مناظره روش‌شناختی درباره نظریههای روابط بینالملل از دیدگاه فلسفه علم
محورهای موضوعی : فلسفه سیاسی
رضا کاویانی
1
(استادیار عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، گروه روابط بینالملل، ایران، تهران)
شیده شادلو
2
(دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، گروه روابط بینالملل، ایران، تهران)
کلید واژه: فراتحلیل, معرفت‌شناسی, روششناسی, هستی‌شناسی, فلسفه علم, تحلیل نظری,
چکیده مقاله :
اول از منظر فراتحلیل یعنی اینکه نظریههای روابط بینالملل از لحاظ هستی‌شناسی، معرفت شناسی و روششناسی چگونه ارزیابی می‌شوند. در واقع چرایی و چگونگی پیدایی و بازآوری اندیشه‌ها در حوزه روابط بینالملل در مرکز ثقل این فراتحلیل قرار می‌گیرد. و گونه بعدی این پرسش‌ها به مبانی نظری استوار است که عبارتند از: مختصات روابط بینالملل در این نظریات چیست؟ مؤلفه‌هایروابط بینالملل بر اساس نظریات مختلف در این رشته مطالعاتی کدامند؟ روابط بینالملل حائز چه ابعادی است؟ گفتمان مستتر در نظریات متفاوت روابط بینالملل چیست؟ چه رابطه‌ای میان نظریه و اقدام حاکم است؟ نظریات روابط بینالملل دارای چه آثار و پیامدهایی از حیث روش‌شناختی می‌باشند؟ براین اساس موضوع این مقاله در قالب مبحثی میان رشته‌ای با بهره‌گیری از مفاهیم روابط بینالملل و فلسفه علم و از طریق روش توصیفی- تحلیلی به رشته تحریر درآمده است.در این مقاله نظریههای روابط بین الملل از دیدگاه فلسفه علم مورد بررسی قرار گیرد. این نوشتار بر دو گونه ارزیابی مبتنی است.
This paper studies theories of international relations from the philosophy of science perspective based on two types of evaluation. The first type is through meta-analysis, that is, how international relations are evaluated through ontology, epistemology and methodology. In fact, the “whyness” and “howness” of the emergence and retrieval of thoughts in the field of international relations are at the center of this meta-analysis. The second type is based on the theoretical foundations which include questions such as “What are the peculiarities of international relations in these theories? What are the components of international relations based on different theories of the field? What is the implied discourse in different theories of international relations? What relation is between theory and action? What are the impacts and consequences of theories of international relations in terms of methodology?” Accordingly, this paper utilizes a descriptive-analytical method within the interdisciplinary topics of international relations and philosophy of science to explore the above mentioned issues.
منابع فارسی
- آرتور برت، ادوین (1369)، مبادی مابعدالطبیعه علوم نوین، ترجمه سروش، تهران: آموزش عالی.
- ابوالحمد، عبدالحمید (1368)، مبانی سیاست، تهران: قومس.
- اشنایدر، گریک (1385)، امنیت و راهبرد در جهان معاصر، ترجمه عسگری، تهران: مطالعات راهبردی.
- اسکاچپول،تدا (1388)، بینش و روش در جامعهشناسی تاریخی، ترجمه آغاجری، تهران: نشر مرکز.
- بشیریه، حسین (1374)، دولت عقل، تهران: علوم نوین.
- پالمر، مونتی (1367)، نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمه شجاعی، تهران: وزارت امورخارجه.
- پلینو، جکسی و روی آلتون (1375)، فرهنگ روابط بینالملل، تهران: فرهنگمعاصر.
- پوپر، کارل (1370)، منطق اکتشافات علمی، ترجمه کمالی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- حقیقت، سیدصادق (1391)، روششناسی علوم سیاسی، قم: دانشگاه مفید.
- دلاور، علی (1393)، روشتحقیق در روانشناسی و علومتربیتی، تهران: موسسه نشر و ویرایش.
