی
3
,
حسین حکیم پور
4
1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
4 - استادیار،گروه مدیریت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران.
الکلمات المفتاحية: دوسوگرایی, رفتارشهروندی, رفتارشهروندی سازمانی,
ملخص المقالة :
هدف این تحقیق طراحي و اعتبارسنجی مدل پیشایندهای دوسوگرایی رفتارشهروندی سازمانی در سازمان های دولتی می باشد. روش تحقیق آمیخته است. در بخش کیفی، تحلیل مضمون و در بخش کمی، روش پیمایشی استفاده شده است. مشارکت کنندگان بخش کیفی 8 تن از مدیران دستگاه های اجرایی دولت همچنین 5 تن از اساتید دانشگاهی می باشند.جامعه آماری در مرحله کمی، کلیه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی به تعداد 180 نفر است .روش نمونه گیری در بخش کیفی از نوع هدفمند و گلوله برفی و در بخش کمی، تصادفی ساده و حجم نمونه 100 نفر برآورد شده است. جهت پایایی مدل کیفی از ضریب توافق دو کدگذار استفاده شده است که عدد 0.784 بدست آمده است که نشان دهنده ی اعتبار مدل می باشد. روایی بخش کمی نیز با آزمون های معادلات ساختاری سنجیده شده است. یافته های تحقیق در بخش کیفی دربرگیرنده 4 مضمون فراگیر به نام های مضمون شناختی، مضمون ساختاری، مضمون اجتماعی، مضمون عاطفی و مضمون فردی می باشد، تعداد مضمون های سازمان دهنده، 12 مضمون به نام های خودکارآمدی، مدیریت برداشت، الزامات شغلی، ساختار سازمان، علل مدیریتی، ائتلاف گروه ها، ساختار اجتماعی، هوش هیجانی، ویژگی های شخصیتی، تعهد پذیری، جمعیت شناختی و مدیریت تعارض فردی و 152مضمون پایه است. یافته های بخش کمی، نشان داده است که مدل از اعتبار لازم برخوردار بوده است.
1. ابراهیمی نژاد، مهدی جبارزاده کرباسی، بهرام. (۱۳۹۸). اثر برنامه ریزی استراتژیک مشارکتی، انعطاف پذیری استراتژیک و رفتار شهروندی سازمانی تغییر محور بر اجرای استراتژی. پژوهش های مدیریت راهبردی (۷۲)۱۵،97-73.
2. برکباف، خدیجه‌سادات، دباغ‌زاده، رضا. (1401). رفتار شهروندی سازمانی و اثرات آن بر عملکرد کارکنان و سازمان. پژوهش های معاصر در علوم مدیریت و حسابداری، 14(4)، 1-14.
3. حسنپور، اکبر، یوسفی، رضا، قربانی، مریم.(1399). شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر دوسوتوانی کارکنان. مدیریت منابع انسانی پایدار،2(3)،175-194. doi: 10.22080/shrm.2020.3027.
4. رضایی فر، حمید و منتظرعطایی، محبوبه.(1394). روش تحقیق کمی و کیفی، نشر مرندیز. .
5. صمدی میار کلائی، حسین صمدی میار کلائی، حمزه .(۱۴۰۰). بررسی نقش رفتار شهروندی سازمانی بر ارتقاء فرهنگ کار آفرینی سازمانی با طرح یک مطالعه تجربی. مدیریت فرهنگی(۳)، ۱۵ ص: ۷۸-۶۳..
6. عطاری، رفعت، ذکریایی، منیژه حسینی سید وحیده. (۱۴۰۰). الگوی توسعه رفتار شهروندی سازمانی مدیران در سازمان آموزش و پرورش با رویکرد آمیخته. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی(۳)۱۵، ۱۰۳-۱۳۶.
7. گلکاری، حق سحر. (۱۳۹۹). بررسی عوامل موثر بر شکل گیری رفتار شهروندی برند کارکنان فروش و بازاریابی در صنعت کاشی و سرامیک ایران علم و مهندسی سرامیک. ۹ (۱) ، ۹۹-۷۹.
