بررسی عوامل مؤثر بر ازدواج¬گریزی جوانان

الموضوعات :

شاهو رستگاری ¹ , محسن نیازی ² , علی فرهادیان ³

1 - دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
2 - استاد علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت و کارآفرینی، دانشکده مدیریت، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

تاريخ الإرسال : 22 الإثنين , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 19 الأحد , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 23 السبت , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: زندگی مجردی, مدرنیته, جامعه ریسکی, متاسنتز, فردگرایی,

ملخص المقالة :

گذار از سنت به مدرنیته، تغییرات عظیم اجتماعی – اقتصادی  و هویتی را در جامعه ایران به وجود آورده است. یکی از مهم­ترین این تحولات نحوه نگرش و ارزش­گذاری  نسل جوان به مقوله ازدواج می­باشد. افزایش زندگی­های مجردی در شهرهای بزرگ بازتاب علاقه نسل جوان به تجرد است. در سال­های اخیر؛ پدیده تجرد قطعی و تنهایی­گزینی در ایران شدت یافته و به یکی از مسائل مهم اجتماعی- جمعیت­شناختی کشور تبدیل‌شده است، تاخیر در ازدواج جوانان به یک مساله اجتماعی تبدیل شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش فراترکیب به بررسی علل و عوامل موثر بر گرایش جوانان به زندگی مجردی پرداخته­ایم. در این تحقیق پس از جستجو در سایت­های مختلف و استخراج 123 مقاله بر اساس کلیدواژه­های تحقیق با موضوع تجرد جوانان؛ بر اساس استاندارد­های موجود در روش متاسنتز در نهایت به 31 مقاله تمرکز گردید. سپس با تجزیه و تحلیل عوامل موثر و احصاء مقولات کلیدی حاکم  بر در این مقالات؛ به 5 مفهوم بنیادی شامل افزایش فردگرایی، تحولات ارزشی، تحولات اجتماعی، جامعه ریسکی و معضلات اقتصادی رسیدیم. با بالا رفتن سطح تحصیلات، انتظار افراد برای ورود به بازار کار بیشتر می­شود و این موضوع یعنی پیدا کردن شغل مناسب می­تواند باعث تاخیر در ازدواج گردد. سواد و تحصیلات باعث تحولات فردی و دگرگونی در ایده­­ها و نگرش­ها و ارزش­های شخصی می­گردد و با گسترش افق دید افراد به ماورای مرزهای سنتی جامعه، آنها را به ارزیابی مجدد از ارزش­های خانواده و ازدواج وادار می­سازد.

المصادر:


- افضلی، معصومه (۱۳۹۴). نقش مددکاری در کار با زنان آسیب دیده اجتماعی، دوره آموزشی مددکاران اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی همدان،۱۴-۱.
- انتظاری، اردشیر؛ غیاثوند، احمد؛ عباسی، فاطمه (۱۳۹۷). عوامل مؤثر بر افزایش سن ازدواج جوانان در شهر تهران. برنامه-ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۹(۳۴)، صص۲۰۱-۲۶۹.
- آستین افشان، پروانه (۱۳۸۰). بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی – جمعیتی مؤثر بر آن طی سال¬های ۱۳۵۵-۷۵، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
- آشته،کژال؛ کرمی، جهانگیر (۱۳۹۷). پیش¬بینی نگرش به ازدواج از طریق ویژگی¬های شخصیتی، سبک¬های دلبستگی و جو خانوادگی در دانشجویان دختر مجرد دانشگاه رازی کرمانشاه. رویش روان شناسی، ۷ (۱۱) ، صص۳۵۵-۳۷۴.
- آقاسی، محمد؛ فلاح¬مین‌باشی، فاطمه (۱۳۹۴). نگرش جوانان ایرانی به ازدواج، انتخاب همسر و تشکیل خانواده، پژوهش‌نامه زنان، ۶(ویژه نامه)، صص ۱-۲۱.
