تعیین تابع تولید آب- شوری- عملکرد با در نظر گرفتن زمان برداشت علوفه و ارزیابی شاخص های تولید در در ذرت خوشه ای

الموضوعات :

حلیمه پیری ¹ (استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران)
حسین انصاری ² (استاد، گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)
مهدی پارسا ³ (گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.)

تاريخ الإرسال : 05 الأحد , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 16 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1440 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية: شوری, تابع تولید, آب آبیاری, سورگوم علوفه ای, دشت سیستان,

ملخص المقالة :

تحقیق به منظور تعیین تابع برتر آب- شوری- عملکرد و زمان برداشت سورگوم علوفه‌ای در مزرعه تحقیقاتی در ‌ دشت سیستان اجرا شد. آزمایش در سطوح شوری(2، 5 و 8 دسی زیمنس بر متر) و سطوح آبیاری( 50، 75، 100و 120 ٪ نیاز آبی گیاه) در سه زمان برداشت انجام و چهار تابع تولید خطی، لگاریتمی، درجه دوم و متعالی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای هر برداشت تابع تولید به طور جداگانه مورد بررسی سپس با در نظر گرفتن زمان برداشت، تابع تولید ارزیابی شد. بعد از تعیین تابع برتر جهت بررسی اثرات جداگانه و توأم شوری و آب آبیاری از شاخص تولید نهایی نسبت به عمق و شوری آبیاری، نسبت نهایی نرخ جایگزین فنی و ارزش تولید نهایی استفاده گردید. نتایج نشان داد تابع درجه دوم عملکرد سورگوم را بهتر نشان داد. شاخص تولید نهایی نسبت به عمق آب آبیاری نشان داد به ازای افزایش یک سانتی متر آب آبیاری، برداشت اول کمترین تغییر عملکرد(22/1 تن بر سانتی‌متر) و برداشت سوم بیشترین مقدار (9/2) را داشته است. شاخص تولید نهایی نسبت به شوری نشان داد کاهش عملکرد در شوری های پایین در برداشت دوم کمتر از برداشت اول و سوم بوده است و برداشت سوم بیشترین کاهش عملکرد علوفه تازه را داشته است. نرخ جایگزینی نهایی کمیت و کیفیت آب آبیاری نسبت به عملکرد علوفه تازه نشان داد برای این که عملکرد با افزایش یک واحد شوری آب تغییر نکند، باید 86/5 سانتی متر در برداشت اول، 97/1 برداشت دوم و 72/1 برداشت سوم عمق آب افزایش یابد.

المصادر:

منابع

1)       رضایی، ع.، فرحبخش، ح.، صمدی، ح.، حسینی، ف. و میرزا هاشمی، م. 1386. تعیین تابع تولید ذرت علوفه ای نسبت به آب در کرمان. نهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، بهمن ماه. 

2)       شهیدی، ع. 1387. اثر بر همکنش کم آبیاری و شوری بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گندم با تعیین تابع تولید آب و شوری در منطقه بیرجند. پایان نامه دکتری.

3)       شیرمحمدی علی اکبر خانی، ز.، انصاری، ح.، علیزاده، ا. وکافی، م. 1392. ارزیابی توابع تولید آب – شوری- عملکرد در ذرت علوفه ای در استان خراسان رضوی. مجله آبیاری و زهکشی ایران، 4(7): 543-535.

4)       کیانی، ع.، میرلطیفی، م.، همایی، م. و چراغی، ع. م. 1384. تعیین بهترین تابع تولید آب-شوری گندم در منطقه شمال گرگان. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی، 25(6):14-2.

5)       کیانی، ع.، همایی، م. و میرلطیفی، م. 1385. اریابی توابع کاهش عملکرد گندم در شرایط توأم شوری و کم آبی. مجله علوم آب و خاک. 20(1):83-73.

6)       نجفی، م. ح.، علیزاده، ا.، داوری، ک.،کافی، م. و شهیدی، ع. 1391. تعیین تابع شوری-آب-عملکرد در دو رقم پنبه. مجله آب و خاک، 26(3): 679-672.

7)       یارنیا، م. 1386. ارزیابی تعدادی از شاخص­های فیزیولوژیک ارقام سورگوم علوفه­ای در شرایط شوری. مجله علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، 1(1):. ص1-15.

8)       یزدانی، و.، داوری، ک.، قهرمان، ب. و کافی، م. 1393. ارزیابی عملکرد کلزا به صورت تابعی از ارتفاع آب آبیاری و شوری در منطقه مشهد. فصلنامه علمی پژوهشی آب و آبیاری، 18(5):52-33.

9)       Homaee, M. 1999. Root water uptake under non-uniform transient salinity and water stress. Ph.D. Thesis ,Wageningen Agricultural University, 173 P.

10)   Homaee, M., Dirksen, C. and Feddes, R.A. 2002. Simulation of root water uptake. I. Non-uniform transient salinity using different macroscopic reduction functions. Agric . Water Manage. 57: 89 -109.

11)   Kiani, A. R. and Abbasi, F. 2009. Assessment of the water-salinity crop production function of wheat using experimental data of the Golestan province. Iran. Irrig and Drain, 58:445–455.

12)   Liu, W. Z., Hansaker, D. J., Li, Y. S., Xie, X. Q. and Wall, G. W.2002. Interrelations of yield, evapotranspiration, and water use efficiency from marginal analysis of water production functions. Agric. Water Manage, 56:143-151.

13)   Nadler, A., Raveh, E., Yermiyahu, U. and Green, S. 2006. Stress included water content variations in mango stem by time domain reflectometry. Soil Sci. Soc.Am. J. 70:510-520.

14)   Neilsen, D.C. and Vigil, M.F. 2005. Legume green fallow effect on soil water content at wheat planting and wheat yield. Agron. J. 97:684-689.

15)   15)Vaux, H.J. and Pruit, W.O. 1983. Crop water production functions.61-97.In: Hillel, D.(Ed.), Advances in Irrigation,VoL.2, Academic Press. New York.