تحلیل اکتشافی دادههای فضایی اشتغال در سکونتگاه های روستایی (موردپژوهی: نواحی روستایی استان اصفهان)
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
بیژن رحمانی
1
(دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
عبدالرضا رحمانی فضلی
2
(دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
حسنعلی فرجی سبکبار
3
(دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
مهرانگیز رضائی
4
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: اشتغال, اصفهان, نواحی روستایی, ESDA, روند فضایی,
ملخص المقالة :
امروزه اشتغال یکی از مهمترین شاخصهای توسعه در کشور به شمار میرود و توزیع عادلانه آن از الزامات اساسی توسعه پایدار و هماهنگ است. بحث اشتغال و ابعاد آن بخشهای مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. در ایران اشتغال و توزیع عادلانه فرصتهای آن در نواحی شهری و روستایی یکی از مسائل مهم برنامهریزان و سیاستگذاران است. در این راستا پژوهش حاضر در پی کشف الگوی تغییرات و روند فضائی اشتغال و فعالیت در نواحی روستایی استان اصفهان است. روش پژوهش، تحلیل اکتشافی دادهها [1]ESDAاست و از روش میانگین متحرک فضائی برای کشف الگوها و روندهای فضائی استفاده شده است. تعداد واحدهای همسایگی{60و54و42و30و24و12}k= در نظر گرفته شده است که با توجه به مقایسه الگوهای مختلف دو نوع روند عمومی و محلی را در مقیاسهای مختلف میتوان کشف نمود. دادههای مورد استفاده در این پژوهش بر اساس آمار نفوس و مسکن سال 1390 برای 1357 نقطه روستایی دارای جمعیت استان اصفهان است. نقشههای محلی نشاندهنده نرخ بالای اشتغال در عمده مناطق روستایی است (12K= و24 K=) و با افزایش میزان K به 60، لکه های نرخ اشتغال پایین واضحتر شده و روند عمومیتری به خود میگیرد. این فرایند برای شاخصهای نرخ بیکاری، جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر و نیز فعالیتهای بخش کشاورزی، صنعت و خدمات نیز انجام شد. نتایج بیانگر نابرابریهای فضایی شاخصها در مناطق روستایی و تمرکز عمده فعالیتهای خدمات و صنعت در نواحی روستایی مجاور مرکز شهر اصفهان است.
1.Exploratory Spatial Data Analysis (ESDA)