اثرات تابش شدت های متفاوت پرتو گاما در روند تغییرات صفات کمی و کیفی کنجد در منطقه فیروزآباد

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

امید علیزاده ¹ ( دانشیارگروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد )
مهدی زارع ² ( استادیار گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد )
عبدالرضا گنجی ³ ( دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد )

تاریخ دریافت : 1394/09/06 تاریخ پذیرش : 1394/09/06 تاریخ انتشار : 1391/09/01

کلید واژه: کنجد, اشعه گاما, صفات کمی و کیفی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر پرتو گاما در شدت تابش های متفاوت بر روند تغییرات صفات کمی و کیفی کنجد در منطقه فیرزوآباد آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل با پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در فیروزآباد انجام شد. قبل از کاشت، بذرهای کنجد به میزان 15 گرم برای هر کرت، توسط اشعه گاما در 5 سطح 100، 200، 250، 300 و 350 گری در آژانس اتمی کرج پرتودهی شد. خصوصیات مورد بررسی عبارت بودند از ارتفاع گیاه. تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول، طول دوره گلدهی، عملکرد تک بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه ،درصد پروتئین و روغن. با توجه به خصوصیات اندازه گیری شده و مقایسات صورت گرفته تیمار200 گری تاثیرات مثبت و مورد نظری را به دنبال داشت. به طوریکه حداکثر عملکرد (1669کیلوگرم در هکتار) که از جمله ویژگی های مورد نظر می باشد، ارتفاع (108 سانتی متر) و وزن هزار دانه(27/3 گرم) مربوط به این تیمار بود. بالاترین درصد روغن (56) و تعداد کپسول (182عدد) با تیمار 150 گری حاصل شد. دوزهای بالاتر به خصوص 350 گری تاثیر منفی بر خصوصیات مورد مطالعه داشتند. همبستگی عملکرد با طول دوره گلدهی منفی اما با سایر خصوصیات مثبت می باشد و با وزن هزار دانه بالاترین همبستگی را دارد.

چکیده انگلیسی:

      For evaluation of gamma radiation at different intensities on the qualitative and quantitative traits in sesame, the experiment  was conducted in a factorial with  completely randomized block design  using four replication in Firouzabad. Before planting, 15 grams of sesame seeds for each plot was exposured with gamma rays at  100, 200, 250, 300 and 350 Gary in the Karaj Nuclear Agency. Properties that were studied include: height. The number of lateral branches, number of capsules, during the flowering period, yield per plant, grain weight, percentage of protein and oil. According to properties were measured and comparisons,treatment of  200 Gary showed positive effects. Maximum of yield (1669 kg/ha), plant high (108cm), grain weight (3.27 gr) was related to 200gry treatment and Maximum of percentage of protein (56) and number of capsules (182 per plant) was related to 150 gry treatment..higher doses ,especially 350 Gary, had negative effect on characteristics of the study.Yield has negative correlation with during the flowering period but it has positive correlation with another treats and highest correlation was between yield and grain weight.

منابع و مأخذ:

- خادمیان، ر. ن. و بابائیان جلودار. 1387. تولید لاین های موتانت پاکوتاه ، زودرس و با عملکرد بالا در رقم طارم محلی از طریق پرتوتابی گاما. مجموعه مقالات دومین همایش ملی کاربرد فناوری هسته ای در علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرج 20-19 خردادماه 1387 کرج. 394 صفحه.

2- محلوجی، م.،  یوسفی، ا.، جعفری، ح. و نیکخواه، ر. 1387. دستاورد کاربرد فناوری هسته ای، معرفی رقم متحمل به شوری جو رودشت. مجموعه مقالات دومین همایش ملی کاربرد فناوری هسته ای در علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرج 20-19 خردادماه 1387 کرج. 394 صفحه.

3-Anitha Vasline, Y. and Saravanan, K. 2011. An assessment of induced  mutations sesame (sesamum indicum L.). Plant Archives Vol. 11 No. 1, pp. 45-47  

4-Asmahan, A., Mahmoud, N. and Twaty, A. 2006. Effect Of Gamma Irradiation And Sodium Azide On Some Economic Traits In Tomato. Saudi Journal of Biological Sciences 13 (1) 44-49

5- Begum, T. and  Dasgupta, T. 2010. A comparison of the effects of physical and chemical mutagens in sesame (Sesamum indicum L.). Genetics and Molecular Biology, 33, 4, 761-766

6-Diouf, M., Boureima, S. and Diop, T. 2010. gamma rays-induced mutant spectrum and frequencyin sesame. Turkish Journal of Field Crops, 2010, 15(1): 99-105

7 -Fazeli, A. and Shahriari, F. 1999. Modify crops using nuclear techniques, Proceedings of the National Conference of Agricultural Sciences and Natural Resources to use nuclear technology in Tehran, Karaj, 20-19 June 1387, 394 pages.

8 –Fowler, D. B. and MacQueen, K. F. 1972. Effect of low doses of gamma radiation on yield and other agronomic characters of spring wheat  (Triticum Aestivum)*. Radiation Botany 12, 349.353, 1972

9 -Karim, K. M. R., Islam, A. K. M. R., Hossain, M. M., Azad, H. M. S. and Rahman, M. W. 2008. effect of gamma rays on yield and yield attributes of large seeded chickpea. J.Soil.Nature. 2 (2):19-24

10- Reddy, P. S., Reddi, M. V., Raju, B. T. and Ali, S. M. 1977. Creation of genetic variability by recourse to irradiation in groundnut Oleagineux 32(2): 59-62

11- Siddiqui, M. A. and Khatri, A. 2009. Induced quantitative variability by gamma rays and ethylmethane sulphonate alone and in combination in (Beassica napus L.). Pak. J. Bot., 41(3): 1189-1195.