- دلیرپور، پرویز (1389)،روششناسی جامعهشناسی تاریخی، فصلنامه اسلام، سیاست و ساختار بینالملل، سال 1، پیششماره، صص 47-23.
- دوئرتی، جیمز و رابرت فالتزگراف (1372)، نظریههای متعارض در روابطبینالملل، دو جلد، ترجمه وحید بزرگی، تهران: قومس.
- دهقانیفیروزآبادی، سیدجلال (1393)، نظریههای همگراییمنطقهای و رژیمهای بین‌المللی، تهران: مخاطب.
- دهقانیفیروزآبادی، سیدجلال (1394)، نظریهها و فرانظریهها در روابط بینالملل، تهران: مخاطب.
- ریتزر، جورج (1374)، نظریههای جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
- سروش، عبدالکریم (1372)، علمشناسی فلسفی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- سروش، عبدالکریم (1371)، علم چیست؟ فلسفه چیست؟، تهران: صراط.
- سروش، عبدالکریم (1370)، جزوه درس فلسفه علم، دانشگاه تهران.
- سروش، عبدالکریم (1375)، فلسفه تاریخ، لندن: بینا.
- سیاسی، علیاکبر (1366)، منطق و روششناسی، تهران: دانشگاه تهران.
- سیفزاده، حسین (1368)، نوسازی و دگرگونی سیاسی، تهران: سفیر.
- سیفزاده، حسین (1373)، تقریرات درس نظریههای روابط بینالملل، دانشگاه تهران.
- سیفزاده، حسین (1391)، مدرنیته و نظریههای جدید علم سیاست، تهران: میزان.
- سیفزاده، حسین (1393)، اصول روابط بینالملل، تهران: میزان.
- کاظمی، علیاصغر (1393)،روابط بینالملل در تئوری و عمل، تهران: قومس.
- گریفیتس، مارتین و تری اوکلاگان (1388)، مفاهیم کلیدی روابط بینالملل، ترجمه محمد مجد، تهران: میزان.
- لیتل، دانیل (1373)، تبیین علوماجتماعی، ترجمه سروش، تهران: صراط.
- عباییکوپایی، محمود (1394)،جزوه درس روش تحقیق مقطع دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی.
- فرانکل، جوزف (1371)، نظریه معاصر روابط بینالملل، ترجمه وحید بزرگی، تهران: اطلاعات.
- قادری، حاتم (1379)، اندیشههای سیاسی در قرن بیستم، تهران: سمت.
- قوام، عبدالعلی (1393)، روابط بینالملل نظریهها و رویکردها، تهران: سمت.
- قوام، عبدالعلی، احمد فاطمینژاد و سعید شکوهی (1393)، نظریه روابط بینالملل، تهران: قومس.
- قوام، عبدالعلی (1394)، اصول سیاست خارجی و سیاست بینالملل، تهران: سمت.
- مارش، دیوید و جری استوکر (1384)،روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجیوسفی، تهران: مطالعات راهبردی.
- مشیرزاده، حمیرا (1384)، تحول در نظریههای بینالملل، تهران: سمت.
- منوچهری، عباس (1392)، رهیافت و روش درعلوم سیاسی، تهران: سمت.
- مهدیزاده، محمدرضا (1381)، «اثری خواندنی در جامعهشناسی تاریخی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره‌های 57 و56، صص 29-26.
- والتز، کنت نیل (1392)،نظریه سیاست بینالملل، ترجمه چگینیزاده، تهران: وزارت امورخارجه.
English Source
- Hass, Ernest b. (1958), The Unifying of Europe: Political, Social and Economic Process (1950- 1957), Stanford: Stanford University Press.
- Hobden, Stephen (2006), International Relations and Historical Sociology: Breaking Down Boundaries, UK: Rutledge.
- Lake, David and Patrick Morgan (1997),Regional Orders: Building Security in a new world, USA: Pennsylvania University Press.
- Singer, David J. (1969), Level of Analysis Problem in International Politics and Foreign Policy, New York and London: Free Press.
- Smith, Denis (1991), The Rise of Historical Sociology, Cambridge: Polity Press.
_||_
