اثر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص های رشد و صفات فنولوژیک ژنوتیپ های کلزا در اهواز

الموضوعات : یافته های نوین کشاورزی

محمد خیاط ¹ ( باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز )
معصومه گوهری ² ( باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز )

تاريخ الإرسال : 19 الثلاثاء , صفر, 1437 تاريخ التأكيد : 19 الثلاثاء , صفر, 1437 تاريخ الإصدار : 27 الجمعة , جمادى الأولى, 1430

الکلمات المفتاحية: عملکرد, کلزا, تاریخ کاشت, ژنوتیپ,

ملخص المقالة :

جهت تعیین مناسب ترین ژنوتیپ و تاریخ کاشت کلزا در اهواز، آزمایشی بر مبنای کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال زراعی 85-1384 اجرا گردید. چهار تاریخ کاشت، 15 و30 آبان، 15 و30 آذر در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ هایولا 401 ، پی پی 401، آر.جی.اس 003 و آپشن 500 در کرت های فرعی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد عملکرد دانه، اجزای عملکرد و ماده خشک کل به طور معنی داری تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند و تاریخ کاشت 15 آبان نیز برتر بود. ژنوتیپ های مورد بررسی نیز از نظر عملکرد دانه و اجزاء آن وسایر صفات ذکر شده اختلاف معنی داری داشتند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب به هیبرید هایولا 401 با 61/2 تن در هکتار و ژنوتیپ آپشن 500 با 51/1 تن در هکتار تعلق داشت. تاریخ کاشت 15 آبان ماه از نظر شاخص‌های فیزیولوژیک مورد بررسی نسبت به سایر تاریخ کاشت‌ها برتر بود. بر اساس نتایج این تحقیق کاشت هیبرید هایولا 401 در تاریخ کاشت نیمه آبان ماه برای منطقه اهواز مناسب به نظر می رسد. هیبرید ‌هایولا 401 به دلیل بیش تر بودن شاخص سطح برگ، تولید ماده خشک کل، سرعت رشد محصول، میزان جذب خالص و سرعت رشد نسبی و بالاترین عملکرد دانه با 2805 کیلوگرم در هکتار برتر بود.

المصادر:

1- احمدی، م. 1379. زمان و نحوه برداشت کلزا، نشریه ترویجی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، معاونت ترویج.

2- پور عیسی، م.، نبی پور، م. و مامقانی، ر. 1386. بررسی ویژگی های فنولوژیک ارقام کلزا در چهار تاریخ کاشت و همبستگی آنها با عملکرد و اجرای عملکرد دانه. مجله علمی کشاورزی. جلد 30. شماره 1.صفحه: 60-45.

3- جرگه ، ا. ر. 1382. تعیین مناسبترین تاریخ کاشت ارقام امید بخش کلزا و مطالعه همبستگی بین عملکرد با اجزای عملکرد، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول. 158 صفحه .

4- راهنما، ع . 1381. تعیین مناسبترین تاریخ کاشت ارقام جدید کلزا در شمال خوزستان، گزارش نهایی شماره 74، 81 مورخ 26/12/81 ، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی. 31 صفحه.

5- راهنما، ع. و بخشنده، ع. 1384. اثر تاریخ کاشت و شیوه کاشت مستقیم و نشایی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه کلزا در شرایط اهواز، مجله علوم زراعی، جلد هفتم، شماره 4 . صفحه: 27-18

6- شیر اسماعیلی، غ. ح. 1379. مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد در تاریخ کاشت های مختلف در اصفهان. مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان. چکیده مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. 194صفحه.

7- شریعتی، ش. 1379. کلزا . چاپ اول . انتشارات معاونت برنامه ریزی بودجه وزارت جهاد کشاورزی. 87 صفحه.

8- عجم، ش. 1384. بررسی اثر تاریخ کاشت و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد کلزا رقم هایولا 401 در شرایط آب و هوایی خوزستان «شاوور» ، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات اهواز. 125 صفحه

9- عزیزی، م.، سلطانی، الف. و خاوری، س. 1378. کلزا، فیزیولوژی، به نژادی، تکنولوژی زیستی (ترجمه). چاپ اول. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 158 صفحه.

10- فقیه، پ. 1379. بررسی عملکرد، اجزای عملکرد، روند رشد و شاخص های فیزیولوژیکی ارقام کلزا در منطقه دزفول، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، 199 صفحه.

11- قلی پور، ع.، گلخدانی، ک.، لطیفی، ن. و مقدم، م. 1382. مقایسه رشد و عملکرد دانه ارقام کلزا در شرایط دیم گرگان، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره اول، سال یازدهم. صفحه:59-43

12- کازرانی، ن. و احمدی، م. ح. 1383. بررسی اثر ژنوتیپ و تاریخ کاشت بر صفات کمی و کیفی کلزا در استان بوشهر. مجله علوم زراعی ایران. جلد ششم.شماره 2. صفحه 66-52

13- مدنی، ح.، نورمحمدی، ق.، مجیدی هروان، ا.، شیرانی راد، ا . ح . و نادری، م. ر. 1384. مقایسه ارقام پاییزه کلزا از نظر عملکرد و اجزای عملکرد در مناطق سرد کشور، مجله علوم زراعی ایران، جلد هفتم، شماره 1 . صفحه 25-1

14- مهدوی، ف.، اسماعیلی، م. ع.، فلاح، ا. و پیردشتی، ه. ا. 1384. مطالعه خصوصیات مرفولوژیک،  شاخص های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج. مجله علوم زراعی ایران. جلد 7. شماره 4. صفحه: 79-68

15- لک، ش.، نادری، ا.، سیادت، س. ع.، آینه بند، ا.، نور محمدی، ق. و موسوی، س. ه. 1386. تاثیر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی ذرت دانه ای در شرایط آب و هوایی خوزستان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال 11. شماره 42. زمستان 1386. صفحه: 17-1

16- هاشمی دزفولی ، ا.، کوچکی، ع. و بنایان، م. 1375. افزایش عملکرد گیاهان زراعی (ترجمه). چاپ دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 287 صفحه.

17- Blackman, V. H. 1991. The compound interest law and plant growth. Ann. Bot. 33: 353-360.

18- Dipenbrock, W. 2000. Yield analysis of winter oilseed rape (Brassica napus L.), a review. Field crop research, 67: 35- 49

19- Gabrielle, B., Denoroy, P., Gosse, G., Justes, E. and Anderson, M. N. 1998. A model of leaf area development and senescence of winter oilseed rape. Field Crop Research, 57: 209-222.

20- Hodgson, A. S. 1979. Rapeseed adaptation in northern New south Wales .I. Phonological responses to verbalization, temperature and photoperiod by annual and biennial cultivars of B. campestis L:, B. napus L. and wheat CV. Tim Galen Aust. J. Agric. Research .29 ; 693 – 710.

21- Robertson, M. J. and Holland, J. F. 2004. Australian Journal of Exp. Agriculture Indian Mustard to sowing date in the grain belt of North-eastern Australia. Australian journal of Experimental Agriculture, 44: 43-52.