- باقری، شهلا؛ مداحی، جواد؛ لطفی خاچکی، طاهره (۱۳۹۸). برساخت معنایی تأخیر سن ازدواج بر اساس نظریه زمینه‌ای (مطالعه موردی دانشجویان دختر شهر مشهد). زن در توسعه و سیاست، ۱۷(۱)، صص ۴۳-۶۹.
- باومن، زيگمونت (۱۳۸۴). عشق سيال؛ در باب ناپايداري پيوندهاي انساني، ترجمة عرفان ثابتي، تهران: ققنوس.
- بروجردی علوی، مهدخت، شمسی، آزاده (۱۳۹۴). نقش ماهواره در تغییر تصور ذهنی جوانان تهرانی از ازدواج، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، ۶(۱۶)،۲۹۰-۲۶۳.
- بک اولریش (۱۳۸۸). جامعه در مخاطره¬ي جهانی، ترجمه¬ي محمدرضا مهديزاده، تهران، انتشارات کویر.
- تاجبخش، غلامرضا، محمدی، حانیه(۱۳۹۹). واکاوی دلایل گرایش جوانان به زندگی مجردی و رویگردانی از ازدواج، فصلنامه جمعیت، ۳ (۱۱)، ۱۳۳-۱۱۳.
- التجائی، ابراهیم ؛ عزیززاده، مینا (۱۳۹۵). بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی موثر برسن ازدواج در ایران: یک مطالعه میان استانی، جامعه¬پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س ۷، ص۲۳-۱.
- جلیل ایران، محبوب؛ مریم مختاری (۱۳۸۶). رویکرد جریان زندگی در مطالعه ازدواج جوانان در ایران، نشریه جمعیت، ۱۴(۵۷)، صص۹۶-۸۱.
- جمشيديها، غلامرضا؛ صادقي فسايي، سهيلا؛ لولا آور، منصوره (۱۳۹۲). نگرش « جامعه¬شناختي بر تأثير فرهنگ مدرن از منظر جنسيتي بر تحولات خانواده در تهران . نشرية زن در فرهنگ و هنر، ۵(۲)، صص۶۵-۴۱.
- حبیب¬پور گتابی، کرم ؛ غفاری، غلامرضا (۱۳۹۰). علل افزایش سن ازدواج دختران، زن در توسعه و سیاست، ش ۳۲، ص۳۴-۷.
- حسینی، حاتم؛ گراوند، مریم (۱۳۹۲). سنجش عوامل مؤثر بر شکاف رفتار و نگرش زنان به سن مناسب ازدواج در شهر کوهدشت. زن در توسعه و سیاست، ۱۱(۱)،صص ۱۰۱-۱۱۸.
- حسینی، سید حسن؛ ایزدی، زینب (۱۳۹۵). پدیدارشناسی تجربه زیسته زنان مجرد جمعیت مورد مطالعه: زنان مجرد بالای ۳۵ سال شهر تهران، فصلنامه مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان، ۱۴(۱)، صص ۴۱-۷۲.
- حسینی، ناهید؛ سید میرزایی، سید محمد؛ ساروخانی، باقر (۱۳۹۷). واکاوی دلالت‌های معنایی ازدواج نزد جوانان (مطالعۀ موردی: جوانان مجرد ساکن شهر تهران سال ۱۳۹۶). زن در توسعه و سیاست, ۱۶(۲)، صص ۲۴۳-۲۷۰.
- خلج‌آبادی‌فراهانی، فریده؛ کاظمی‌پور، شهلا؛ رحیمی، علی (۱۳۹۲). بررسی تأثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج بر سن ازدواج و تمایل به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران. خانواده پژوهی, ۹(۱)، صص ۷-۲۸.
- رازقی نصرآباد، حجیه بی بی؛ فلاح نژاد، لیلا (۱۳۹۶). تفاوت¬های نسلی ارزش ازدواج: مورد مطالعه شهر هشتگرد. مطالعات راهبردی زنان، ۱۹(۷۵)، صص ۶۳-۸۴.
