چارچوبی تحلیلی برای بررسی روابط ترکیه و اسرائیل پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه (2010ـ‌ 2002)

الموضوعات :

اردشیر سنایی ¹ (استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)

تاريخ الإرسال : 26 السبت , شوال, 1432 تاريخ التأكيد : 23 السبت , ذو الحجة, 1432 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , صفر, 1433

الکلمات المفتاحية: روابط خارجی, اسرائیل, واژگان کلیدی: ترکیه, حزب عدالت و توسعه, نظریة سیستم ها,

ملخص المقالة :

چکیده ترکیه نخستین کشور مسلمان خاورمیانه است که در سال 1949 اسرائیل را به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک با آن کشور برقرار کرد. از روابط ترکیه و اسرائیل، همواره به عنوان یک رابطه استراتژیک نام برده می شود. روابط این دو کشور، یک رابطه عمیق است که با وجود تغییرات سیاسی در ترکیه و روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه همچنان ادامه یافت. حزب عدالت و توسعه ترکیه که از بقایای حزب منحل شدة فضیلت، تشکیل شد و در انتخابات پارلمانی 2002 ترکیه، به قدرت رسید در واقع نسل تازه ای از اسلامگرایان به رهبری رجب طیب اردوغان هستند که هم روابط نزدیک تری با اسرائیل برقرار ساخته و هم حضور ترکیه در اتحادیه اروپا را متحمل تر ساختند. با آنکه رئیس جمهور و نخست وزیر ترکیه شخصیت های اسلام گرا بودند مناسبات دوستانه آن کشور با اسرائیل به طور فزاینده ای مستحکم تر شده و همکاری های بین دو کشور گسترش یافت. در واقع تسخیر پست ریاست جمهوری و پیروزی مجدد در انتخابات پارلمانی توسط اسلام گرایان حزب عدالت و توسعه، به معنای تحولی اساسی در سیاست خارجی ترکیه نبود. اسلام گرایان درصدد بودند روابط خود را با غرب به خوبی حفظ نمایند و در عین حال روابط خود با جهان اسلام و مجموعه شرق را نیز گسترش دهند. در این میان روابط ترکیه و اسرائیل نیز در قالب سیاست خارجی و استراتژی کلان ترکیه برای ایفای نقش فعال و مؤثر منطقه ای و فرامنطقه ای نگریسته شده و در چارچوب منافع ملی ترکیه گسترش یافت. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که روابط ترکیه و اسرائیل پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه را چگونه و از چه منظر تحلیلی ـ تئوریکی می توان تبیین نمود؟

المصادر:

منابع

1. پالمر، مونتی وسایرین، (1367)، نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمة منوچهر شجاعی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.


2. حاجی یوسفی، امیر محمد، (1384)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در پرتو تحولات منطقه ای (2001ـ1991)، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.


3. دوئرتی، جیمز، فالتزگراف، رابرت، (1384)، نظریه های متعارض در روابط بین الملل، ترجمة علیرضا طیب و وحید بزرگی، ج1، چ 3، تهران، قومس.


4. سالمن، لورا(1383)، اسرائیل و موشک ضد موشک آرو، ترجمة:‌ مؤسسه فرهنگی ابرار معاصر تهران، تهران، مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


5. شرق، سال هفتم، 25/10/1389.


6. فرهیختگان، دورة جدید، 6/9/1389.


7. قوام، عبدالعلی(1373)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، چ3، تهران،‌ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).


8. کوزه گر کالجی، ولی، (1386)، کشمکش سکولارها و اسلامگراها در ترکیه؛ جمهوری سرگردان، همشهری دیپلماتیک، شماره 15، سال دوم، تیرماه.


9. ملک محمدی، حمیدرضا، (1385)، ترکیه و اسرائیل دو ستون جدید منطقه ای، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).


10. یونسیان، مجید، (1384)، یهودیان ترکیه و ابعاد روابط ترکیه و اسرائیل، کتاب خاورمیانه 2؛ ویژه حضور اسرائیل در مناطق همجوار ایران، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


11. Aras, Bulent, (1998), Palestinian and Israeli peace process and Turkey, Commack: Nova science publishers.


12. Beckman, Peter R. (1984), world Politics in the twentieth Century, N.J, Prentice – Hall, mc.


13. Bryza, Matthew, (2008), Invigorating the US-Turkish strategic partnership, The Washington institute for near east policy, June 27.


14. Cagaptay, Soner, (2005), The Turkish prime minister visits Israel: Whither Turkish-Israeli relations?, The Washington Institute for Near East Studies, PolicyWatch No.987, April 27.


15. Carroll, Thomas Patrick, (2004), Turkeys Justice and Development party: A Model for Democratic Islam?, Middle East Intelligence Bulletin, Vol.6, No.6-7, June/July.


16. Couloumbis, Theodore A., wolfe, James H. (1978), Introduction to International Relations, power and Justice, N.Y.prentice-Hell Inc.


17. Easton, David(1965), A systems analysis of political life, N.Y.John wiley and sons Inc.


18. Scott, M.Andrew(1967), The Functioning of the international system, New York, Macmillan.


19. shankland, David, (2007), Islam and Politics in turkey: the 2007 Presidential Election and beyond, International affairs,Vol.83,No.2, November.


20.  Sharp, Jeremy M.,(2005), The Broader Middle East and North Africa initiative: An overview, CRS report for congress, February 15.


21. Spruyt, H.(1998), Historical sociology and system theory in international relations, Review of International political economy, Vol.5, No.2, 1 April.


22. Thompson, R.william(1973), The Regional subsystem: A conceptual explication and a propositional vent ory, International studies Quarterly, Vol.17 , No.1, March.


23. Yavuz, M. Hakan, (1998), Turk-Arab Relations and Palestinian Question, Istanbul: Der Yayinlari.


24. Yavuz, Hakan, (1999), Towards an Islamic liberalism?: The Nurcu Movement of Fettullah Gulen, Middle East Journal 53.


25. Yglesias,Mathew,(2007), Turkey, Israel and the ADL, Foreign Policy August24.


26. http://www.biu.ac.il.


27. http://www.chinaview.cn.


28. http://www.Cia.gov.


29. http://www.dover.idf.il.


30. http://www.haaretz.com.