تأثیر آموزش فراشناختی در طراحی مجتمع‌های زیستی در مراکز شهری با تأکید بر نگارش و نقد فرآیند طراحی

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

وحید قبادیان ¹ , هوبه تحویلداری ² , محمود رضایی ³ , رضا افهمی ⁴

1 - گروه معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشگاه ازاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی
3 - 3- استادیار، گروه معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - دانشیار، گروه پژوهش هنر، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , صفر, 1440 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , صفر, 1440 تاريخ الإصدار : 13 الأحد , محرم, 1440

الکلمات المفتاحية: آموزش, راهبردهای فراشناختی, طراحی‌معماری, حل مسأله, نگارش و نقد فرآیند طراحی,

ملخص المقالة :

دروس طراحی­معماری در رشته معماری، نقطه نمایش توانایی­های شناختی دانشجویان درباره دیگر دروس و توانایی آنها در طراحی­معماری و هدف از آن دستیابی به مهارت­های فراشناختی برای برخورد با مسایل گوناگون در زندگی حرفه­ای آنهاست. فراشناخت را آگاهی، سازماندهی و توان نقد فرآیندهای شناختی و مهارت لازم برای کنترل یادگیری در حوزه­های گوناگون می­دانند. این امر زمانی بارز می­شود که دانشجویان نیاز به انطباق مفاهیم آموزش دیده با مقیاس­های گوناگون طراحی را داشته باشند و یکی از بزرگترین چالش­ها درس طراحی­معماری پنج (طراحی مجتمع­های زیستی) است که به مفاهیم معماری در مقیاس شهری می­پردازد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش افزایش مهارت­های فراشناختی در بهبود ادراک و افزایش مهارت دانشجویان از مفاهیم طراحی در این درس است. به این منظور، از روش نگارش فرآیند و نقد پیرامون طراحی خود و دیگران به عنوان ابزار پرورش توان فراشناختی افراد در زمینه مفاهیم شهری استفاده شده­است. از منظر پژوهشگران پیشین، توانایی نگارش درباره طراحی با پیوند دو حوزه طراحی و تفکر نوشتاری موجب افزایش توانایی­های دانشجویان در کنترل فرآیندهای یادگیری می­شود.  پژوهش حاضر بر روی یک گروه سی نفره از دانشجویان این درس، شامل گروه آزمون و شاهد اجراشده و گروه آزمون موظف به نگارش فرآیند و نقد درباره کیفیت مفاهیم شهری طراحی خود ودیگران بودند. برای دستیابی به نتایج، اولین وآخرین نگارش دانشجویان از طریق آزمون تفکر انتقادی مقایسه شد که نشانگر توسعه درک انتقادی آنها از مفاهیم بود. همچنین مقایسه نمرات نهایی دانشجویان گروه آزمون و  شاهد با میانگین نمرات دروس طراحی­معماری پیشین با آزمون t-test نشانگر تفاوت معنادار میان نمرات گروه های آزمون و شاهد و نمرات پیشین آنها است. نتایج پژوهش نشانگر تأثیر مثبت فرآیند مزبور بر روی سه راهبرد فراشناختی برنامه­ریزی، نظارت و ارزیابی بوده؛ و نشان‌گر آن است که آموزش توسط راهبردهای فراشناختی به گروه آزمون به طور معناداری بر روی عملکرد آنها تأثیر مثبت داشته­است.

المصادر:

1-      حجت، عیسی. (1383). آموزش خلاق-تجربه1381. فصلنامههنرهایزیبا- معماریوشهرسازی، 18، 36- 25.

2-      سیدیان، علی. و تقوی، الهام. (1394). رابطه میزان استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی طراحان در آموزش معماری. اولینکنفرانسبینالمللیعمران،معماریوتوسعهاقتصادشهری، شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس. www.civilica.com/Paper-CIVILED01-CIVILED01_004.html

3-      صادقی، زینب. و محتشمی، رضا. (1389). نقش فراشناخت در فرآیند یادگیری. فصلنامهراهبردهایآموزش، 3(4)، 148 – 143.

