تجزیه‌وتحلیل چندمتغیره عملکرد دانه و اجزا آن در ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Helianthus annuus L.) تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش رطوبتی

الموضوعات : پژوهش نامه کشاورزی

علی صارمی راد ¹ , خداداد مصطفوی ²

1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، کرج، ایران.
2 - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران.

تاريخ الإرسال : 16 الأربعاء , شعبان, 1439 تاريخ التأكيد : 28 الجمعة , ذو القعدة, 1439 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية: رگرسیون, آفتابگردان, تجزیه به عامل‌ها,

ملخص المقالة :

با توجه به نقش بسزای آفتابگردان در زندگی بشری، به‌منظور بررسی روابط میان عملکرد دانه و سایر صفات مؤثر بر آن، تعداد 12 ژنوتیپ در دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش رطوبتی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 مورد کشت و مطالعه قرار گرفت. صفات ارتفاع بوته و وزن صد دانه در شرایط آبیاری مطلوب و صفات قطر ساقه و دانه، ارتفاع بوته و طول و عرض برگ در شرایط تنش دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطوح 1 و 5 درصد با عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام در شرایط عدم تنش رطوبتی نشان داد که تنها دو صفت عرض دانه و طول دانه وارد مدل رگرسیونی شدند و 80 درصد تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند اما در شرایط تنش دو صفت ارتفاع بوته و قطر دانه به مدل رگرسیونی وارد شدند و 91 درصد تغییرات را تبیین نمودند. در تجزیه به عامل‌ها چهار عامل مستقل در شرایط نرمال و سه عامل مستقل در شرایط تنش به ترتیب 62/69 و 16/74 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. با در نظر گرفتن نتایج به‌دست‌آمده در شرایط تنش رطوبتی ارتفاع بوته و قطر دانه و در شرایط عدم تنش صفات مربوط به مشخصات دانه (عرض و طول دانه و وزن صد دانه) بهترین صفات ارزیابی‌کننده ژنوتیپ‌های آفتابگردان بودند.