ساختارشناسی ابعاد فلسفی سوررئالیسم ایرانی در گستره‌ی تفکرات فلسفی نیچه(مطالعه‌ی موردی بوف‌کور صادق‌هدایت)
الموضوعات :
مهدی محمدخانی
1
,
محمد لطیفی
2
1 - استادیار گروه معارف اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - استادیار، پژوهشگر فرادکتری گروه معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران / گروه معماری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: اَبَرانسان, رجعت مکر, سوررئالیسم, ناخودآگاه, نیچه,
ملخص المقالة :
«سوررئالیسم» یکی از عرصه‌های مهم جنبش در حیطه‌ی هنر و در محدوده‌ی قرن بیستم است که جنبه‌ی فراواقع‌گرایی را به ذهن متبادر می‌سازد؛ به گونه‌ای که طریقت لازم برای ادراک حقیقت در جهان هستی را از طریق ضمیر ناخودآگاه و رویا و فارغ از طریق تفکرات منطقی و فلسفی تقویت می‌نماید. مقاله حاضر با شیوه‌ی تحلیلی و توصیفی و با مراجعه به اسناد و مدارک مربوطه، با هدف بررسی نسبت اندیشه‌های فلسفی نیچه با ساختارهای فلسفی منطقی و هنری جنبش سوررئالیسم با مطالعه‌ی موردی از منظومه‌ی فکری صادق‌هدایت در بوف‌کور و تاثیرپذیری او از این جنبش هنری تدوین شده‌است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اندیشه‌های نیچه، بر تفکرات و برداشت‌های هنرمندان سورئالیستی، از جمله سالوادور دالی و صادق هدایت تأثیرگذار بوده‌است. مهمترین اندیشه‌ی فلسفی نیچه، انگاره‌ی دوتایی آپولونی ـ دیونوسی است که در قالب دوگانه‌ی نظم ـ آشفتگی در آثار سوررئالیست‌ها انعکاس یافته و به بهترین وجهی در آثار سالوادور دالی نمود پیدا کرده‌است؛ داستان بوف‌کور، زنده به‌گور، داش‌آکل، سه قطره خون و فردا، جزو داستان های سوررئالیستی صادق‌هدایت محسوب می شوند که از اندیشه‌های نیچه تاثیر پذیرفته‌است. مهمترین انعکاس تاثیرات اندیشه فلسفی نیچه در نگاشته‌های او بر پیکره‌ی جنبش سوررئالیسم سامان یافته‌است.
ـ ادگار اندرو، 1387،سج‌ویک پیتر. مفاهیم بنیادی نظریه‌های فرهنگی. ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران. نشر آگه.
ـ آ‌ل‌احمد مصطفي،۱۳۷۷،سورئاليسم. انگاره‌ی زيبايي‌شناسي هنري . تهران. نشر نشانه.
ـ اسلاندر فیلیپ، ۱۳۹۸، نظریه برای مطالعات پرفورمنس. ترجمة شهاب پازوکی و مجید پروانه‌پور. تهران. مؤسسة تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری با همکاری پژوهشکدة هنر فرهنگستان هنر.
ـ اسپرهم داوود،۱۳۹۵، سخن روانی آپولونی و دیونوسوسی در اسطوره و عرفان ایرانی. متن پژوهی ادبی شمارة ۷۲. صفحات ۷ تا ۳۴.
ـ اسپینکز لی. ۱۳۸۸فردریش نیچه.ترجمه‌ی رضا ولی‌یاری. تهران. نشر مرکز.
ـ استراترن پل. ۱۳۷۸.آشنایی با نیچه .ترجمه‌ی مهرداد جامعی‌ندوشن. تهران. نشر مرکز.
ـ الکساندریان سارن. ۱۳۸۸.آشنایی با سالوادور دالی. ترجمه‌ی سوفیا خویی. تهران. انتشارات بهار..
ـ بیگزبی سی. و. ای. دادا و سورئالیسم. ۱۳۸۷.ترجمة حسن افشار. تهران. نشر مرکز .
