تحلیل اثرات حضور گردشگران مذهبی غیر ایرانی بر کیفیت زندگی شهروندان (مطالعه موردی: منطقه ثامن شهرداری مشهد)

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

محبوبه صابری ¹ (کارشناسی ارشد گردشگری مذهبی، موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد، ایران)
زهرا عنابستانی ² (دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، مدرس موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد، ایران)
علیرضا بیدخوری ³ (استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، موسسه آموزش عالی خردگرایان مطهر، مشهد، ایران)

تاريخ الإرسال : 16 الأحد , شعبان, 1440 تاريخ التأكيد : 11 الجمعة , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: مشهد, گردشگری مذهبی, اقتصادی, اجتماعی, کالبدی, منطقه ثامن,

ملخص المقالة :

گردشگری مذهبی شکلی از گردشگری است که در آن مردم دین دار(با اعتقاد) به طور انفرادی یا گروهی به دلایل زیارتی، تبلیغات مذهبی یا تفریحی(تحقیقی) سفر می کنند. از این رو، گردشگری مذهبی امروزه در راستای کسب درآمد و هم‌ چنین حفظ میراث فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله تلاش شد تا تاثیرات حضورگردشگران مذهبی غیر ایرانی برابعاد مختلف زندگی شهروندان ساکن منطقه ثامن مشهد مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات هم به صورت آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون تی تک نمونه‌ای و روش تحلیل عاملی ) صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق، شامل 118خانوار در قطاع یک منطقه ثامن می باشد که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 90 خانوار انتخاب گردیده است. یافته‌های مطالعه نشان می‌دهد که، حضور گردشگری مذهبی خارجی در منطقه ثامن مشهد قطاع یک بیشترین تأثیر خود را با میانگین 3،353 بر بعد اقتصادی زندگی شهروندان داشته است. نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد، 6 عامل دارای مقدار ویژه بیش تر از 1 هستند. همچنین با توجه به درصد تجمعی واریانس ها مشاهده می شود که در مجموع عوامل اول تا ششم 51/49 درصد از کل تغییرات را تبیین می کند. اثرات گردشگری مذهبی خارجی بر منطقه ثامن مشهدبعد از دسته بندی در تحلیل عاملی نشان می دهد ، «رونق اقتصادی و اشتغالزایی» در منطقه با 2/15% از واریانس به عنوان مهمترین عامل شناخته شده است. با توجه به یافته‌ها، راهکارهایی چون ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب، فرهنگ‌سازی برای حفظ هویت اجتماعی و کاهش اثرات منفی حضور گردشگران، مکان‌یابی مناسب پروژه‌ها در تغییر کاربری و ساخت و سازها در منطقه و غیره پیشنهاد شده است.

المصادر:

1-      Akbarian Rounizi, S.R., Khorasani, M.A. & Imam Gholi, L. (2013). A comparative analysis of the role of religious tourism and nature tourism in improving the quality of life of rural residents (Case study: Rendan & Imamzadeh Davood in Tehran County). Journal of Tourism Planning & Development, 2(4), 145-158.

2-      Badri, S.A. & Tayebi, S. (2012). Investigating factors affecting religious tourism costs (Case study: Mashhad city). Journal of Tourism Planning & Development, 1(1), 153-173.

3-      Eccles, G., & Costa, J. (1996). Perspectives on tourism development. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 8(7), 44-51.

4-      Gjerald, O., & Lyngstad, H. (2015). Service risk perceptions and risk management strategies in business-to-business tourism partnerships. Tourism Management Perspectives, 13, 7-17.

5-      Heidarzadeh, E., Behzadfar, M. (2019). The impact of population density on urban quality of life indicators, Case Study: District 3 of Tehran. Journal of Research & Urban Planning, 10(37), 1-12.

6-      Henderson, J. (2002). Managing a tourism crisis in Southeast Asia: The role of national tourism organizations. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 3(1), 85-105.

7-      Hsu, C. H., & Huang, S. S. (2016). Reconfiguring Chinese cultural values and their tourism implications. Tourism Management, 54, 230-242.

8-      Karimi, F. & Zahedi Keyvan, M. (2011). Determining the index of economic investment in optimal allocation of facilities to the tourism industry in uncertainty, Journal of Economic Research and Policies, 2(5), 151-174.

9-      Khajeshahkohi, A., Minaei, F. (2014). A Comparative Study of the Quality of Life in Tourist and Non-tourist Cities (Case Study: Shandeez and Chenara’an). Journal of Tourism Planning and Development, 3(10), 49-64.

10-  Latifi, S., Sa'di, H. & Shabanali Fami, H. (2013). Factor analysis of the problems of rural carpet women. Journal of Women and Society, 4(13), 29-52.

11-   Moayedfar, S., Eshaghi, S. (2019). Urban Renaissance, A new approach to reviving and improving the quality of life in historical texture (Case Study: Imam Ali Square in Isfahan and its surrounding tissue). Journal of Research & Urban Planning, 10(37), 141-154.

12-  Mohammadi Yeganeh, B., Cheraghi, M. & Velaei, M. (2013). The role of religious tourism in rural development with emphasis on quality of life and social capital (Case study: Ghepchaq village of Miandoab County). Journal of Applied Research of Geographical sciences, 13(30), 7-25.

