بررسی و تبیین مصداق های حسن وقبح درمثنوی معنوی

الموضوعات :

فاطمه دانشور ¹ , جمال احمدی ² , سید صادق زمانی ³ , شراره الهامی ⁴

1 - دانشجوی دکترای رشته زبان وادبیات فارسی، واحد سنندج دانشگاه آزاد اسلامی،سنندج، ایران .
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی , واحد سنندج, دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ايران
3 - استادیار گروه معارف اسلامی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

تاريخ الإرسال : 20 السبت , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 07 الأحد , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: علم کلام , حسن, قبح , مثنوی معنوی ,

ملخص المقالة :

خوبی یا بدی کارها از مهم ترین مباحث کلامی و مذهبی و نحله های کلامی است و با توجّه به ماهیّت آن ، اختلاف نظربین عالمان و متکلّمین پدیدآمده است.نخست آنچه ذهن آدمی را درگیر می نماید این است که خوب بودن و شایستة بودن کارها بدان جهت است که این افعال در ذات خود خوب یا بد هستند. برخی بر عقلی بودن آن اصرار داشته و گروهی نیز آن هارا شرعی می خوانند. اشعري و به تبع او، اشاعره قائل به شرعي بودن حسن و قبح بودند و معتزله نيز بر عکس اشاعره قائل به ذاتي بودن، يا عقلي بودن حسن و قبح بودند. در کنار آنها ماتريديه نظر ميانهاي ابداع کرده و برخي از امور را شرعي و برخي را نيز عقلي ميداند. مولانا حسن و قبح را به زیبایی و زشتی تأویل در مورد ماهیّت کرده وبه ضرورت و نتیجه آن بیشتر اندیشیده است . در این مقاله، به بررسی وتبیین نمودها ومصداق های حسن و قبح، با ذکر شواهدی از مثنوی معنوی که با باریک اندیشی های ذهن پرتکاپوی مولوی در هم آمیخته، می پردازیم.

المصادر:

- قرآن کریم
- ازهری، محمدبن احمد. (بی تا ).تهذیب اللّغة. قاهره، چاپ عبدالکریم عزباوی، ج ۴.
- اکبرآبادی، ولی محمد، نجیب مایل‌هروی(1383). شرح مثنوی مولوی موسوم به مخزن الاسرار،نشرقطره.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1922ق). مفردات ألفاظ القرآن. تصحیح: صفوان عدنان داوودی، لبنان، بیروت : دار الشامیه
- زرین کوب،عبدالحسین.(1379). یادداشت‌ها و اندیشه ها. سخن، چاپ 5.
- دهخدا،علی اکبر.(1380). لغت نامه.دانشگاه تهران.
- شریف،میان محمد.(1389).تاریخ فلسفه در اسلام. ترجمه فارسی زیرنظرنصرالله پورجوادی،مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
- طریحی، فخرالدّین بن محمّد · (1416ق).مجمع البحرین و مطلع النیرین، قم: مرکز چاپ و نشر بنیاد بعثت.
- مشکور، محمدجواد.(1368). سیر کلام در فرق‌اسلام.تهران، شرق، چاپ اول.
- مطهرى، مرتضى:.(1374). عدل الهى، تهران وقم، صدرا.چاپ 6
- معین،محمد. (1371). فرهنگ فارسی. امیر کبیر
- مکارم شیرازى، ناصر.( 1377 ). اخلاق در قرآن‏، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم‏،‏ چاپ: اول‏، ج 2.
- مولوی، جلال الدین محمد.(1375). دوره کامل مثنوی معنوی. از روی نسخه: رینولد نیکلسون. مقدمه: شادروان محمّد عبّاسی، تهران، چاپخانه آینده.
-