- رزاقی، نادر، علیزاده، مهدی، و محمدی سنگ¬چشمه، سمیه(۱۳۹۶). بررسی جامعه¬شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی، جامعه¬شناسی کاربردی، ۲۸(۶۵)، ۸۶-۶۷.
- ریاحی، مهشید؛ خیاطان، فلور (۱۳۹۷). رابطه بین نگرش به والدین، اعتماد در روابط بین فردی ونگرش به ارتباط قبل از ازدواج با رغبت به ازدواج در جوانان مجرد شهر اصفهان. مطالعات زن و خانواده، ۶(۱)، صص ۴۶۹-۹۲.
- زارع، بیژن، سراج¬زاده، سید حسین، حبیب¬پور گتابی، کرم، و مداحی، جواد (۱۳۹۹). زیست مجردی جوانان: مسئله¬ای اجتماعی-فرهنگی (رویکردی تحلیلی مبتنی بر آرای ژان بودریار و ریچارد سنت). نشریه مسائل اجتماعی ایران، ۱۱(۲)، ۱۲۳-۹۷.
- زارعان، منصوره (۱۳۹۷). بررسی اکتشافی دلایل تاخیر در سن ازدواج از دیدگاه دختران دانشجوی شهر تهران، نشریه مطالعات زنان و خانواده، سال ۶(۲۹)، ۱۱۰-۸۹.
- سرایی، حسن؛ اجاقلو، سجاد (۱۳۹۲). مطالعه نسلی تغییر ارزش ازدواج در ایران مطالعه موردی: زنان شهر زنجان. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، ۵(۴ (مسلسل ۲۰))، صص ۱۹-۴۱.
- سفیری، خدیجه، کوهی، کمال، و عبدی، رباب (۱۳۹۷). تأثیر مصرف کالاهای فرهنگی بر تغییر ارزش ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه تبریز، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، ۸(۱)،۱۰۱-۱۲۳.
- سهراب¬زاده، مهران ؛ پرنیان، لیلا (۱۳۹۵). سنخ¬بندی گرایش به ازدواج در بین دختران. مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شیراز، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره۹، ش اول، ص ۱۱۴-۸۳.
- شفائی مقدم، الهام؛ نیازی، محسن؛ شاطریان، محسن (۱۳۹۴). بررسی نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی، و اقتصادی مؤثر در نگرش منفی به ازدواج (مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان). جامعه‌پژوهی فرهنگی، ۶(۲)، صص ۶۷-۹۱.
- شکوری، اعظم؛ نقدی، اسدالله؛ امامعلی‌زاده، حسین؛ رحیمی، زهرا (۱۳۹۷). عوامل موثر بر عدم تمایل به ازدواج در بین کارکنان مجرد ادارات شهرستان همدان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، ۱۷(۴۱)، صص ۴۹-۷۲.
- شهانواز، سارا، اعظم آزاد، منصوره (۱۳۹۸). شناسایی و تحلیل پیشران¬های مؤثر بر تجرد در ایران، مسائل اجتماعی ایران، ۱۰(۲)،۱۹۱-۱۵۷.
- صادقی، رسول؛ شکفته گوهری، محمد (۱۳۹۶). مطالعه پیامدهای بیکاری بر تأخیر در ازدواج جوانان در شهر تهران. برنامه¬ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۸(۳۰)، صص۱۴۲-۱۷۵.
- صادقی، رسول؛ قدسی، علی محمد؛ افشارکهن، جواد (۱۳۸۶). واکاوی مسئله ازدواج و اعتبارسنجی یک راه‏حل. زن در توسعه و سیاست، ۵(۱)، ۶۹-۴۱.
- عباسی شوازی، محمدجلال؛ رشوند، مرجان (۱۳۹۶). سهم ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان ۳۴-۲۰ ساله شهر تهران. نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، ۱۲(۲۴)، صص ۱۳۵-۱۶۹.
