ایجاد نهاد ساختاری بازار آب محلی در شبکه آبیاری استان تهران با رویکرد مدل تولیدات کشاورزی منطقهای
الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی
ابوذر پرهیزکاری
1
(دکترای اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
غلامرضا یاوری
2
(دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
ابوالفضل محمودی
3
(دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
غلامرضا بخشی خانیکی
4
(استاد گروه علوم کشاورزی (بیوتکنولوژی)، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: بازار آب, کم آبی, مدل هیدرواقتصادی, تشکلهای آب بران, الگوی SWAP,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف: بازار آب ابزاری مؤثر و کارآمد جهت تخصیص آب کشاورزی بین فعالیتهای مختلف زراعی است. نبود نهاد ساختاری تعدیلکننده آب آبیاری و عدم مشارکت کشاورزان جهت استقرار آن از جمله مهمترین مسائل پیشروی بخش کشاورزی در استان تهران میباشد. بررسی آثار بالقوه این رویداد که بیش از پیش مورد توجه جوامع بینالمللی قرار گرفته است، گامی مهم در زمینه توسعه فعالیتهای کشاورزی استان تهران به شمار میرود. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر با بهرهمندی از رویکرد مدل تولیدات کشاورزی ایالتی یا منطقهای (SWAP) رفتار اقتصادی کشاورزان تهرانی پس از ایجاد نهاد ساختاری بازار آب محلی مدلسازی شد. برای تحقق این هدف از دادههای آماری مربوط به سالهای زراعی 1397-1392 استفاده شد. واسنجی سیستم مدلسازی هیدرولوژی- اقتصادی ارائه شده نیز در محیط نرمافزاری GAMS صورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با استقرار بازار آب محلی در استان تهران، افزون بر تعادلبخشی پایدار منابع آب، امکان توسعه سطح زیرکشت محصولات آببر و سودده در الگوی زراعی مناطق کمآبتر (دشت شهرری و ورامین) فراهم میشود و با متعادل شدن بازده ناخالص کشاورزان، پیامدهای منفی پدیده خشکسالی هیدرولوژیکی تا حدود 35/3 درصد نسبت به دوره پایه کاهش مییابد. بحث و نتیجه گیری: ایجاد بازار آب محلی در سطح استان تهران میتواند علیرغم دارا بودن قابلیت انتقال منابع آبی مازاد در سطح مناطق مطالعاتی جنوب غرب استان تهران، سبب افزایش ضریب اطمینان دسترسی کشاورزان به آب آبیاری و کاهش ریسک تولید در الگوهای زراعی شود و همچنین، به نحو مطلوبی مسأله تخصیص و مدیریت بهینه منابع آب را بین فعالیت مختلف زراعی منعکس نماید. طبقهبندی JEL:Q25, L22, C61.
1. Abolhasani L, Shahnooshi N, Rahnema A, Aazame Rahmati A, Heyran F. The role of water market formation in the use of water resources in agriculture (Case study of Mashhad plain). Journal of Agricultural Economics and Development, 2019; 106 (27): 1-29.
[10.30490/AEAD.2022.353656.1309]
2. Ahmadi A, Zolfagharipoor M, Nikoee A, Darali M Y. Economic evaluation of the implementation of the technical context of the agricultural water market, a case study: part of the Mahyar irrigation network. Iranian Journal of Water Resources Research, 2016; 12 (3): 49-35.
[https://www.iwrr.ir/article_16518.html?lang=en]
3. Barikani A, Khalilian S. Dynamic groundwater aquifer management in agriculture: A case study of Qazvin plain. 4th Iranian Water Resources Management Conference, Amir Kabir University of Technology, Tehran; 2011.
[https://civilica.com/doc/117109/]
4. Droitsch D, Robinson B. Share the water: building a secure water future for Alberta, published jointly by can more: water matters society of Alberta, and Vancouver: eco justice, AB; 2009. [www.water-matters.org/docs/share-the-water.pdf.]
5. Garrido S. Governing scarcity. Water markets, equity and efficiency in pre-1950s eastern Spain. International Journal of the Commons, 2011; 5: 513-534.
[https://www.jstor.org/stable/26523085]
6. Gomez-Limon J A, Martinez Y. Multi-criteria modeling of irrigation water market at basin level: A Spanish case study, European journal of operational research, 2006; 173(1): 313-336.
[https://doi.org/10.1016/j.ejor.2004.12.009]