بررسی تغییر کاربری اراضی و اثرات احداث سد کرخه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و روش طبقه‌بندی بیشترین شباهت

الموضوعات :

بهنام بلوچی ¹ , مریم دهقانی ² , محمد رضا نیکو ³

1 - دانشجوی دکتری عمران-آب، بخش مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز
2 - استادیار بخش مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز
3 - استادیار بخش مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز.

تاريخ الإرسال : 20 السبت , رمضان, 1437 تاريخ التأكيد : 20 السبت , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 16 الثلاثاء , رمضان, 1437

الکلمات المفتاحية: حوزه‌ی کرخه, Landsat, طبقه بندی با ناظر بیشترین شباهت, آشکارسازی تغییرات,

ملخص المقالة :

سد کرخه که یکی از مهمترین و بزرگترین سدهای خاکی ایران و خاورمیانه محسوب می‌شود. این سد تغییرات فراوانی، را از جمله تغییر کاربری اراضی، مقدار آب موجود در منطقه، سطح پوشش گیاهی و سطح مناطق شهری به همراه داشته است. از این رو، در تحقیق حاضر، از روشی کاربردی، برمبنای تصاویر ماهواره‌ای (Landsat) و روش طبقه‌بندی بیشترین شباهت، به منظور بررسی تغییرات ناشی از احداث سد کرخه در منطقه­ی مورد مطالعه استفاده داده شده است. در این بررسی، که در دوره­ی زمانی بلند‌مدت 40 ساله (از سال 1352 تا 1392‌) انجام شده است، پس از انجام عملیات پیش پردازش مورد نیاز برروی تصاویر، عملیات آشکارسازی تغییرات در 7 ردیف مختلف، مورد بررسی قرار گرفت و مساحت هر ردیف در هر سال ارائه گردید. نتایج حاصله نشان‌دهنده­ی این بودند که در سالهای پس از احداث سد، نسبت به قبل از احداث آن؛ مقدار کل آب، منطقه­ی شهری، کل پوشش گیاهی و کل خاک منطقه به‌ترتیب تا 5/2 درصد افزایش، 36/2 درصد افزایش، 4/1 درصد افزایش و 2/0 درصد کاهش نشان می‌دهد. به رغم این که نتایج به دست آمده روند منطقی را نشان می‌دهند، عملیات دقت‌سنجی تصاویر بطور کامل انجام گردید و مشاهده شد که تقریبا در تمام تصاویر دقت کل و ضریب کاپا بالاتر از 90 درصد؛ و دقت تولید و کاربر برای تمامی ردیفها بالاتر از 80 درصد به دست آمد. این اعداد نشا‌ن دهنده­ی دقت مناسب طبقه‌بندی انجام شده و اعتبار نتایج این تحقیق می‌باشد.

المصادر:

1. باقر زاده کریمی، م. و ف. فتحی سقزچی. 1388. بررسی اثر بالا آمدن آب دریای خزر بر اراضی کشاورزی اطراف تالاب انزلی با استفاده از سنجش از راه دور. مجله علمی تخصصی تالاب- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.1: 105-118.


2. سلاجقه، ع. س. رضوی زاده، ن. خراسانی، م. حمیدی‌فر، و س. سلاجقه. 1390. تغییرات کاربری اراضی و آثار آن بر کیفیت آب رودخانه (مطالعة موردی: حوزة آبخیز کرخه). مجله محیط شناسی. 37(58): 81-86.


3. گودرزی، م. و م. فرح‌پور. 1386. بررسی امکان جداسازی دیمزارها از مراتع با استفاده از سنجش از راه دور (مطالعه موردی منطقه تهم استان زنجان). فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان  ایران. 14 : 432-446.


4. نعیمی نظام آبادی، ع. م. قهرودی تالی، و م. ر. ثروتی، 1389. پایش تغییرات خط ساحلی و لندفرم‌های ژئومورفولوژیکی خلیج فارس با استفاده از روش سنجش از راه دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه ساحلی عسلویه). مجله علمی پژوهشی فضای جغرافیایی. 10(30): 45-61.


5. El-Asmar, H. M. and M. E. Hereher, 2010. Change detection of the coastal zone east of the Nile Delta using remote sensing. Environ. Earth Sci j.


6. Huang X. and Friedl M. A. 2014. Distance metric-based forest cover change detection using MODIS time series. Int. J. Appl. Earth Observ. Geoinfor. 29: 78–92.


7. Nasierding, N., and Y. Zhang, 2009. Change detection of sandy land areas in Minfeng oasis of Xinjiang, China. Environ Monit. Assess. J. 151:189–196.


8. Richards, J. A. 2013. Remote sensing digital image analysis. Fifth edition. Springer Heidelberg, New York, Dordrecht, London.


9. Singh, S. K. D. Sharma, N. Singh, and D. N. Bohra. 1988. Temporal change detection in river courses and flood plains in an arid enviromenta through satellite remote sensing. J. Ind. Soc. Remote Sens. 16: 53-58.


10. Yuan, F. K. E. Sawaya, B. C. Loeffelholz, and M. E. Bauer. 2005. Land cover classification and change analysis of the Twin Cities (Minnesota) metropolitan area by multitemporal Landsat remote sensing. Remote Sens, Environ. Journal. 98: 317– 328.


11. Zhou, Q. B. Li, and Y. Chen. 2011. Remote sensing change detection and process analysis of long-term land use change and human impacts. Ambio J. 40: 807-818.