سنجش جایگاه کشورهای اسلامی از نظر شاخص های رقابت‌پذیری جهانی سفر و گردشگری با استفاده تکنیک ماباک (MABAC)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مجید اکبری ¹ (پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)
وحید بوستان احمدی ² (کارشناسی ارشد مهندسی عمران- مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان، ایران.)
معصومه انصاری ³ (دانشجو دکتری)
وحید سهرابی ⁴ (کارشناسی ارشد مهندسی عمران- مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان، ایران)

تاريخ الإرسال : 06 الأربعاء , جمادى الأولى, 1441 تاريخ التأكيد : 14 الأربعاء , محرم, 1442 تاريخ الإصدار : 20 الخميس , رمضان, 1443

الکلمات المفتاحية: گردشگری, رقابت‌پذیری, کشورهای اسلامی, رقابت‌پذیری سفر و گردشگری, تکنیک ماباک,

ملخص المقالة :

ا
ارزیابی و درک مفهوم رقابتیگردشگریجهانی یک کشور پیش‌نیاز کلیدی برای سیاست­گذاران و چالشی قابل‌توجه برای محققان در فرآیند تصمیم‌گیری است. شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری (TTCI)مجموعه‌ای از عوامل و سیاست‌ها را اندازه‌گیری می‌کند که توسعه پایدار بخش سفر و گردشگری را ممکن می‌سازد، و این به نوبه خود به توسعه و رقابت‌پذیری یک کشور کمک می‌کند. در این بین کشورهای اسلامی به دلیل برخورداری از موقعیت­های متنوع جغرافیایی، پراکندگی و توزیع جمعیتی در اقصی نقاط جهان و قاره­ها و تنوع و گستردگی شرایط اقلیمی، و همچنین غنای فرهنگی از جایگاه و ظرفیت بالقوه بالایی در گردشگری داخلی و بین­المللی برخوردارند. در این امتداد این مقاله با هدف سنجش و تعیین جایگاه کشورهای اسلامی از منظر شاخص­های 14 گانه رقابت­پذیری سفر و گردشگری طی دوره زمانی 2015 تا 2019 با استفاده از مدل ماباک و با تاکید بر کشور ایران انجام گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل­های کمی آنتروپی شانون و از جدیدترین تکنیک تصمیم­گیری چند معیاره ماباک (MABAC) استفاده گردید. نتایج این پژوهش برای کشورهای مورد مطالعه در سال­ 2015 نشان داد کشورهای امارات متحده عربی، مالزی و ترکیه به ترتیب با میزان امتیاز ماباک (416/0)، (373/0) و  (333/0) در رتبه اول تا سوم، در سال 2017 مجدد این سه کشور به ترتیب با میزان امتیاز ماباک (417/0)، (389/0) و (342/0) در رتبه اول تا سوم، و برای سال 2019 کشورهای مالزی، امارات متحده عربی و ترکیه به ترتیب با میزان امتیاز ماباک (398/0)، (375/0) و  (374/0) رتبه­های اول تا سوم را به خود اختصاص داده بودند. کشور ایران نیز طی سال­های 2015-2017-2019 به ترتیب با میزان امتیاز ماباک (132/0)، (140/0) و  (078/0) در جایگاه پانزدهم، یازدهم و دوازدهم قرار گرفته بود. اصلی­ترین مانع بر سر راه صنعت گردشگری در اکثر کشورهای اسلامی مساله امنیت و بسته بودن کشورها بوده که از رسیدن به رشد بالاتر جلوگیری کرده است.

المصادر:

1. 1.       Abreu-Novais, M., Ruhanen, L., & Arcodia, C. (2018). Destination competitiveness: Aphenomenographic study. Tourism Management, 64, pp: 324–334.


2. 2.       Akbari, M., Jafari Mehrabadi, M., Taleshi Anbouhi, M., Sobhani, N. (2016). Measuring the Relative Efficiency of the Cities of East Azarbaijan Province in Tourism Infrastructures Part by Using Data Envelopment Analysis (DEA), Journal Geography and Development, Vol, 14, No, 45, pp: 197-220.


3. 3.       Ali Akbari, E., Akbari, M., Ansari, M., Buostan Ahmadi, V. (2019): Measurement and analysis of competitiveness indicators in West Asian countries with emphasis on Iran, Regional Planning, Vol, 9, No. 33, pp: 1-14.


4. 4.       Allahdadi, F. (2011). Factors Contribute to Underdevelopment ofTourism Industry in Iran.Journal of American Science, Vol. 7(12).


5. 5.       Bagheri, M., Shojaei, P., & Kiani, Mehrdad (2016). Presenting a Structural Interpretive Model of Travel and Tourism Competitiveness Indicators (Case Study: Fars Province), Tourism Planning and Development, Fifth Vol, No. 18, pp. 137-157.


6. 6.        Balan, D., Balaure, V. Veghes, C. (2009): Travel and Tourism Competitiveness of theworld's top Tourism Destination: An exploratory assessment.


