ویتگنشتاین در برابر جی. ای. مور بررسی مقایسه‌ای میان ویتگنشتاین و جی. ای. مور در باب دو مفهومِ معرفت و یقین
الموضوعات : پژوهشهای معرفت شناختی
محمد سعید عبداللهی
1
(
دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق، دانشگاه قم
)
محمدعلی عبداللهی
2
(
دانشیارگروه فلسفه، دانشگاه تهران، دانشکده گان فارابی ، قم، ایران
)
الکلمات المفتاحية: ویتگنشتاین, مور, معرفت, یقین, گزاره‌های لولایی,
ملخص المقالة :
امروزه گرچه مباحثِ مربوط به معرفت گستره‌ای وسیع یافته اما پرسش از امکانِ معرفت و یقین، همچنان نقطه‌یِ آغازِ بحثهای معرفت‌شناسانه است. ویتگنشتاین و مور دو فیلسوفِ جریان ساز قرن بیستم‌اند که در موقفی مهم در برابر یکدیگر قرار می‌گیرند. مور تنها فیلسوفی است که ویتگنشتاین در کتابِ در باب یقین از او یاد می‌کند و این دیدگاهِ مور در بابِ معرفت بود که دست مایه‌یِ فیلسوفِ اتریشی برای بحثهای بیشتر پیرامونِ معرفت و یقین قرار می‌گیرد. مور در پاسخ به مسئله‌ی امکانِ معرفت و مشکلِ شکاکیت، ادعا می‌کند حقایقی وجود دارند که به آنها معرفت داریم. او فهرستی از گزاره‌هایی سیاهه می‌کند که معرفت بدان‌ها یقینی‌اند. برخوردِ ویتگنشتاین با این ادعا سویه‌ای سلبی و سویه‌ای ایجابی دارد. به باورِ ویتگنشتاین گزاره‌هایِ مور مانند اینجا دستی وجود دارد نمونه‌هایِ درستی برای معرفت یا دانستن نیستند. مور آنها را صحیح به کار نمی‌برد. میان معرفت و یقین تمایز وجود دارد. معرفت و یقین به مقولات مختلفی تعلق دارند. از سویِ دیگر ویتگنشتاین با مور در نسبت دادنِ نقشی متفاوت به گزاره‌های یاد شده در نظام معرفتی همداستان است. نقدِ ویتگنشتاین به مور به هیچ رو جایگاهِ معرفت‌شناختیِ گزاره‌هایِ مور را تضعیف نمی‌کند بلکه برای این دست گزاره‌ها پایگاهی اساسی‌تر قائل است. در این مقاله نخست به دنبالِ روشن ساختنِ محل نزاع و نحوه‌ی این رویارویی بوده و در ادامه از رهگذر چگونگیِ پاسخِ ویتگنشتاین به مور مواجهه‌ی هر کدام از این دو فیلسوف با پرسش از امکانِ معرفت، یقین و مواجهه با شکاکان را کاویده و با عیار نقد می‌سنجیم
گرایلینگ، ای.سی (1394). ویتگنشتاین. ترجمه ابوالفضل حقیری. تهران: نشر حکمت
گلاک، هانس یوهان (1389). فرهنگ اصطلاحات ویتگنشتاین. ترجمه همایون کاکاسلطانی. تهران: انتشارات گام نو
مور، جورج ادوارد ( 1382). برهان عالم خارج. ترجمه منوچهر بدیعی، ارغنون، شماره 7و 8 ، 123- 147
ویتگنشتاین، لودیگ (1387) در باب یقین. ترجمة مالک حسینی. تهران: انتشارات هرمس
Coliva, A and Moyal-Sharrock, D (2017). Hinge Epistemology, Brill Academic Pub
Coliva, A (2015). Extended Rationality: A Hinge Epistemology, Palgrave Macmillan
Moyal-Sharrock, D and William H. Brenner (2005). Readings of Wittgenstein’s On Certainty, Palgrave Macmillan
Moore, G, E (1925). A Defence of Common Sense, in J. H. Muirhead (ed.) Contemporary British Philosophy, Allen and Unwin, London: P. 193-223
Moore, G, E (1939). Proof of an External World, Proceedings of the British Academy, No:25, P. 273-300
Moore, G, E (1941). Certainty, in Philosophical Papers. P. 226-251. Reprinted in G. E. Moore: Selected Writings, P. 171-96
Morawetz, T (1978). Wittgenstein and Knowledge, The University of Massachusets
Moyal-Sharrock, D (2004). Understanding Wittgenstein’s On Certainty. New York: Palgrave Macmillan
Moyal-Sharrock, D (2016). The Third Wittgenstein The Post-Investigations Works, Routledge
Moyal-Sharrock, D (2021). Certainty in Action, Wittgenstein on Language, Mind and Epistemology, Bloomsbury Publishing Plc
Stroll, A (2013). Wittgenstein. One world Publications
Glock, Hans-Johann (1996). A Wittgenstein Dictionary, Wiley-Blackwell; 1st edition
Stiver, D (1997). The philosophy of Religios language, Oxford, London
Winch, P) 1995(. The Idea of a Social Science, 2nd edition, London: Routledge
Pritchard, D (2017) .Wittgenstein on Skepticism in :Blackwell Companion to Wittgenstein, (eds) H.-J. Glock & J. Hyman. Oxford, P. 563 -75
Wittgenstein, L (1998). Philosophical investigation, Blackwell
