استراتژی آمریکا در افغانستان و تأثیر آن برامنیت ملی ایران
الموضوعات :
محمد توحیدفام
1
,
فرهاد پایدار
2
1 - دانشیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
الکلمات المفتاحية: امنیت ملی, ایران, افغانستان, واژگان کلیدی: استراتژی, ایالات متحده آمریکا,
ملخص المقالة :
چکیده ایران کشوری پر اهمیت در خاورمیانه می باشد. اهمیت استراتژیک تنگه هرمز، کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، همسایگی با پاکستان و عراق و از همه مهمتر داشتن مرزهای طولانی با افغانستان از جمله عواملی است که استراتژی آمریکا را تحت تأثیر قرار می دهد. از سوی دیگر مسئله تروریسم، مواد مخدر و سایر عوامل، روابط بین این دو کشور را با اهمیت تر می سازد و هرگونه اقدام آمریکا در کشورهای همسایه ایران ، خصوصاً در افغانستان متوجه امنیت ملی ایران می باشد. پس از 11 سپتامبر، مبارزه با تروریسم موجب همگرایی اکثر کشورها با آمریکا شده است. مسائل مهمی در منطقه وجود دارد که باعث می شود ایالات متحده در سیاست دراز مدت خود به آن توجه کند. جمعیت ایران و افغانستان به اضافه سهم عمده ای که این کشورها در اقتصاد جهانی به خود اختصاص داده اند و نیز هسته ای شدن منطقه (که ایران هم اخیراً به آن پیوسته است) همه دلایلی است که موجب شده است عمق استراتژیک ایران و افغانستان در اختیار ایالات متحده باشد تا از این طریق تحولات و تأثیرگذاری این دو کشور را در معادلات سیاسی، اقتصادی و نظامی جهانی تحت نظر داشته باشد. تعامل یا تقابل با قدرتهای رقیب می تواند تا اندازه قابل توجهی در تدوین سیاست خارجی آمریکا تأثیر بگذارد. این بهترین فرصت برای ایالات متحده است تا با حضور خویش در این منطقه استراتژیک، منافع دراز مدت خویش را پیگیری و با مبارزه ریشه ای با تروریسم و کشت و قاچاق مواد مخدر در جهت اجرای طرح خاورمیانه بزرگ و دموکراتیزه کردن منطقه، رویای حکومت جهانی لیبرال دموکراسی را به حقیقت نزدیکتر کند. این مقاله به بررسی و تحلیل استراتژی آمریکا در افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می پردازد.
منابع
- امینیان، بهادر (1387)،"آمریکا و طرح خاورمیانه بزرگ: اهداف، ابزار و مشکلات"، فصلنامه سیاست دفاعی، شماره 48.
- بوزان، باری (1378)، مردم، دولت ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- بهزادی، حمید (1373)،اصول روابط بین الملل و سیاست خارجی، تهران: نشر دهخدا.
- بیومنت، پیتر، جرالد بلیک و مالکوم واگ استاف (1369)، خاورمیانه، ترجمه محسن مدیر شانه چی و رمضان زاده، تهران: نشر آستان قدس رضوی.
- پاپلی یزدی،محمد حسین(1372)، افغانستان اقوام کوچ نشین، تهران: نشر آستان قدس رضوی.
- درایسدل، آلاسدیر و جرالد اچ بلیک(1369)، جغرافیای سیاسی و شمال آفریقا، ترجمه دره میر حیدر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
- دهشیار، حسین(1383)، نو محافظه کاران و سیاست خارجی آمریکا، تهران: نشر سرایی.
- رحمانی، علی(1383)، ناتو درافغانستان، همشهری دیپلماتیک، شماره 18.
- رشید، احمد(1379)، طالبان، اسلام و بازی بزرگ، مترجمان اسدالله شفائی و صادق باقری، تهران: دانش هستی.
- رضوی،سید قیصر(1389)، ابرقدرتها و مسئله افغانستان،مجموعه مقالات دومین سمینار افغانستان،تهران: دفتر مطالعه سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
- شفیعی، نوذر(1383)، چالشهای اساسی دولت کرزای، کتاب آسیا، تدوین ابراهیم خاتمی خسروشاهی، تهران: مؤسسه ابرار معاصر.
- طباطبایی، محمود (1389)، "تأثیر قراردادهای همکاری ناتو و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس برامنیت ملی جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم،شماره 55.
- علی آبادی، علیرضا(1375)، افغانستان، تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات.
- عمادی، حفیض الله(1380) ،"نسل یابی جهانی"، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 41.
- عمید زنجانی (1367)، فقه سیاسی، حقوق بین الملل اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- فرزین نیا، زیبا(1377)،"ظهور طالبان در صحنه افغانستان"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 23.
- فرشاد گهر، ناصر(1381)، "سیاست خارجی آمریکا پس از 11 سپتامبر"، فصلنامه مطالعات منطقه ای.
- قربانی شیخ نشین، ارسلان(1382)، "روابط چین-آمریکا پس از 11 سپتامبر"، فصلنامه مطالعات منطقه ای
- لرنی، منوچهر(1383)، آسیب شناسی امنیت، تهران: انتشارات پیام پویا.
- ماندل، رابرت(1379) ،" چهره متغییر امنیت ملی"، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- مجتهد زاده، پیروز (1378) ، امیران مرزدار و مرزهای خاوری ایران، ترجمه حمید رضا ملک محمدی، تهران: نشر شیراز.
- ملازهی، پیر محمد(1383) ، ثبات در افغانستان و نقش آن برامنیت، ج.ا.ا، کتاب آسیا(3) ویژه افغانستان بعد از طالبان، تدوین ابراهیم خاتمی خسرو شاهی، تهران: مؤسسه ابرار معاصر.
- موسوی، سید رسول(1388)،" افغانستان و آسیای مرکزی"، مجله سیاست خارجی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
- نادرپور، بابک(1384)،"اهداف آمریکا از لشکرکشی به افغانستان"، تحولات جهان(2)، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، تهران: بینا.
- واعظی، محمود، توحیدی،زهرا(1389)، کانون های بحران در آسیا، تهران:پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
- ورجاوند،پرویز(1383)، عملکرد ناتو در افغانستان، همشهری دیپلماتیک.
- هارولد کی، جاکوبسن(1387)، ایالات متحده آمریکا و سیستم سازمان ملل، تعامل سلطه با متعلقات آن، ترجمه مهدی رحمانی، تهران:نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
