حماسه درون، مولوی، فردوسی و انسان معاصر
الموضوعات :
حمیدرضا دیبائی خو
1
,
اسماعیل آذر
2
,
مریم برزگر
3
1 - دانش‌جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانش‌یار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسندة مسؤول)
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
تاريخ الإرسال : 09 السبت , شعبان, 1443
تاريخ التأكيد : 22 الإثنين , شوال, 1443
تاريخ الإصدار : 01 الجمعة , شوال, 1444
الکلمات المفتاحية:
فردوسی,
مولوی,
حماسه درون,
انسان معاصر,
مدرنیته,
ملخص المقالة :
مدرنیته، در پی رنسانس و روشنگری در قرون هفدهم و هجدهم پدید آمد و بر زندگی انسان معاصر تأثیر فراوان گذاشت. انسان امروز سعادت خود را بیرون از خویش جستوجو میکند و به دنیای درون بیتوجه است. حماسة درون یا نفس با نگرش دینی و ساحت فلسفه مفاهیم خاص مییابد. از نظر فلسفی، نفس به جسم و از منظر جوهری مستقل و قائم‌به‌ذات است. نفس و درون یک چیز است، گاهی تعلق به بدن و گاهی جنبة جوهری آن منظور است. از منظر دین، نوری از انوار الهی که تابشگاه آن خداوند و فرودگاه آن کالبد انسانی است. نفس را میتوان به روان و درون تعبیر کرد که با تمام پیچیدگیهایش انسان مدرن را بر سر دو راهی سنت و مدرنیته قرار داده و این دوگانگی، سبب تشتت او گشته، صنعت هم به جای دستگیری، دست‌اندازش شده است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی سعی در یافتن وجوه مشترک مربوط به درون و روان آدمی در منظومة حماسی شاهنامه فردوسی و منظومة عرفانی مثنوی مولانا دارد تا چگونگی تقابل انسان معاصر با سنت و پیشینة دور و دراز خود با دنیای مدرن را بیان کند. درون در متون حماسی عرفانی به دل، قلب، روح، روان و جان تعبیر می‌گردد. فردوسی از روان به جای درون نام می‌برد. به زعم مولوی انسان معاصر از طریق نبرد با نفس یا درون خود می‌تواند حماسه‌ای بیافریند و با سفر از جهان ماده به عالم معنا راهی به روی خود بگشاید. حال آنکه فردوسی روان آدمی را وسیله خرد و خوش‌حالی او می‌داند.
المصادر:
قرآن مجید.
برمن، مارشال. (1392). تجربة مدرنیته، ترجمة مراد فرهاد‌پور، تهران: طرح نو.
تافلر، الوین. (1358). موج سوم، ترجمة شهین‌دخت خوارزمی، تهران: علم.
حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد. (۱۳۶۲). دیوان حافظ، تصحیح پرویز ناتل خانلری، تهران: خوارزمی.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1362). ارزش میراث صوفیه، چاپ پنجم، تهران: سپهر.
سرامی، قدمعلی. (۱۳۷۳). از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی و فرهنگی.
سعدی. (13۸۷). بوستان، تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی، چاپ نهم، تهران: خوارزمی.
عطار (۱۳۸۳)، منطق‌الطیر، مقدمه، تصحیح و تعلیقات دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی.
غزالی، ابوحامد امام محمد. (1393). کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.
فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۸۶). شاهنامه، به کوشش جلال خالقیمطلق، ۸ جلدی، تهران: مرکز دایرهالمعارف اسلامی.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1368). احادیث مثنوی، تهران: امیرکبیر.
قبادی، حسینعلی. (۱۳۸۱). «حماسه عرفانی، یکی از انواع ادبی در ادبیات فارسی». نشریه پژوهش زبان و ادبیات فارسی. بهار و تابستان ۱۳۸۱. شماره۱. صص۱-۲۰.
قشیری، ابوالقاسم. (1361). رسالة قشیریه، تصحیح و استدراکات استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: علمی و فرهنگی.
کامو، آلبر. (1396). افسانة سیزیف، ترجمة مهستی بحرینی، تهران: نیلوفر.
