تحلیل جغرافیایی کیفیت زندگی روستایی با تاکید بر شاخص های کالبدی مطالعه موردی: روستاهای شهرستان انزلی

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

اشرف حسین زاده ¹ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
محمدباسط قریشی ² (استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
نصرالله مولائی هشجین ³ (استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
تیمور آمار ⁴ (دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)

تاريخ الإرسال : 23 الإثنين , شوال, 1441 تاريخ التأكيد : 30 السبت , صفر, 1442 تاريخ الإصدار : 24 السبت , ذو الحجة, 1443

الکلمات المفتاحية: کیفیت زندگی, سکونتگاه‌های روستایی, شاخص های کالبدی, کیفیت کالبدی, شهرستان انزلی,

ملخص المقالة :

مفهوم کیفیت زندگی که در چند دهه اخیر، مورد توجه پژوهشگران و اندیشمندان برخی رشته‌های علمی قرار گرفته است دارای ابعاد مختلفی بوده و نشان دهنده میزان برخورداری و بهره مندی از ابزار مادی رفاه فردی و اجتماعی و همچنین توانمندی های افراد در زمینه‌های علمی و اجتماعی است کیفیت زندگی، امروزه به عنوان عنصری کلیدی در سیاست گذاری و بررسی سیاست های حوزه عمومی مورد بحث قرار می‌گیرد. هدف این پژوهش، تحلیل جغرافیایی کیفیت زندگی روستاهای شهرستان انزلی با تاکید بر شاخص های کالبدی است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، اسنادی و میدانی است. برای تحلیل موضوع، از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و همچنین مطالعات میدانی در قالب داده های آماری هستند بنا بر این 25 روستا بررسی شده اند. سنجش کیفیت کالبدی روستاها با بهره گیری از هشت شاخص و مدل Topsis انجام شده است. رابطه کیفیت زندگی روستاها با متغیرها با نرم افزار SPSS و آزمون همبستگی پیرسون محاسبه شد که میزان رابطه بین امتیاز کیفیت کالبدی روستاها با فاصله از مرکز شهرستان، 63/0-، با فاصله از منطقه آزاد تجاری-  اقتصادی انزلی، 62/0- و با تعداد جمعیت، 74/0 است که در هر سه مورد رابطه بین متغیرها و کیفیت کالبدی روستاها، کاملا بارز و نشان دهنده رابطه معکوس و متوسط رو به بالای کیفیت کالبدی روستاها با دو متغیر فاصله از مرکز شهرستان و منطقه آزاد تجاری -  اقتصادی و رابطه قوی مستقیم بین تعداد جمعیت و کیفیت کالبدی روستاها است و بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که در کیفیت کالبدی روستاهای شهرستان بندر انزلی، سه متغیر فاصله روستاها از مرکز شهرستان (بندر انزلی)، فاصله از منطقه آزاد تجاری-  اقتصادی انزلی و اندازه روستاها (تعداد جمعیت) تاثیر گذار هستند.

المصادر:

 Andrews, F.M. & Withey, S.B. (2012). Social indicators of well- being: american’s perceptions of life quality. Springer Science & Business Media.

 Hammer, J. &  Spears, D. (2016). Village sanitation and child health: effects and external validity in a randomized field experiment in rural india. Journal of health economics, 48, pp:135-148.

 Higgins, P. &  Josep, M.C. (2011). Quality of life in english city locations. Journal Homepage Cities, 28, pp: 290-299.

Ali Akbari, I. & Amini, M. (2011). Quality of urban life in Iran, Social Welfare Scientific Research Quarterly, 10(36).

Anabestani, A. A. Mahmoudi, H. & Sarghaghi Torqabeh, T. (2017). Investigating the effect of rural quality of life on improving the quality of rural housing (Case study: Shandiz section, Binalood city). Journal of Spatial Planning (Geography), 6(1), pp: 1-20.

Anbari, M. (2010). Investigation of changes in quality of life in Iran (1986 to 2006). Rural Development, 1(2), pp: 149-181.

Bustani, D.  Ebtekari, M. H. & Mohammadpour, A. (2013). "Evaluation of quality of life indicators in rural areas of the country". Quarterly Journal of Social and Cultural Strategy, 1(4): 167-195.

Charejoo, F. & Ahmadi, A. (2020): Evaluation of quality of life indicators in suburbs of Sanandaj, Journal of Human Settlement Planning Studies, 15 (51). 169-184. [Persian]

Farahani, H. Bahmani, A & Jabali, F. (2016): The process of converting rural settlements to cities and its effects on the quality of life of citizens (Case Study: bolbolan abad town, dehgolan county), Journal of Regional Planning, 6 (22) , 191-202

Ghadami, M. Aligholizadeh Firoozjaei, N. & Ramezanzadeh Lesboei, M. (2010). A Study of the Role of Tourism in Changing the quality of Life at Destination. Social Studies of Iran, 4(3), pp: 152-183.

