ارزیابی تأثیر معیارهای محیطی بر امنیت محلات شهری، مطالعه موردی محله زرجوب شهر رشت

الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

علی اکبر سالاری پور ¹ ( استاد مدعو دانشگاه گیلان )
محمد بابایی ² ( کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری )
المیرا رفیع زاده ملکشاه ³ ( دانشگاه گیلان )

تاريخ الإرسال : 25 الإثنين , ذو الحجة, 1437 تاريخ التأكيد : 16 الإثنين , شوال, 1438 تاريخ الإصدار : 26 الإثنين , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: جرم , محیط شهری , رشت , AHP, Arc GIS,

ملخص المقالة :

کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های انسانی به شدت تحت تأثیر میزان امنیت در آنهاست. کاهش روابط همسایگی و روابط چهره به چهره در شهر‌های امروزی منجر به کاهش نظارت عمومی بر مکانهای شهری شده است. ناامنی منجر به کاهش فرصت تعاملات اجتماعی در محیط مسکونی شده و در نتیجه میزان دلبستگی ساکنان به محل زندگی شان در سطح پایینی قرار می‌گیرد. تحقیقات نشان داده اند که عوامل محیطی در جرم خیزی محیط تأثیر به سزایی دارند. طراحی محیطی مناسب می‌تواند به افزایش نظارت اجتماعی و کاهش فضاهای بی دفاع در محیط‌های مسکونی منجر گردد. پایش میزان وقوع جرم در محلات شهری و عوامل محیطی تأثیر گذار بر آن می‌تواند از راهکارهای اساسی در پیشگیری از وقوع جرایم شهری باشد. به همین منظور مقاله حاضر به بررسی و مقایسه میزان امنیت در نواحی مختلف مسکونی شهر رشت پرداخته و رابطه میزان وقوع جرم در این نواحی را با ویژگی‌های محیطی هریک از آنها ارزیابی می‌کند. برای انجام چنین ارزیابی در گام اول و با استفاده از آمار موجود نقشه پهنه بندی میزان وقوع جرم تهیه شده است. نتایج این مرحله نشان می‌دهد که گلسار و زرجوب به ترتیب امن ترین و ناامن ترین محیط‌های مسکونی در شهر رشت هستند. در گام دوم با استفاده از تکنیک AHP و نرم افزار Arc GIS به مقایسه این محلات بر اساس معیارهای محیطی تأثیر گذار بر وقوع جرم پرداخته شده است. نتایج در این مرحله نشان می‌دهد که زرجوب از لحاظ معیارهای محیطی تأثیر گذار بر امنیت دارای بدترین شرایط است. در نهایت با مشخص شدن نقاط ضعف این محدوده در مقایسه با سایر محلات راهکارهای لازم جهت ارتقاء شرایط محیطی ارائه گردیده است. ارائه راهکارها در این مرحله عمدتا بر شناسایی فضاهای بی دفاع و برطرف سازی مشکلات آنها متمرکز بوده است.

المصادر:

جیکوبز، جین (1392)، مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی، ت: حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران.

حیدری، سامان، آقایی، پرویز (1393)، امنیت اجتماعی در شهر (متغیرها و عوامل موثر بر آن)، فصلنامه علمی دانش انتظامی پلیس پایتخت، سال هفتم شماره 4، صص 33-49.

ذبیحی، حسین، پورانی،حمیده،لاریمیان، تایماز (1392)، ارائه مدل تحلیلی برای ارتقا امنیت شهری از طریق رویکرد امنیت طراحی(SBD) مطالعه موردی: منطقه 17 شهرداری تهران، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای،شماره 17، صص119-136.

رضویان، محمد تقی و آقایی، پرویز (1393)، بررسی و ارزیابی احساس امنیت اجتماعی در محله نمونه موردی: مطالعه تطبیقی محلات جماران و فاطمی، فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، سال 6، شماره 20،، صص 57-43.

صادقی،نگین،ذبیحی، حسین،لاریمیان، تایماز (1394)، پیش بینی پتانسیل جرم خیزی نقاط از طریق تحلیل کیفیات محیط شهری- نمونه موردی مناطق 14 گانه شهر اصفهان،فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال ششم، شماره 24، صص 65-86.

عزیزی، محمد مهدی و شعبان جولا، الهه (1393)، ارزیابی کالبد محله‌های قدیمی شهری در پاسخ دهی به احساس امنیت (نمونه موردی: محله ملک آباد قزوین)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 46، شماره 4، صص 808-791.

غفاری، علی (1392)، تکامل رویکرد پیشگیری از جرم مبتنی بر طراحی محیطی در محیط‌های مسکونی، مسکن و محیط روستا، شماره 144. صص 3-16.

قرایی، فریبا، جهانبانی، نفیسه، رشیدپور، نازیلا (1389)، بررسی و سنجش حس امنیت در مناطق مختلف شهری، نمونه موردی: مناطق 2 و 11 تهران، مجله آرمانشهر، دوره 3، شماره 4، 1389،صص 17-34.