4-      عباسیان، غزاله. و بلانیان، ندا. (1387). ایجاد آتلیه ی تجربی به منظور بهبود سیستم آموزش معماری. سومینهمایشآموزشمعماری، تهران، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا. www.civilica.com/Paper -MEMARIEDU03_004.html

5-      عزیزی، شادی. (1387). بررسی آموزش معماری ازمنظرسیستم فکری- نظریSIGGS با تمرکز بر انتخاب محتوای دروس.  سومینهمایشآموزشمعماری، دانشگاه تهران 270- 253.

6-      علی­الحسابی، مهران. و نوروزیان ملکی، سعید. (1387). مدارس معماری ، مکان آموزش یا محل تعلیم؟ نگاهی به تجربه ی آموزشی طراحی معماری. سومینهمایشآموزشمعماری، تهران، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا. www.civilica.com/Paper- MEMARIEDU03_017.html

7-      گرجی مهلبانی، یوسف. (1389). آموزش معماری امروز و چالش­های آینده.نشریهعلمیپژوهشیفناوریآموزش(جلد 4)، 4 (3)، 227 – 223.

8-      محمدی, مریم. (1393).  بیان‌های نقد معماری؛ نقد اساتید از پروژه های دانشجویان معماری در دانشکده های معماری. اولینهمایشملیعمران،معماریوتوسعهپایدار، یزد، دانشگاه پیام نور یزد.5- 1.

9-      محمودی، امیر سعید. (1381). چالش های آموزش طراحی معماری در ایران.  نشریههنرهایزیبا، 12، 79- 70.

10-  Allan, E.G. (2013). Multimodal rhetorics in the disciplines: Available means of persuasion in an undergraduate architecture studio. Across the Disciplines, 10(2),1-25.

11-  Ayersman, D. J. (1995). "Effects of Knowledge Representation Format and Hypermedia Instruction on Metacognitive Accuracy". Computers in Human Behavior, 11(3-4),533-555.

12-  Brown, A. L. (1978). “Knowing When, Where and How to Remember: A Problem of metacognition”, In Glaser R. (Ed.). Advances in Instructional Psychology, Lawrence Erlbaum, Hillsdale,77-165.

13-  Caballero, R. (2014). Thinking, drawing, and writing architecture through metaphor. Ibérica,  28, 155-180.

14-  Flateby, T. (2009). Developments and changes resulting from writing and thinking assessment. Research and Practice in Assessment, (4), 15-16.

15-  Flateby, T. (2010).A system for fostering and assessing writing and critical thinking skills. Assessment Update, 22(3), 1-16.

16-  Flavell, J.H. (1976).“Metacognitive Aspects of Problem Solving”. In Resnick L. (Ed.). The Nature of Intelligence, Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, 231-236.

17-  Georghiades, P. (2004). “From the General to the Situated: Three Decades of Metacognition”. International Journal of Science Education, 26(3), 365-383.

18-  Hannafin, M., Land, S., & Oliver, K. (1999). Open learning environments: Foundations, methods, and models. Instructional-design theories and models: A new paradigm of instructional theory (2),115-140.

19-  Havenga, M., Breed, B., & Mentz, E. (2013). "Metacognitive and problem-solving skills to promote self-directed learning in computer programming: teachers’ experiences." SA-eDUC10, (2),1-14.

20-  Jacobse A. E, Harskamp E. G. (2012). “Towards efficient measurement of metacognition in mathematical problem solving”.  Metacognition Learning, 7,133–149.

21-  Kirschner, P. A., Sweller, J., & Clark, R. E. (2006). Why minimal guidance during instruction does not work: An analysis of the failure of constructivist, discovery, problem-based, experiential, and inquiry-based teaching. Educational psychologist,  41(2), 75-86.

22-  Kurt, M., & Kurt, S. (2017). Improving design understandings and skills through enhanced metacognition: Reflective design journals. International Journal of Art & Design Education, 36(2), 226-238.

23-  Oda, C. W. (2015). The impact of dual-processing metacognitive scaffolding on architectural student writing.(Unpublished doctoral dissertation). University of  Capella.

24-  Paivio, A. (1990). Mental representations. Oxford, UK: Oxford University.

25-  Sternberg R. J, Sternberg K. (2012). Cognitive psychology. Wadsworth: Belmont.

26-  Wiseman, C. (2014). Writing architecture. San Antonio: Trinity University.

27-  Wilson, J. 1998.Assessing Metacognition: Legitimizing Metacognition as a Teaching Goal. Reflect, 4 (1), 14-20.