کاربردهای ادبی احجار کریمه در دیوان حافظ
الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخن
1 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
الکلمات المفتاحية: بسامد, دیوان حافظ, احجار کریمه, کاربردهای ادبی, دیدگاه سنتی,
ملخص المقالة :
شعرا برای بیان موضوعات و مفاهیمی که در ضمیرشان داشتهاند. از عناصر متعدّدی برای هنرنمایی استفاده میکردهاند. بر این اساس است که آثار برجستة ادبی مشحون از عناصر متعدّدی از هنر، علوم متداول، پندارهای عامیانه و هر عنصری است که بتوان در هنرپردازی از آن استفاده کرد. از آن میان میتوان به احجار کریمه اشاره کرد که هم در هنرپردازیهای لفظی و هم معنوی مورد استفاده شعرا قرار گرفته است. در پژوهش حاضر کاربردهای ادبی احجار کریمه را در دیوان حافظ مورد بررسی قرار داده و علّت انتخاب این موضوع این است که اوّلاً به کاربردهای ادبی احجار کریمه در ادب فارسی کمتر پرداخت شده است و ثانیاً شاعری هنرمند مانند حافظ با بسامد بالا در هنرپردازیهایش از احجار کریمه استفاده کرده در حدّی که میتوان این کاربردها را جزو ویژگی سبکی حافظ به شمار آورد. در این پژوهش هدف، استخراج و تبیین کاربردهای ادبی احجار کریمه در دیوان حافظ است و به طور مستقیم پاسخ دادن به این سؤال است که احجار کریمه در دیوان حافظ دارای چه کاربردهای ادبی دارند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و شواهدی از دیوان برای همان کاربرد آورده سپس به تحلیل نمونهها پرداخته شده است. از یافتهها و نتایج به دست آمده به طور عمده میتوان به بسامد بالای وجود کاربردهای احجار کریمه در سیزده عنوان، یکصد و سی و دو موضوع و دویست و شصت و هفت بار در دیوان حافظ اشاره کرد که قریب یک دهم ابیات دیوان حافظ را شامل میشود.
الف: کتابنامه
ب - مقالات
1 – دیانت خواه، مریم و رادفر، ابوالقاسم، نشریه تفسیر و تحلیل متون زبان و ادب فارسی (دهخدا)، نقش احجار کریمه در مضمون سازی شعر شعرای سبک خراسانی، بهار 1398، دوره 11، شماره 39