کارگر، بهمن و سرور، رحیم (1390)،شهر، حاشیه و امنیت اجتماعی، انتشارات سازمان جغرافیایی نیرورهای مسلح.

موسوی، سید سهراب، محمدی، جواد، بگیان، محمد جواد (1391)، بررسی امنیت اجتماعی با کیفیت زندگی زنان شهر کرمانشاه، فصلنامه مطالعات اجتماعی، شماره 31.، صص 156-143.

نورایی، همایون، طیبیان، منوچهر، رضایی، ناصر (1392)، تحلیل امنیت در سکونتگاه‌های غیررسمی با تاکید بر آسیب‌های اجتماعی (مطالعه موردی: محله خاک سفید تهران)، فصلنامه هویت شهر، سال 7، شماره 13، بهار 1392. صص 23-11.

نیومن، اسکار (1387)، کتاب خلق فضاهای قابل دفاع، ت: رواقی، فائزه، صابر، کاوه، انتشارات هله.

ARC GIS.(2007). Urban Design and Management for Crime Prevention , ARC GIS – Action SAFEPOLIS.

 Clancey, G., Lee, M., & Fisher, D. (2012). Crime prevention through environmental design (CPTED) and the New South Wales crime risk assessment guidelines: A critical review. Crime Prevention & Community Safety, 14(1), 1-15.

Cleveland, G., & Saville, G. (2003). An Introduction to 2nd Generation CPTED: Part 1. CPTED Perspectives, 6(2), 4-8.

Cozens, P. M.(2011). Urban planning and environmental criminology: Towards a new perspective for safer cities. Planning Practice and Research, 26(4), 481-508.

Crowe, T. D. (2000). Crime prevention through environmental design: Applications of architectural design and space management concepts. Butterworth-Heinemann.

Jeffery, C. R. (1971). Crime prevention through environmental design (p. 215). Beverly Hills, CA: Sage Publications.

Loukaitou-Sideris, A. (‎‏2006‏‎). Is it safe to walk? ‎‏1‏‎ neighborhood safety and security considerations and ‎their effects on walking. Journal of Planning Literature, ‎‏20(3), ‎‏219‏‎-‎‏232‏‎.‎

Merigan, H. L. (2013). Hot-Spot Policing and the Use of Crime Prevention Through Environmental Design.

Murray, A. T., McGuffog, I., Western, J. S., & Mullins, P. (2001). Exploratory spatial data analysis techniques for examining urban crime implications for evaluating treatment. British Journal of criminology, 41(2), 309-329.

Parto, S., & Ziabakhsh, N. (2015). Study the Role of Architecture and Environmental Design in Crime Prevention with Emphasis on CPTED Approach.

Sakip, S. R. M., & Abdullah, A. (2012). Measuring crime prevention through environmental design in a gated residential area: A pilot survey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 42, 340-349.

Wolf, K. L. (2010). Crime and Fear-A Literature Review. Green Cities: Good Health. College of the Environment, University of Washington.

ARC GIS.(2007). Urban Design and Management for Crime Prevention , ARC GIS – Action SAFEPOLIS.

 Clancey, G., Lee, M., & Fisher, D. (2012). Crime prevention through environmental design (CPTED) and the New South Wales crime risk assessment guidelines: A critical review. Crime Prevention & Community Safety, 14(1), 1-15.

Cleveland, G., & Saville, G. (2003). An Introduction to 2nd Generation CPTED: Part 1. CPTED Perspectives, 6(2), 4-8.

Cozens, P. M.(2011). Urban planning and environmental criminology: Towards a new perspective for safer cities. Planning Practice and Research, 26(4), 481-508.

Crowe, T. D. (2000). Crime prevention through environmental design: Applications of architectural design and space management concepts. Butterworth-Heinemann.

Jeffery, C. R. (1971). Crime prevention through environmental design (p. 215). Beverly Hills, CA: Sage Publications.

Loukaitou-Sideris, A. (‎‏2006‏‎). Is it safe to walk? ‎‏1‏‎ neighborhood safety and security considerations and ‎their effects on walking. Journal of Planning Literature, ‎‏20(3), ‎‏219‏‎-‎‏232‏‎.‎

Merigan, H. L. (2013). Hot-Spot Policing and the Use of Crime Prevention Through Environmental Design.

Murray, A. T., McGuffog, I., Western, J. S., & Mullins, P. (2001). Exploratory spatial data analysis techniques for examining urban crime implications for evaluating treatment. British Journal of criminology, 41(2), 309-329.

Parto, S., & Ziabakhsh, N. (2015). Study the Role of Architecture and Environmental Design in Crime Prevention with Emphasis on CPTED Approach.

Sakip, S. R. M., & Abdullah, A. (2012). Measuring crime prevention through environmental design in a gated residential area: A pilot survey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 42, 340-349.

Wolf, K. L. (2010). Crime and Fear-A Literature Review. Green Cities: Good Health. College of the Environment, University of Washington.