چالش‌های نظارت و بررسی انحرافات اعضای شوراهای اسلامی از وظایف قانونی با تأکید بر حکمرانی مطلوب
الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللی
حسن کریمی‌فرد
1
(دکتری سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران. رایانامه: hasan.karimifard@gmail.com)
الکلمات المفتاحية: حاکمیت قانون, حکمرانی مطلوب, شورای اسلامی, منافع عمومی,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: یکی از دغدغه‌های همیشگی حقوقدانان از گذشته تاکنون، این امر بوده است که برای تطبیق اعمال و تصمیمات نهادها و مقامات دولتی و غیردولتی با قانون و اعمال حاکمیت قانون بر نهادها و مقامات فوق‌الذکر یک مرجع بی‌طرف و منصف تأسیس شود تا بتواند ضمن نظارت بر فرآیند تصمیم‌گیری نهادها و مقامات دولتی و غیردولتی نسبت به صحت و اعتبار تصمیمات و اقدامات مذکور، اطمینان یابد.روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز به عنوان نهاد عمومی غیردولتی، در ارتباط با انتخاب‌کنندگان، اقدامات و تصمیماتی را وضع می‌نمایند که ممکن است حقوق و آزادی‌های آنها را تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین احتمال سوء استفاده از صلاحیت‌ها و به عبارت بهتر تجاوز به منافع عمومی و ملی توسط برخی اعضا یا شوراهای اسلامی شهر و روستا وجود دارد. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصول یک‌صد و پنجم و یک‌صد و ششم، حدود صلاحیت‌های نهاد مذکور را تعیین نموده و انطباق مصوبات شوراها را با موازین اسلام و قوانین کشور را خواستار می‌باشد که در صورت انحراف از وظایف قانونی، مجاری اعتراض به مصوبات شوراها و در نهایت انحلال را به‌طورکلی مشخص نموده است. نوشتار پیش‌رو بر آن است تا عملکرد و وظایف هیئت‌های حل اختلاف و رسیدگی به شکایات شوراهای اسلامی را مورد بررسی قرار دهد. مدعای پژوهش حاضر آن است که تقویت نظارت بر اعضا از طریق مراجع قضایی، رفع ابهامات قانونی و تهیه و تصویب آیین نحوه رسیدگی به تخلفات از جمله راهکارهایی حائز اهمیت برای بهبود نظارت بر اقدامات و عملکرد اعضای شوراهای اسلامی است.
- امامی، محمد؛ استوار سنگری، کوروش. (1388). حقوق اداری. جلد اول. چاپ نهم. میزان.
- انصاری، ولی‌الله. (1386). کلیات حقوق اداری. چاپ هفتم. میزان.
- تقی‌زاده، جواد؛ نجابت‌خواه، مرتضی؛ آملی جلودار، کوثر. (1395). مراجع تشخیص انحراف و اعلام انحلال شوراهای محلی در حقوق ایران. حقوق اداری، 3(10)، 80-60.
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=350037
- جلالی، محمد؛ نیکونهاد، حامد. (1392). مفهوم و جایگاه عدم تمرکز در نظام حقوق اساسی ایران در پرتو اندیشۀ قانون‌گذار اساسی. در: اندیشه‌های حقوق اداری. به اهتمام محمد جلالی و محمدرضا ویژه. چاپ اول. مجد.
- چوپانی یزدلی، محمدرضا. (1382). جایگاه حقوقی - سیاسی شوراها در جمهوری اسلامی ایران. چاپ اول. مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حبیب‌نژاد، سید احمد. (1388). بررسی حقوقی شوراهای اسلامی شهر در پرتو اصول تمرکززدایی. حقوق اسلامی، 5(20)، 131-111.
http://hoquq.iict.ac.ir/article_18482.html
- دشتی، علی. (1388). جایگاه حقوقی و تعاملات قانونی شوراهای اسلامی محلی در نظام حقوقی و سیاسی. تحقیقات حقوقی، 12(49)، 553-513.
https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_56415.html
- راسخ، محمد. (1388). نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی. چاپ اول. دراک.
- طباطبائی مؤتمنی، منوچهر. (1384). حقوق اداری. چاپ یازدهم. سمت.
- فقیه لاریجانی، فرهنگ. (1392). حقوق روابط شورا و شهرداری. چاپ اول. مجد.
- قاضی شریعت‌‌پناهی، ابوالفضل. (1383). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. چاپ بیست و سوم. میزان.
- کریمی‌فرد، حسن؛ نژادخلیلی، مهدی. (1396). آسیب‌شناسی وظایف و عملکرد شوراهای اسلامی شهر در ایران؛ با بهره‌گیری از نظرات اعضای شورا و کارشناسان. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. دفتر مطالعات سیاسی.
- گرجی ازندریانی، علی‌اکبر. (1388). در تکاپوی حقوق اساسی. چاپ دوم. جنگل.
- مدنی، جمال‌الدین. (1377). حقوق و وظایف شوراهای اسلامی. چاپ اول. پایدار.
- میرزاده کوهشاهی، نادر. (1393). رابطه دولت مرکزی و شوراهای محلی در ایران. حقوق اداری، 2(6)، 56-31.
https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=350106
- هاشمی، سید محمد. (1382). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. جلد دوم. چاپ هفتم. میزان.
- ابراهیم‌پور، حبیب؛ الیکی، فهیمه. (1395). بررسی نقش حکمرانی خوب در کارآمدی دولت‌ها. کنفرانس بین المللی نخبگان مدیریت.
- قاضی، سید ابوالفضل. (1384). بایسته‌های حقوق اساسی. میزان.
- Ochelle, G. O. (2012). Factors influencing sustainability of community water Projects in Kenya: A case of water projects in Mulala division, Makueni County (Doctoral dissertation, University of Nairobi, Kenya).
http://erepository.uonbi.ac.ke/handle/11295/8196
- Chibambo, M. L. (2003, July). Records management: the key to good governance and sustainable development. In XVII BIENNIAL Eastern and Southern Africa Regional of Branch of the International Council on Archives (ESARBICA) General Conference on Archives, Society and Good Governance. Mozambique Maputo.
_||_