فراداستان تاریخ‌ نگارانه با تکیه بر مهرۀ سرخ سیاوش کسرایی

الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخن

معصومه صادقی ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران)

تاريخ الإرسال : 25 السبت , رجب, 1438 تاريخ التأكيد : 19 الأحد , ذو الحجة, 1438 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ربيع الأول, 1440

الکلمات المفتاحية: رستم و سهراب, سیاوش کسرایی, کلید واژه‌ها: فرا داستان تاریخ‌نگارانه, مهرۀ‌ سرخ,

ملخص المقالة :

چکیده در این مقاله خوانشی نو از ویژگی‌های فراداستان تاریخ ‌نگارانه که از رایج‌ترین انواع داستان‌های پسامدرن است، صورت گرفته است. در فراداستان شاعر یا نویسنده شخصیّت‌ها و حوادث را از تاریخ اقتباس می‌کند، امّا با تحریف رویدادهای تاریخی و استفاده از عنصر خیال، تاریخ را به شکلی دیگر و با روایت و نگرشی نو به تصویر می‌کشد. در این پژوهش که بر پایة شیوه توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است، منظومه مهرة سرخ سرودۀ سیاوش کسرایی، از شاعران نامدار معاصر، با هدف نشان دادن ویژگی‌های فراداستان تاریخ ‌نگارانه در این اثر بررسی می‌شود. کسرایی شاعری اجتماعی است و مهرة سرخ یکی از آثار اجتماعی – انتقادی او محسوب می‌شود. وجود مؤلّفه‌های فراداستان همچون ماهیّت خودآگاه، شکست سیر روایی، جعل تاریخ و اسطوره و زمان ‌پریشی در این اثر نشان از آن دارد که این منظومه را می‌توان از بهترین نمونه های فراداستان تاریخ‌ نگارانه به‌ شمار‌آورد.

المصادر:

فهرست منابع و مآخذ

• پاینده، حسین، (1390)، داستان کوتاه در ایران، تهران، افراز.


• پیرنجم الدّین، حسین؛ شهبازی، شیما، (1391)، «نشانه شناسی تاریخ نگاری پسانوگرا: «اسطوره‌های مدرن» رولان بارت و فراداستان تاریخ نگارانه لیندا هاچن»، همایش ملی نقد ادبی، دوره 2، صص 87- 104.


• پیروز غلامرضا؛ رضوانیان، قدسیّه؛ ملک، سروناز. (1393)، «فراداستان تاریخ نگارانه؛ مطالعة موردی: مارمولکی که ماه را بلعید»، فصلنامه ادب پژوهی، شماره 27، صص 163-186.


• تدینی، منصوره، (1388)، پسامدرنیسم در ادبیّات داستانی در ایران(داستان‌های پسامدرن)، تهران، نیلوفر، جلد سوم.

5-  جهادی حسینی، سیّد امیر، (1395)، «بررسی نقش مایه­های مشترک در اسطوره­های برادر کشی»، فصلنامة ادبیّات عرفانی و اسطوره شناختی، سال 12، شماره 42، صص 43-80.

6- حسن، ایهاب و دیگران، (1381)، ادبیّات پسامدرن، تدوین و ترجمه: پیام یزدانجو، تهران، مرکز.   

7- خوش‌خلقت، حسین، (1389)، «نقد و بررسی فراداستان در رمان تاوان، اثر مک ایوان»، کتاب ماه و ادبیّات، شمارۀ 159، صص 114-117.

8-  رجب زاده طهماسبی و دیگران، (1395)، «فراداستان تاریخ نگارانه در نمایشنامۀ اژدهاک از سه­برخوانی اثر بهرام بیضایی»، نشریّة هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، دوره 21، ش 1، صص 25- 33.

9-  شمس لنگرودی، محمّد، (1370)، تاریخ تحلیلی شعر نو، تهران، نشر مرکز.

10- شمیسا، سیروس، (1390)، نقد ادبی، تهران، میترا.

11-  کسرایی، سیاوش، (1387)، مجموعه اشعار، تهران، نادر.

12-  کشکولی، قاسم، (1379)، ناهید، تهران، قصیده.

13- گلشیری، سیاوش، (1395)، ««دربارۀ سرخ سفید» سومین رمان مهدی یزدانی خرّم فراداستان تاریخ­نگارانه؟!»، روزنامه فرهیختگان، شماره 2083، ص 14. 

14- مقدادی، بهرام، (1387)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی (از افلاطون تا عصر حاضر)، تهران، فکر روز.

15- لوئیس، بری و دیگران، (1383)، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان، گزینش و ترجمه: حسین پاینده، تهران، روزنگار.

16- وُو، پاتریشیا، (1390)، فراداستان، ترجمه شهریار وقفی‌پور، تهران، چشمه.

17- هاچن، لیندا و دیگران، (1383)، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان: فراداستان تاریخ نگارانه: سرگرمی روزگار گذشته، گزینش و ترجمه: حسین پاینده، تهران، روزنگار.

• Bressler, Charles, (2007), Leterary Criticism, An Intrroduction to Theory.


• Hutcheon, Linda, (1999), Apoetices of postmodernism(History, Theory, Fiction), New York and: Routledge.practice. New jersey, Pearson Education, INC.


• Waugh, Patricia, (2001), Metafiction: The Theory and Practice of Self Conscious Fiction, New York, Methuen & Co .I.td.