محمد بن منور. (۱۳۸۶). اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی‌سعید، تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران: آگاه.
مجلسی، محمد تقی. (1368). بحار‌الانوار، ترجمة ابوالحسن مولوی همدانی، تهران: گنجینه.
ملاصدرا. (1382). الشواهد‌الربوبیه فی المناهج‌السلوکیه، تصحیح و تحشیة سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
مولانا جلال‌الدین محمد بلخی. (۱۳۹۲). کلیات شمس تبریزی. تصحیح و طبع بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: دوستان.
مولانا جلال‌الدین محمد بلخی. (۱۳۷۸الف). فیه ما فیه. تصحیح حسین حیدرخانی، تهران: سنایی.
مولانا جلال‌الدین محمد بلخی. (۱۳۷۸). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. تهران: ققنوس.
نفیسی، سعید. (1368). سرچشمة تصوف در ایران، تهران: فروغی.
نیکلسون، رینولد آلن. (1372). تصوف اسلامی و رابطة انسان و خدا، ترجمة دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران: سخن.
نیکلسون، رینولد. (۱۳۶۶). عرفان اسلام، ترجمة ماهدخت بانو همایی، تهران: هما.
نیکلسون، ریتا. (۱۳۹۹). زمینة روان‌شناسی هلیگارد، ترجمة رضا زمانی و مهرداد بیگ، تهران: رشد.
References
The Holy Quran.
Berman, Marshall. (2013). The Experience of Modernity, trans. Morad Farhadpour, Tehran: Tarhe no.
Tafler, Elvin. (1980). The third wave, tran. Shahin Dokht Kharazmi, Tehran: Elam.
(1983). Divan, Ed. Parviz Natel Khanlari, Tehran: Kharazmi.
Zarrinkhob, Abodolhossein. Arzesh Miras Sofiye, (1983). 5th ed, Tehran:
Sarami, Gadhamali. (1994). From the color of the flower to the pain of the thorn, Tehran: Elmi & Farhangi.
(2008). Bustan, Ed. Dr. Gholam Hossein Yousefi, 9th ed, Tehran: Kharazmi.
Attar (2013), Al-Tir logic, introduction, correction and notes by Dr. Mohammad Reza Shafiei Kodkani.
Ghazali, Abu Hamid Imam Mohammad. (2014). Kimiyae Saadat, by Hossein Khadiv Jam, Tehran: Elmi And Farhangi.
Corbin, Henry (1971) En Islam Iranian, aspects spirituels et philosophiques, Paris.
Ferdowsi, Abulqasem. (2007). Shahnameh, Ed. Jalal Khaleghi-Motalaq, 8 volumes, Tehran: Islamic Encyclopedia Center.
Forouzan Far, Badi'at al-Zaman. (1982). Ahadise Masnavi, Tehran:
Qobadi, Hossein Ali. (2002). "Mystical epic, one of the literary types in Persian literature". Persian language and literature research journal. Spring and Summer 2011. No. pp. 1-20.
Qashiri, Abolghasem. (1982). Resaleh Qosheyriyeh , correction by Badi al-Zaman Forouzan Far, Tehran: Elmi And Farhangi.
Camus, Albert. (2017). The Myth of Sisyphus, trans. Mahasti Bahraini, Tehran : Niloufar.
Mohammad Ebn Munawwar. (2007). Asraro Tawhid in the authorities of Sheikh Abi Saeed, Ed. Mohammad Reza Shafiee Kadkani, Tehran:
Majlisi, Mohammad Taqi. (1989). Baharalanvar, trans. Abolhassan Molavi Hamedani, Tehran: Ganjineh.
Mulla Sadra. (2003). The Evidence of Godliness in the Methods of Behavior, corrected and annotated by Seyyed Jalaluddin Ashtiani, Qom: Bagh Ketab.
Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi. (2008). Masnavi. Ed. Reynold Nicholson. Tehran: Ghoghnos.
Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi. (2013). Divan Shams Tabrizi. Correction and printing by Badi' al-Zaman Forouzanfar, Tehran: Dostan.
Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi. (2008A). Fihe Ma Fih. Ed. Hossein Heydar Khani, Tehran:
-Nafisi, Saeed. (1989). The Origin of Sufism in Iran, Tehran:
Nicholson, Reynold Allen. (1993). Islamic Sufism and the Relationship between Man and God, trans. Mohammad Reza Shafiei-Kadkani, Tehran: Sokhan.
Nicholson, Reynolds. (1987). Mysticism of Islam, trans. Mahdokht Banoo Homayi, Tehran: Homa.
Nicholson& Rita. (2019). The Background of Heligard Psychology, trans. Reza Zamani and Mehrdad Beig, Tehran : Roshd.
_||_References
The Holy Quran.
Berman, Marshall. (2013). The Experience of Modernity, trans. Morad Farhadpour, Tehran: Tarhe no.
Tafler, Elvin. (1980). The third wave, tran. Shahin Dokht Kharazmi, Tehran: Elam.
(1983). Divan, Ed. Parviz Natel Khanlari, Tehran: Kharazmi.
Zarrinkhob, Abodolhossein. Arzesh Miras Sofiye, (1983). 5th ed, Tehran:
Sarami, Gadhamali. (1994). From the color of the flower to the pain of the thorn, Tehran: Elmi & Farhangi.
(2008). Bustan, Ed. Dr. Gholam Hossein Yousefi, 9th ed, Tehran: Kharazmi.
Attar (2013), Al-Tir logic, introduction, correction and notes by Dr. Mohammad Reza Shafiei Kodkani.
Ghazali, Abu Hamid Imam Mohammad. (2014). Kimiyae Saadat, by Hossein Khadiv Jam, Tehran: Elmi And Farhangi.
Corbin, Henry (1971) En Islam Iranian, aspects spirituels et philosophiques, Paris.
Ferdowsi, Abulqasem. (2007). Shahnameh, Ed. Jalal Khaleghi-Motalaq, 8 volumes, Tehran: Islamic Encyclopedia Center.
Forouzan Far, Badi'at al-Zaman. (1982). Ahadise Masnavi, Tehran:
Qobadi, Hossein Ali. (2002). "Mystical epic, one of the literary types in Persian literature". Persian language and literature research journal. Spring and Summer 2011. No. pp. 1-20.
Qashiri, Abolghasem. (1982). Resaleh Qosheyriyeh , correction by Badi al-Zaman Forouzan Far, Tehran: Elmi And Farhangi.
Camus, Albert. (2017). The Myth of Sisyphus, trans. Mahasti Bahraini, Tehran : Niloufar.
Mohammad Ebn Munawwar. (2007). Asraro Tawhid in the authorities of Sheikh Abi Saeed, Ed. Mohammad Reza Shafiee Kadkani, Tehran:
Majlisi, Mohammad Taqi. (1989). Baharalanvar, trans. Abolhassan Molavi Hamedani, Tehran: Ganjineh.
Mulla Sadra. (2003). The Evidence of Godliness in the Methods of Behavior, corrected and annotated by Seyyed Jalaluddin Ashtiani, Qom: Bagh Ketab.
Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi. (2008). Masnavi. Ed. Reynold Nicholson. Tehran: Ghoghnos.
Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi. (2013). Divan Shams Tabrizi. Correction and printing by Badi' al-Zaman Forouzanfar, Tehran: Dostan.
Maulana Jalaluddin Mohammad Balkhi. (2008A). Fihe Ma Fih. Ed. Hossein Heydar Khani, Tehran:
-Nafisi, Saeed. (1989). The Origin of Sufism in Iran, Tehran:
Nicholson, Reynold Allen. (1993). Islamic Sufism and the Relationship between Man and God, trans. Mohammad Reza Shafiei-Kadkani, Tehran: Sokhan.
Nicholson, Reynolds. (1987). Mysticism of Islam, trans. Mahdokht Banoo Homayi, Tehran: Homa.
Nicholson& Rita. (2019). The Background of Heligard Psychology, trans. Reza Zamani and Mehrdad Beig, Tehran : Roshd.