Ghadermarzi, H. Jamini, D. & Jamshidi. A (2016): Spatial distribution of quality of life in rural settlements of Ravansar county, 93-108

Ghaffari, G. & Omidi, R. (2011). Quality of life of social development index. Shirazeh Publishing, Tehran.

Heidary, M. & Hazrati, M. (2020): Spatial analysis of physical structure of sustainable rural housing (case study in Zanjan county), 95-110

Hosseini, S. H. &  Bagherian, K. (2014). "An Analysis of the Constructive Components of Quality of Life in Nowshahr". Quarterly Journal of Environmental Management, 27.

Kalantari, K. (2006). Data Processing and Analysis in Socio-Economic Research. Sharif Publications, Tehran

Kanaani, M.R. & Babazadeh, Z. (2011). Development Analysis Based on Ecological Capabilities with Topsis Model (Case Study: Amol County, Mazandaran Province). Scientific Research Quarterly of Iranian Natural Ecosystems, 1(4).

Kashwan, P. (2017). inequality, democracy and the environment: A cross-national analysis. Ecological Economics, 131, pp:139-151.

Lee, Y, J. (2008). Dubjective quality of life measurement in taipei. Building and Environment, 43, pp:1205-1215.

Maleki, S. (2011). A Study of the Status of Social Indicators in the Rural Areas of Ahvaz County. Housing and Rural Environment, 129, pp: 32-49.

Mohammadi, J. Zanganeh, M. & Abdoli, A. (2010). Assessment of quality of life indicators in terms of citizens of Mashhad. Quarterly Journal of Urban Management Studies, 2(3).

Morais ,P. & Camanho, A. (2011). Evaluation of performance of european cities with the aim to promote quality of life improvements, Omega,  39.

Mousavi, M. N. & Bagheri Kashkoli, A. (2012). Evaluation of spatial distribution of quality of life in Sardasht city. Journal of Urban Research and Planning, 3(9), pp: 97-118.

Murgas, F. &  Klobucnik, M. (2016). Does the quality of a place affect well- being?, Ekologia (Bratidlava), 35(3), pp:224-239.

Namdar, M. Anabestani, A. Rahnama, M. & Akbarian Rouzini, S. (2019): The effect of the international immigrants’ remittance on the life quality of the southern residents of Fars province, 83-106

Nami, M. Pashapour, H. & Naghmeh, M. (2018): The role pf special economic zones in enhancing the quality of urban life (case study Salafchegan), 113-126

Naseri, Z. Sahneh, B. & Najafi Kani, A. (2019): An analysis of the function of weekly markets in the quality of rural life in Gonbad-e-Kavoos county, 105-123

Pasban, M. & Asghari Lafamjani, S. (2020):  Analysis of the limits to achieve the desirable quality of life in border villages in Sistan area, Journal of  egional Planning, 10 (37), 23-46

Pasban, M. & Asghari Lamfejani, S. (2020): Analysis of the limits to achieve the desirable quality of life in border villages in Sistan area, 33-46

Pourtaheri, M. (2010). Application of multi-characteristic decision making methods in geography, Samat Publications, Tehran.

Rezvani, M.R. Badri, S. A. Sepahvand, F. & Akbarian Ronizi, S.R. (2012). Tourism of second homes and its effects on improving the quality of life of rural residents (Case study: Rudbar Qasran section, Shemiranat city). Studies and Research Urban and Regional, 4(13), pp: 23-40.

Roknuddin Eftekhari, A. Fattahi, A. & Hajipour, M. (2010). Evaluation of Spatial Distribution of Quality of Life in Rural Areas (Case Study: Delfan Central District), Rural Research, 1(1), pp: 33-65.

Rozenberg, J.  Briceno-garmendia, C. M.  Lu, X, Bonzanigo , L. &    Moroz, H, E. (2017). improving the resilience of peru’s road network to climate events, 1(8013), pp:1-32.

Schmit, R. (2002). Considering social capital in quality of life assessment: concept and measurement. Social indicators Research, 58, pp: 403-428.

Schumacker, R.E. &  Lomax, R.G. (2011). Abeginners guideto structural equation modeling.  London, Lawrence Elbaum  Associates, 18, pp: 694-701.

Sepehr, A. Ekhtesasi, M.R & Al-Madrassi, S.A. (2012). Creating a system of expression indicators based on DPSIR (using fuzzy-TOPSIS method). Geography and Environmental Planning, 23(1), pp: 33-50 .

Sheikhi, M.T. (2015). Sociology of Quality of Life, Second Edition, Harir Publishing, Tehran.

Statistics Center of Iran, (2016). census results

Yazdani, M. (2016). Quality of Urban Life Definitions, Indicators, Structures Comparative Evaluation and Strategies. Second Edition, Tisa Publications, Tehran

Ziari, K. & Rakhsari, H. (2019). Investigation of factors affecting the location of hotels and its spatial reflection in the urban area. Quarterly Journal of Geography and Urban-Regional Planning, 9(32).

Zivelova.I  & Jansky, J. (2008). Analysis of life quality development in the administrative districts of south moravia, Agaric, Econ-Czech, 9, pp: 431-439.