مناظره روش‌شناختی درباره نظریه‌های روابط بین‌الملل از دیدگاه فلسفه علم

الموضوعات :

رضا کاویانی ¹ , شیده شادلو ²

1 - استادیار عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، گروه روابط بین‌الملل، ایران، تهران
2 - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، گروه روابط بین‌الملل، ایران، تهران

تاريخ الإرسال : 22 الجمعة , صفر, 1437 تاريخ التأكيد : 20 الإثنين , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 27 الأربعاء , رجب, 1437

الکلمات المفتاحية: فراتحلیل, معرفت‌شناسی, روش‌شناسی, هستی‌شناسی, فلسفه علم, تحلیل نظری,

ملخص المقالة :

اول از منظر فراتحلیل یعنی اینکه نظریه‌های روابط بین‌الملل از لحاظ هستی‌شناسی، معرفت شناسی و روش‌شناسی چگونه ارزیابی می‌شوند. در واقع چرایی و چگونگی پیدایی و بازآوری اندیشه‌ها در حوزه روابط بین‌الملل در مرکز ثقل این فراتحلیل قرار می‌گیرد. و گونه بعدی این پرسش‌ها به مبانی نظری استوار است که عبارتند از: مختصات روابط بین‌الملل در این نظریات چیست؟ مؤلفه‌هایروابط بین‌الملل بر اساس نظریات مختلف در این رشته مطالعاتی کدامند؟ روابط بین‌الملل حائز چه ابعادی است؟ گفتمان مستتر در نظریات متفاوت روابط بین‌الملل چیست؟ چه رابطه‌ای میان نظریه و اقدام حاکم است؟ نظریات روابط بین‌الملل دارای چه آثار و پیامدهایی از حیث روش‌شناختی می‌باشند؟ براین اساس موضوع این مقاله در قالب مبحثی میان رشته‌ای با بهره‌گیری از مفاهیم روابط بین‌الملل و فلسفه علم و از طریق روش توصیفی- تحلیلی به رشته تحریر درآمده است.در این مقاله نظریه‌های روابط بین الملل از دیدگاه فلسفه علم مورد بررسی قرار گیرد. این نوشتار بر دو گونه ارزیابی مبتنی است.

المصادر:

منابع فارسی

- آرتور برت، ادوین (1369)، مبادی مابعدالطبیعه علوم نوین، ترجمه سروش، تهران: آموزش عالی.

- ابوالحمد، عبدالحمید (1368)، مبانی سیاست، تهران: قومس.

- اشنایدر، گریک (1385)، امنیت و راهبرد در جهان معاصر، ترجمه عسگری، تهران: مطالعات­ راهبردی.

- اسکاچپول،تدا (1388)، بینش و روش در جامعه­شناسی­ تاریخی، ترجمه آغاجری، تهران: نشر مرکز.

- بشیریه، حسین (1374)، دولت  عقل، تهران: علوم نوین.

- پالمر، مونتی (1367)، نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمه شجاعی، تهران: وزارت امورخارجه.

- پلینو، جک­سی و روی آلتون (1375)، فرهنگ روابط بین­الملل، تهران: فرهنگ­معاصر.

- پوپر، کارل (1370)، منطق اکتشافات علمی، ترجمه کمالی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

- حقیقت، سیدصادق (1391)، روش­شناسی علوم ­سیاسی، قم: دانشگاه مفید.

- دلاور، علی (1393)، روش­تحقیق در روان­شناسی و علوم­تربیتی، تهران: موسسه نشر و ویرایش.

- دلیرپور، پرویز (1389)،روش­شناسی جامعه­شناسی ­تاریخی، فصلنامه اسلام، سیاست و ساختار بین­الملل، سال 1، پیش­شماره، صص 47-23.

- دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف (1372)، نظریه­های متعارض در روابط­بین­الملل، دو جلد، ترجمه وحید بزرگی، تهران: قومس.

- دهقانی­فیروزآبادی، سیدجلال (1393)، نظریه­های همگرایی­منطقه­ای و رژیم­های بین‌المللی، تهران: مخاطب.

- دهقانی­فیروزآبادی، سیدجلال (1394)،  نظریه­ها و فرانظریه­ها در روابط بین­الملل، تهران: مخاطب.

- ریتزر، جورج (1374)، نظریه­های جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.

- سروش، عبدالکریم (1372)، علم­شناسی فلسفی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

- سروش، عبدالکریم (1371)، علم چیست؟ فلسفه چیست؟، تهران: صراط. 

- سروش، عبدالکریم (1370)، جزوه درس فلسفه علم، دانشگاه تهران.

- سروش، عبدالکریم (1375)، فلسفه تاریخ، لندن: بینا.

- سیاسی، علی­اکبر (1366)، منطق و روش­شناسی، تهران: دانشگاه تهران.

- سیف­زاده، حسین (1368)، نوسازی و دگرگونی سیاسی، تهران: سفیر.

- سیف­زاده، حسین (1373)، تقریرات درس نظریه­های روابط بین­الملل، دانشگاه تهران.

- سیف­زاده، حسین (1391)، مدرنیته و نظریه­های جدید علم سیاست، تهران: میزان.

- سیف­زاده، حسین (1393)،  اصول روابط بین­الملل، تهران: میزان.

- کاظمی، علی­اصغر (1393)،روابط بین­الملل در تئوری و عمل، تهران: قومس.

- گریفیتس، مارتین و تری اوکلاگان (1388)، مفاهیم کلیدی روابط بین­الملل، ترجمه محمد مجد، تهران: میزان.

- لیتل، دانیل (1373)، تبیین علوم­اجتماعی، ترجمه سروش، تهران: صراط.

- عبایی­کوپایی، محمود (1394)،جزوه درس روش تحقیق مقطع دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی.

-  فرانکل، جوزف (1371)، نظریه معاصر روابط بین­الملل، ترجمه وحید بزرگی، تهران: اطلاعات.

- قادری، حاتم (1379)،  اندیشه­های سیاسی در قرن بیستم، تهران: سمت.

- قوام، عبدالعلی (1393)، روابط بین­الملل نظریه­ها و رویکردها، تهران: سمت.

- قوام، عبدالعلی، احمد فاطمی­نژاد و سعید شکوهی (1393)، نظریه روابط بین­الملل، تهران: قومس.

- قوام، عبدالعلی (1394)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین­الملل، تهران: سمت.

- مارش، دیوید و جری استوکر (1384)،روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاج­یوسفی، تهران: مطالعات راهبردی.

- مشیرزاده، حمیرا (1384)، تحول در نظریه­های بین­الملل، تهران: سمت.

- منوچهری، عباس (1392)، رهیافت و روش درعلوم سیاسی، تهران: سمت.

- مهدی­زاده، محمدرضا (1381)، «اثری خواندنی در جامعه­شناسی تاریخی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره‌های 57 و56، صص 29-26.

- والتز، کنت ‌نیل (1392)،نظریه سیاست بین­الملل، ترجمه چگینی­زاده، تهران: وزارت امورخارجه.

English Source

- Hass, Ernest b. (1958), The Unifying of Europe: Political, Social and Economic Process (1950- 1957), Stanford: Stanford University Press.

- Hobden, Stephen (2006), International Relations and Historical Sociology: Breaking Down Boundaries, UK: Rutledge.

- Lake, David and Patrick Morgan (1997),Regional Orders: Building Security in a new world, USA: Pennsylvania University Press.

- Singer, David J. (1969), Level of Analysis Problem in International Politics and Foreign Policy, New York and London: Free Press.

- Smith, Denis (1991), The Rise of Historical Sociology, Cambridge: Polity Press.