اثرات تابش شدت های متفاوت پرتو گاما در روند تغییرات صفات کمی و کیفی کنجد در منطقه فیروزآباد
الموضوعات : یافته های نوین کشاورزیامید علیزاده 1 , مهدی زارع 2 , عبدالرضا گنجی 3
1 - دانشیارگروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد
2 - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد
الکلمات المفتاحية: کنجد, اشعه گاما, صفات کمی و کیفی,
ملخص المقالة :
به منظور بررسی اثر پرتو گاما در شدت تابش های متفاوت بر روند تغییرات صفات کمی و کیفی کنجد در منطقه فیرزوآباد آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل با پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در فیروزآباد انجام شد. قبل از کاشت، بذرهای کنجد به میزان 15 گرم برای هر کرت، توسط اشعه گاما در 5 سطح 100، 200، 250، 300 و 350 گری در آژانس اتمی کرج پرتودهی شد. خصوصیات مورد بررسی عبارت بودند از ارتفاع گیاه. تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول، طول دوره گلدهی، عملکرد تک بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه ،درصد پروتئین و روغن. با توجه به خصوصیات اندازه گیری شده و مقایسات صورت گرفته تیمار200 گری تاثیرات مثبت و مورد نظری را به دنبال داشت. به طوریکه حداکثر عملکرد (1669کیلوگرم در هکتار) که از جمله ویژگی های مورد نظر می باشد، ارتفاع (108 سانتی متر) و وزن هزار دانه(27/3 گرم) مربوط به این تیمار بود. بالاترین درصد روغن (56) و تعداد کپسول (182عدد) با تیمار 150 گری حاصل شد. دوزهای بالاتر به خصوص 350 گری تاثیر منفی بر خصوصیات مورد مطالعه داشتند. همبستگی عملکرد با طول دوره گلدهی منفی اما با سایر خصوصیات مثبت می باشد و با وزن هزار دانه بالاترین همبستگی را دارد.
- خادمیان، ر. ن. و بابائیان جلودار. 1387. تولید لاین های موتانت پاکوتاه ، زودرس و با عملکرد بالا در رقم طارم محلی از طریق پرتوتابی گاما. مجموعه مقالات دومین همایش ملی کاربرد فناوری هسته ای در علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرج 20-19 خردادماه 1387 کرج. 394 صفحه.
2- محلوجی، م.، یوسفی، ا.، جعفری، ح. و نیکخواه، ر. 1387. دستاورد کاربرد فناوری هسته ای، معرفی رقم متحمل به شوری جو رودشت. مجموعه مقالات دومین همایش ملی کاربرد فناوری هسته ای در علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرج 20-19 خردادماه 1387 کرج. 394 صفحه.
3-Anitha Vasline, Y. and Saravanan, K. 2011. An assessment of induced mutations sesame (sesamum indicum L.). Plant Archives Vol. 11 No. 1, pp. 45-47
4-Asmahan, A., Mahmoud, N. and Twaty, A. 2006. Effect Of Gamma Irradiation And Sodium Azide On Some Economic Traits In Tomato. Saudi Journal of Biological Sciences 13 (1) 44-49
5- Begum, T. and Dasgupta, T. 2010. A comparison of the effects of physical and chemical mutagens in sesame (Sesamum indicum L.). Genetics and Molecular Biology, 33, 4, 761-766
6-Diouf, M., Boureima, S. and Diop, T. 2010. gamma rays-induced mutant spectrum and frequencyin sesame. Turkish Journal of Field Crops, 2010, 15(1): 99-105
7 -Fazeli, A. and Shahriari, F. 1999. Modify crops using nuclear techniques, Proceedings of the National Conference of Agricultural Sciences and Natural Resources to use nuclear technology in Tehran, Karaj, 20-19 June 1387, 394 pages.
8 –Fowler, D. B. and MacQueen, K. F. 1972. Effect of low doses of gamma radiation on yield and other agronomic characters of spring wheat (Triticum Aestivum)*. Radiation Botany 12, 349.353, 1972
9 -Karim, K. M. R., Islam, A. K. M. R., Hossain, M. M., Azad, H. M. S. and Rahman, M. W. 2008. effect of gamma rays on yield and yield attributes of large seeded chickpea. J.Soil.Nature. 2 (2):19-24
10- Reddy, P. S., Reddi, M. V., Raju, B. T. and Ali, S. M. 1977. Creation of genetic variability by recourse to irradiation in groundnut Oleagineux 32(2): 59-62
11- Siddiqui, M. A. and Khatri, A. 2009. Induced quantitative variability by gamma rays and ethylmethane sulphonate alone and in combination in (Beassica napus L.). Pak. J. Bot., 41(3): 1189-1195.