- فتحی، سروش(۱۳۸۶). بررسی نقش و تأثیر رسانه¬های نوین تصویری در تغییر سبک زندگی: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، ۶(۲)، ۱۱۸-۱۰۲.
- فروتن، یعقوب (۱۳۹۷). رویکرد اجتماعی به الگوهای ازدواج، نامه انجمن جمعیت شناختی ایران، سال سیزدهم، ش ۹۷، صص ۹-۳۶.
- قاسمی، محمدعلی (۱۳۸۸). جامعه¬ي ریسک و اهمیت آن براي جامعه¬ي مخاطره¬آمیز، فصلنامه¬ مطالعات راهبردي، سال دوازده، شماره۶ ، صص۶۳-۵۰.
- کاظمی پور، شهلا (۱۴۰۰). تغییرات فرهنگی و تحول خانواده معاصر با تأکید بر ازدواج و فرزندآوری. مطالعات راهبردی ارتباطات، ۱(۱)، صص ۷-۲۲.
- کاظمی¬پور، شهلا (۱۳۸۳). تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جعیتی مؤثر بر آن. زن در توسعه و سیاست، ۲(۳)، صص۲۵-۴۳.
- کاوه فیروز، زینب؛ صارم، اعظم(۱۳۹۶). بررسی تأثیر مؤلفه‌های سبک زندگی بر نگرش دختران مجرد نسبت به ازدواج (مطالعه شاغلان دانشگاه علوم‌پزشکی شیراز)، مسائل اجتماعی ایران، ۸ (۱) ، ۹۳-۷۳.
- کاوه فیروز، زینب؛ کاظمی پور، شهلا؛ رنجبر، مرتضی(۱۳۹۳). تعیین‌کننده‌های اجتماعی‌- جمعیتی افزایش سن ازدواج (دانشجویان زن تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های تهران). زن در توسعه و سیاست، ۱۲(۳)، ۴۴۹-۴۶۸.
- کلاته ساداتی، احمد؛ حجازی، حمید؛ مرادی نژاد، الهام (۱۳۹۸). رابطه بین دین‌داری و رفتار پرخطر در زندگی مجردی؛ مطالعه پیمایشی زنان شهر یزد ۱۳۹۷. زن در توسعه و سیاست، ۱۷(۱)، ۲۷-۴۲.
- کلمن، جیمز(۱۳۷۷). بنیان¬های نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نی.
- کوششی، مجید (۲۰۰۴). مناقشاتی در مورد تاخیر ازدواج در جوانان، نشریه فرهنگ و پژوهش، ۳(۲)، ۴۵-۳۲.
- گيدنز، آنتوني ( ۱۳۷۷). پيامدهاي مدرنيته، ترجمه محسن ثلاثي، تهران: مركز.
- ليزاستيل، وارن كيد (۱۳۸۸). مقدمه¬ای بر جامعه¬شناسي مهارتي خانواده، ترجمه فريبا سيدان و افسانه كمالي، تهران: دانشگاه الزهرا.
- محبی، سید فاطمه محبی؛ سیاح، مونس؛ حسینی، شیما سادات (۱۳۹۵) دلالت¬های معنایی تاخیر در ازدواج دختران دانشجو، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال ۱۹، ۲۷۴-۲۵۱.
- محمودیان، حسین(۱۳۸۳). سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان، نامه علوم اجتماعی، شماره ۲۴، ۸۴-۷۰.
- نصرتی نژاد، فرهاد؛ شریفیان ثانی، مریم؛ محمدی نوبری، علی (۱۳۹۵). تبیین جامعه¬شناختی دیرهنگامیِ ازدواج در میان جوانان شهرستان طارم، مسائل اجتماعی ایران، ۷ (۲) ، ۱۵۸-۱۴۱ .
- نعمتی، محمد، وخطیبی مهر، میترا (۱۳۹۶). بررسی عوامل مؤثر بر زندگی مجردی و تفردگرایی در بین جوانان ۴۵-۲۵ ساله تهران، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی، شیراز.