ـ پاکباز رویین. ۱۳۸۵.دایره‌المعارف هنر. تهران. فرهنگ معاصر.
ـ پاکباز. رویین. ۱۳۸۱.درجستجوی زبان نو. تهران. مؤسسه‌ی انتشارات نگاه.
ـ حسینی سیدرضا. ۱۳۸۷.مکتب‌های ادبی. جلد دوم. تهران. مؤسسه‌ی انتشارات نگاه.
ـ رابینسون دیو. ۱۳۸۰.نیچه و مکتب پست‌مدرن. ترجمه‌ی سهراب ابوتراب و فروزان نیکوکار. تهران. نشر فروزان روز.
ـ رید هربرت. ۱۳۷۹.معنی هنر. ترجمه‌ی نجف دریابندری. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ ريد هربرت. ۱۳۵۲.هنر و اجتماع. ترجمه‌ی سروش حبيبي. تهران. امیرکبیر.
ـ ضیمران محمد. ۱۳۸۲.نیچه پس از هیدگر، دریدا و دولوز. تهران. انتشارات هرمس.
ـ گامبریچ ارنست. ۱۳۷۹.تاریخ هنر مدرن. ترجمه‌ی علی‌رامین. تهران. نشر نی.
ـ احمد گیوی حسن . 1367.نگارش فارسی. تهران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ لینتن نوربرت. ۱۳۸۸.هنرمدرن. ترجمه‌ی علی‌رامین. تهران. نشر نی.
ـ ممتحن مهدی، ۱۳۸۸. دفترچی نسرین. تحلیلِ آرمانس استاندال و تام جونز هِنری فیلدینگ بر اساسِ نظریاتِ زیگموند فروید. فصلنامة مطالعات ادبیات تطبیقی شماره‌ی ۱۲: صفحات ۱۰۵ تا ۱۱۷.
ـ مرزبان پرویز. ۱۳۷۷خلاصه‌ی تاریخ هنر. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ نیچه فردریش. ۱۳۸۱.انسان مصلوب. ترجمه‌ی رؤیا منجم. تهران. نشر مس.
ـ نیچه فردریش. ۱۳۷۷.زایش تراژدی. ترجمه‌ی رؤیا منجم.تهران. نشر پرسش.
ـ نیچه فردریش. ۱۴۰۲.زایش تراژدی. ترجمه‌ی سعید فیروزآبادی. تهران. انتشارات جامی(مصدق).
ـ هارلند ریچارد. ۱۳۸۲.درآمدی تاریخی بر نظریة ادبی از افلاطون تا بارت.گروه ترجمه‌ی شیراز: علی معصومی و شاپور جورکش. تهران. نشر چشمه.
-Alexandrian Sarane. Dali. Tudor Publishing Co 1969.
-Astrachan Gary D. Dionysos. Mainomenos. Lysios: Performing madness and ecstasy in the practices of art. analysis and culture. Institute, Boston 2009.
-Assoun. Paul Laurent. Freud et Nietzsche. Puf 1982.
-Aspley Keith. Historical Dictionary of Surrealism. Scarecrow Press 2010.
-BrayJoe. Gibbons Alison, Brian McHale. The Routledge Companion to Experimental Literature. Taylor&Francis 2012.
-Bray Rebecca. Dalí / Duchamp. Royal Academy of Arts 2018.
-Bergson Henri. Dreams. trans. E. Slosson . London: T. Fisher Unwin 1914.
-Bergson Henri. Mater and Memory. trans. Nancy M. Paul and William Scot
Palmer .Mineola: Dover 2004.
-Bertino Andrea. Nitzsche und die hellenistische Philophie. Der Ubermensch und der Weise. Universitat Gottingen2007: p 96-103.
-Bohn Willard. The Rise of Surrealism. State University of New York Press 2001.
-Bosquet Alain. Conversations with Dali. appeared in New York City1969.
-Bowker Daniela. Surreal Photography: Creating the Impossible. CRC Press 2014.