8. هیبت اله پور زهرا، مهرعلی ،زاده ،یدالله برکت ،غلامحسین، نصیری ماریا .(۱۳۹۹). استراتژی های آموزش و یادگیری و نوآوری کار آفرینانه در عصر انقلاب صنعتی چهارم در شرکت های صنایع غذایی شهرک های صنعتی شهر اهواز. نشریه مدیریت بر آموزش سازمانها۹ (۱) :۲۵۷-۲۲۱.
9. Arora, S., & Arora, N. (2024). A Bibliometric Analysis of Organizational Citizenship Behavior, Employee Retention, Performance, and Perceived Organizational Support. In Strengthening Sustainable Digitalization of Asian Economy and Society (pp. 248-262). IGI Global.doi: 10.4018/979-8-3693-1942-0.ch014.
10. Bandura, A., & Locke, E. A. (2003). Negative self-efficacy and goal effects revisited. Journal of applied psychology, 88(1), 87.
11. 12. Bolino, M. B., Turnley, W. H., & Niehoff, B. P. (2004). The other side of the story: Reexamining prevailing assumptions about organizational citizenship behavior.Human Resource Management Review, 14, 229–246. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2004.05.004.
13. Bolino, M. C., Klotz, A. C., Turnley, W. H., & Harvey, J. (2013). Exploring the dark side of organizational citizenship behavior. Journal of organizational behavior, 34(4), 542-559.
14. Burns N, Grove SK. (2005).The practice of nursing research; conduct, critique, and utilization. 5th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders.
15. Chen, G., Gully, S. M., & Eden, D. (2004). General self‐efficacy and self‐esteem: Toward theoretical and empirical distinction between correlated self‐evaluations. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(3), 375-395.
16. Coffey, D. J. (2010). The Behavioral Implications of Ambivalence. In APSA 2010 Annual Meeting Paper.
17. Dixon, J. C. (2022). Review of Creative Control: The Ambivalence of Work in the Culture Industries. https://doi.org/10.1093/sf/soab093.
18. Gabriel, A. S., Butts, M. M., Chawla, N., da Motta Veiga, S. P., Turban, D. B., & Green, J. D. (2021). Feeling Positive, Negative, or Both? Examining the Self- Regulatory Benefits of Emotional Ambivalence. Organization Science.
19. Harvey, J., Bolino, M.C., Kelemen, T. (2018). Organizational Citizenship Behavior in the 21 st Century: How Might Going the Extra Mile Look Different at the Start of the New Millennium?. Research in Personnel and Human Resources Management, 36, 51-110. https://doi.org/ doi:10.1108/S0742-730120180000036002.
20. Iqbal, M., Qamari, I. N., & Surwanti, A. (2024). Literature review of the organizational citizenship behavior of employees in the public sector. International Journal of Research in Business and Social Science (2147-4478), 13(4), 209-222. doi: 10.20525/ijrbs.v13i4.3344.
21. Ismail, S., Ali, S. S. M., & Nazuri, N. S. (2024). Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behaviour: A Study among Public Sector Employees. International Journal of Research and Innovation in Social Science, 8(5), 2495-2505. doi: 10.47772/ijriss.2024.805180.
22. Kelemen, T.K., Turnley, W.H., Bergeron, D.M., Rochford, K., Hinz, J. (2022). Citizenship ambivalence: Its nature, causes and consequences. Human Resource Management Review, 100896. doi:10.1016/j.hrmr.2022.100896.
23. Koopman, J., Lanaj, K., & Scott, B. A. (2016). Integrating the bright and dark sides of OCB: A daily investigation of the benefits and costs of helping others. Academy of Management Journal, 59, 414–435. doi:10.5465/amj.2014.0262.
24. Locke, E. A., Frederick, E., Lee, C., & Bobko, P. (1984). Effect of self-efficacy, goals, and task strategies on task performance. Journal of applied psychology, 69(2), 241.
25. Lupina-Wegener, A. A., Liang, S., van Dick, R., Ullrich, J. (2020). Multiple organizational identities and change in ambivalence: the case of a Chinese acquisition in Europe. Journal of organizational change management. https://doi.org/10.1108/JOCM-08-2019-0260.