- نوری کوچی، مهسا؛ احمدی، علی‌یار (۱۳۹۶). تبیین‌کننده‌های اجتماعی و فرهنگیِ ایده‌آل‌های ازدواج جوانان ۳۰-۱۸ ساله شهر شیراز، نشریه مطالعات جمعیتی، ۳(۲)، ۳۷-۶۱.
- Dixon, R. (1971) "Explaining Cross-cultural Cariations in Age at Marriage and Proportions Never Marrying", Population Studies, 25: 215-233.
- González-Val, R., and M. Marcén. (2015). "Regional unemployment, marriage, and divorce", Working paper, (No. 2015/38). Institut d'Economia de Barcelona (IEB).
- Hamplova, Dana (2003). "Marriage and Educational Attainment: a Dynamic Approach to First Union Formation", Institute of Sociology, Academy ofSciences of the Czech Republic, Prague, Sociologický Časopis/Czech Sociological Review, 39 (6): 841-863.
- Hashimoto, Y., and A.Kondo (2012). "Long-term effects of labor market conditions on family formation for Japanese youth", Journal of the Japanese and International Economies 26(1): 1-22
- Himawan, K. K. Underwood, M. Bambling, M. & Edirippulige, S. (2021). Being single when marriage is the norm: Internet use and the well-being of never-married adults in Indonesia. Current Psychology, 1-12.‏
- Inglehart Ronald and Wayne E. Baker, (2000) Modernization, Cultural Change, And The Persistence Of Traditional Values, American Sociological Review, Vol. 65 (February:19– 51)
- Inglehart Ronald, Christian Welzel (2007). Modernization, Cultural Change, and Democracy: The Human Development Sequence, Cambridge University Press.
- Laroche, E. L'Espérance, S. & Mosconi, E. (2020). Use of social media platforms for promoting healthy employee lifestyles and occupational health and safety prevention: A systematic review. Safety science, 131, 104931.
- McDonald, P. (2006). “Low fertility and the state: The efficacy of policy” Population and development review, 32(3), PP 485-510
- Minh, Nguyen Huu (1997) "Age at First Marriage in Viet Nam: Patterns and Determinants", Asia-Pacific Population Journal, 12 (2): 25-49
- Murayama,S.(2001)"RegionalStandardization in the Age at Marriage:Acomparative Study of Pre Industrial Germany and Japan", The History of the Family, 6 (2): 303-324.
- Pinquart, M. (2003). Loneliness in married, widowed, divorced, and never-married older adults.Journal of Social and Personal Relationships, 20, 31–53.
- Pressman, Steven (2006). Fifty Major Economists, New York &London:Routledge.
- Rosenfeld, Michael J (2016). Marriage, Choice, and Couple hood in the Age of the Internet. Research Project Department of Sociology, Stanford University.
- Schaller, J. (2013). "For richer, if not for poorer? Marriage and divorce over the business cycle", Journal of Population Economics, 26(3): 1007-1033
- Servaty, Lisa and Kirsten Weber. (2010). The Relationship between Gender and Attitudes towards Marriage, Journal of Student Research, 1-17.
- Soons, J. P. M., Liefbroer, A. C. (2008). Together is better? Effects of relationship status and resources on young adults’ well-being. Journal of Social and Personal Relationships 25,604–625.
- Tong, Q. Chu, C. Y. Zhou, D. & Feng, Y. (2021). Does Internet connectedness disconnect marriage? A micro empirical analysis. Social Indicators Research, 158(1), 143-176.
- Wehner C. & Peter Abrahamson (2004). "Individualisation of family life and family discourses", Department of Sociology, University of Copenhagen, ESPAnet conference.
- Zeinalzadeh ,A. , Esmaillopour,KH. , Alipoorgourand,B. , Baydarrodi,E.(2015). Mental Health Profile in Single and Married Women 30 to 45 Years Old in Tabriz University of Medical Sciences. Women and Society Quarterly Journal, 23, 13- 24(Text in Persian).