13-  Mo'meni, M. & Fa'al Ghayoumi, A. (2007). Statistic analytical with using of SPSS. Tehran: Ketab-e-Now Publications.

14-  Mo'meni, M., Sarrafei, M., Ghasemei, M. (2008). The Structure and Function of Religious-Cultural Tourism and the Necessity of Integrated Management in Mashhad Metropolis. Journal of Geography and Development, 6(11), 13-38. doi: 10.22111/gdij.2008.1255

15-  Moradi, M., Yousefi, J. & Khatami, S.S. (2015). The function of religious tourism in social development of rural areas in South Khorasan Province. Journal of New Approach on Human Geography, 7(28), 125-138.

16-  Mousavi, M., Ebrahimzadeh, I., Kazemizadeh, Sh. & Ghanbari, H. (2013). Analysis of factors affecting foreign tourist satisfaction with tourism functions and infrastructure (Case study: Qom city). Journal Studies & Researches of Regional & Urban, 4(1), 69-88.

17-  Nasiri Hendkhaleh, E., Kozegar, M. & Arabi, M. (2017). Factors influencing religious tourism in Islamic urbanism. Islamic and Historical Islamic Architecture and Urbanism Research Conference, Shiraz, Iran.

18-  National Mapping Organization. (2018). The digital information layers. Tehran: National Mapping Organization.

19-  Pourmousavi, S.M, Salari Sardari, F., Alizadeh, S.D, Bayranvandzadeh, M., Shahinifar, M. (2015). Influence of Physical Structures of Urban Spaces on Environmental Security (Case Study: Samen Region, Mashhad City). Human Geography Research, 47(3), 463-476. doi: 10.22059/jhgr.2015.51256Pourmousavi,

20-  Pourtaheri, M. (2010). Application of multi-criteria decision-making methods in geography. Tehran: SAMT Publications.

21-  Rasoulzadeh, M., Rafiei Darani, H. & Mazhari, M. (2014). Strategic Management in the Urban Economy Business Environment (Case study: Religious tourism of Mashhad city). Journal of Economy & Urban Management, 2(6), 109-126.

22-  Rezvani, M.R., Badri, S.A., Sepahvand, F. & Akbarian Rounizi, S.R. (2012).  Second homes tourism and its effects on improving the quality of life of rural residents (Case study: Roudbar Qasran District of Shemiranat County). Journal Studies & Researches of Regional & Urban, 4(13), 23-40.

23-  Sabokbar, H., Baghiani, H., Noorani, H. (2012). The role of war tourism in improvement of quality of life in urban war areas of Khuzestan province using TOPSIS method. Journal of Spatial Planning, 1(2), 83-94.

24-   Sadeghi, A., Mousavi Sarvine Baghi, E., Paston, Z. (2018). Relationship between religious orientation and happiness of present citizens in urban public spaces, A case study: Mashhad city. Journal of Research & Urban Planning, 9(34), 149-168.

25-  Saghaei, M. (2014). Strategic analysis of religious tourism welfare areas in Mashhad Metropolis (with emphasis on integrated quality management of religious tourism). 6^th Urban Planning and Management Conference with emphasis on the components of the Islamic city, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

26-  Samen Region Municipality of Mashhad. (2018). Information about segments of Samen region of Mashhad. Mashhad: Municipality of Mashhad.

27-  Sharbatian, M.H. (2013). A functional reflection on the role of sustainable development of religious tourism in Iranian society. First International Conference on Religious Tourism and the Development of Pilgrimage Culture, Mashhad: Aieen Tarbiat Publications.

28-   Štefko, R., Kiráľová, A., & Mudrík, M. (2015). Strategic marketing communication in pilgrimage tourism. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 175, 423-430.

29-   Uysal, M Sirgy, M.j, Woo, E., Kim, H. (2015). Quality of life (QOL) and well-being research in tourism, Tourism Management, 53, 244-261.

30-   Uysal, M Sirgy, M.j. (2016). Tourism impact and stakeholders’ quality of life. Journal of Hospitality & Tourism Research, 21, 1-27.

31-  Veici, H. & Mehmandoust, K. (2015). Investigation of the Obstacles of the International Tourism Development in Iran (With Emphasis on Inbound Tourism). Geopolitics Quarterly, 11(37), 197-194.

32-  Velayati, A. & Jamalinezhad, M. (2013). The religious tourism approach in Islamic Iranian metropolis (Case study: Isfahan Metropolis). First International Conference on Religious Tourism and the Development of Pilgrimage Culture, Mashhad: Aieen Tarbiat Publications.

33-   Yang, J., Ryan, C., & Zhang, L. (2013). Social conflict in communities impacted by tourism. Tourism Management, 35, 82-93.

34-  Yeganegi, S.K. & Bash Afshar, S. (2011). Providing a conceptual model of religious tourism. First International Conference on Tourism Management and Sustainable Development, Branch Marvdasht, Islamic Azad University, Iran.

35-  Zarrabi, A. & SHahivandi, A. (2010). An analysis of the distribution of economic development indicators in Iranian Provinces. Journal of Geography & Environmental Planning, 1(2), 17-33.