7. 7.       Boroumand, B., Kazemi, A., & Ranjbarian, B. (2015). Development of Indigenous Model for Measuring Tourism Competitiveness of Iranian Tourism Destinations, Quarterly Journal of Modern Marketing Research, Vol, 8, No. 2, , pp: 122-105 .


8. 8.       Cole, S., Razak. V. (2009). Tourism as future.Futures, Vol. 41, No.(6), pp:335-345.


9. 9.       Crouch, G. (2007). Measuring tourism competitiveness: research, theory and theWEF index. Journal of Destination Marketing & Management, Vol. 2, Issue (3), pp: 146-154.


10. 10.    Crouch, G. I. (2011). Destination competitiveness: An analysis of determinant attributes.Journal of Travel Research, 50(1), pp:27–45.


11. 11.    Dwyer, L., Forsyth, P., & Dwyer, W. (2010). Tourism Economies and Policy. Bristol: Channel View Publications.


12. 12.    Ebrahimi, M., Yavari Gohar, F., & Hassan Kashi, M. (2019). "Prioritization of Iran's Competitiveness Factors in Halal Tourism", Quarterly Journal of Tourism Planning and Development, Vol 8, No. 28, pp. 113- 137.


13. 13.    Ekin, Y., Akbulut. O. (2015). Tourism destination competitiveness: The case of Dalyan–Turkey. International Journal of Business, Humanities and Technology, Vol. 3, pp: 60-66.


14. 14.    Fernándezj, D. b. (2017). Reinterpreting the World Economic Forum's global tourism competitiveness index. Tourism Management Perspectives (20), pp:131–140


15. 15.    Hassani, A., & Rahimzadeh, M. (2019). Futurism of the tourism industry in Tehran, Urban Tourism Quarterly, Vol, 6, No. 1, pp. 135-148.


16. 16.    Henderson, A., Avis, B., Hong Kan, T. )2018). Testing discontinuous innovations in the tourism industry: The case of scenic airship services. Tourism Management, Vol, 66,  pp:167-179


17. 17.    Hieu, V. M., Rasovska, I, (2017): Craft villages and tourism development, a case study in Phu Quocisland of Vietnam. Management, Vol, 21 No 1, pp: 223-236.


18. 18.    Islami, S. (2014). Measurement of the social welfare index over the past four decades in urban areas of the country. Economic Journal, Nos, 5 ,6 August and September 2014,pp: 25-28.


19. 19.    Jani, S. (2011). Factors Affecting Competitiveness in Iran and Southwest Asian Countries, Quarterly Journal of Economic Research and Policy, Vol, 19, No. 58, pp: 159-190.


20. 20.    Krstić, B., Radivojević, V., Stanišić, T. (2017). Tourism industry and national competitiveness:a sub-sAHARan AFRICA countriesperspective. Ecohomnka,  Vol, 63, january-march 2017, № 1, pp: 1-17


21. 21.    Lee, C., King, B. (2009). A determination of destination competitiveness for Taiwan's hot springs tourism sector using the Delphi technique. Journal of Vacation Marketing, 15,pp:  243-257.


22. 22.     Maghsoudi, M., & Arab, M. (2016). Study of tourism policy in Islamic countries, with emphasis on Iran, Turkey and Malaysia, Journal World Policy Quarterly, Vol, 5, No. 1, pp: 117-207.


23. 23.    Marais, M., Plessis, E., Saayman, M. (2017). A review on criticalsuccess factors in tourism. Journal of Hospitality and Tourism Management, Vol, 13, pp: 1-12.


24. 24.    Mazanec, J. A., Wöber, K., & Zins, A. H. (2007). Tourism destination competitiveness:From definition to explanation? Journal of Travel Research, 46, pp:86–95.


25. 25.    Pitelis,C. N. (2011). the competitive Advantage and Catching-up of National: A New framework and  the role of  FDI . Clusters and public policy, In P, Nijkamp, & I Siedschlag, Innovation Growth and competitiveness: Dynamic Regions in the knowledge- Based world Economy, pp: 281-303.


26. 26.    Salinas Fernández, J. A., Serdeira Azevedo, P., Martín Martín, J. M., & Rodríguez Martín, J. A. (2020). Determinants of tourism destination competitiveness in the countries most visited by international tourists: Proposal of a synthetic index. Tourism Management Perspectives, Vol, 33, pp:1-13.


27. 27.    Schwab, k., Martin, C., Samans, R., Moavenzadeh, J., Drzeniek, M. (2015). The Travel & Tourism Competitiveness Report. world Economic Fourm.


28. 28.    Schwab,k, Martin,c, Samans, R., Moavenzadeh,j, Drzeniek, M. (2019). The Travel & Tourism Competitiveness Report. world Economic Fourm.


29. 29.    Yeoman, I. (2012). 2050 – Tomorrow’s tourism. Bristol: Channel View Publications.


30. 30.    Zarouki, S., & Oliaei Nasab, M. (2017). Study of Factors Affecting Tourism Growth with Emphasis on Applied Destination Competitiveness from Dynamic Panel Data Estimator and GMM-Sys Estimator", Quarterly Journal of Tourism Planning and Development, Vol, 6, No. 23, pp: 77-104.