26. March, J. G. (1991). How decisions happen in organizations. Human-computer interaction, 6(2), 95-117.
27. Molines, M., Mifsud, M., El Akremi, A., & Perrier, A. (2022). Motivated to Serve: A Regulatory Perspective on Public Service Motivation and Organizational Citizenship Behavior. Public Administration Review.
28. Muzakki, M., & Hutabarat, H. G. L. M. B. (2022). Role Of Organization Citizenship Behavior Mediation In Work Motivation Relationship Το Employee Performance: Empirical Study. Ecobisma (Jurnal Ekonomi, Bisnis Dan Manajemen), 9(1), 21-45.
29. Reich, T., Fulmer, A. G., Dhar, R. (2022). In the face of self-threat: Why ambivalence heightens people’s willingness to act. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 168, 104106. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2021.104106.
30. Rothman, N. B., Pratt, M. G., Rees, L., & Vogus, T. J. (2017). Understanding the dual nature of ambivalence: Why and when ambivalence leads to good and bad outcomes. Academy of Management Annals, 11(1), 33-72.
31. Roy, A., & Singh, U. K. (2009). The ambivalence of citizenship: The IMDT Act (1983) and the politics of forclusion in Assam. Critical Asian Studies, 41(1), 37-60.
32. Salamon, S. D., & Deutsch, Y. (2006). OCB as a handicap: An evolutionary psychological perspective. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 27(2), 185-199.
33. Sebastian, C., Schuh., Niels, Van, Quaquebeke., Anja, S., Göritz., Katherine, Xin., David, De, Cremer., Rolf, van, Dick. (2016). 2. Mixed feelings, mixed blessing? How ambivalence in organizational identification relates to employees’ regulatory focus and citizenship behaviors:. Human Relations, doi: 10.1177/0018726716639117.
34. Slager, R., & Gond, J. P. (2022). The Politics of Reactivity: Ambivalence in corporate responses to corporate social responsibility ratings. Organization Studies, 43(1), 59-80.
35. Suparjo, D. P. R. R. (2016). Pengaruh komitmen organisasi, kepuasan kerja dan budaya organisasi terhadap organizational citizenship behavior (OCB)(Studi Pada PT. Plasa Simpanglima Semarang). Jurnal Ilmiah Dinamika Ekonomi dan Bisnis, 1(1).doi: 10.59024/jumek.v2i2.336.
36. Vakola, M., Petrou, P., & Katsaros, K. (2021). Work engagement and job crafting as conditions of ambivalent employees’ adaptation to organizational change. The Journal of Applied Behavioral Science, 57(1), 57-79. https://doi.org/10.1177/0021886320967173.
37. Van Dyne, L., & Ellis, J. B. (2004). Job creep: A reactance theory perspective on organizational citizenship behavior as overfulfillment of obligations. In J. A. M. Coyle-Shapiro, L. M. Shore, M. S. Taylor, & L. E. Tetrick (Eds.), The employment relationship: Examining psychological and contextual perspectives (pp. 181–205). Oxford: Oxford University Press.
38. Vigoda-Gadot, E. R. A. N. (2006). Compulsory citizenship behavior: theorizing some dark sides of the good soldier syndrome in organizations. Journal for the theory of social behaviour, 36(1).
39. Waldschmidt, A., & Sépulchre, M. (2019). Citizenship: reflections on a relevant but ambivalent concept for persons with disabilities. Disability & Society, 34(3), 421-448.
40. Yanjun, L., Shiyong, X., Hui, Z., Jinqiang, Z., Yixiao, W. (2021). Love and Hate Together: The Influence of LMX Ambivalence on Employee Proactive Behavior. Foreign Economics & Management, 43 (05), 123- 136. doi:10.16538/j.cnki.fem.20201115.302.
41. Zhang, Y., Zhang, Y., Law, K., Zhou, J. (2022). Paradoxical Leadership, Subjective Ambivalence, and Employee Creativity: Effects of Employee Holistic Thinking. Journal of Management Studies. doi:10.1111/joms.12792.
42. Ziegler, R., Schlett, C., Casel, K., & Diehl, M. (2012). The role of job satisfaction, job ambivalence, and emotions at work in predicting organizational citizenship behavior. Journal of Personnel Psychology.
