تحلیل حق حضور وکیل در مرحله محاکمه در حقوق کیفری ایران
الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللیمحمد عندلیب 1 , حسین آقایی جنت مکان 2
1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحدۀ عربی
2 - دانشیار مدعو گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی. دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه:Housein_aghaei@yahoo.com
الکلمات المفتاحية: دادرسی کیفری, وکالت, دادرسی منصفانه, حقوق دفاعی متهم, مرحله محاکمه,
ملخص المقالة :
زمینه و هدف: وکالت از مهم‌ترین نهادهایی است که در فرآیندِ تحقق عدالت، می‌تواند نقش سازنده‌ای داشته باشد، از این‌رو وکالت شغلی است که در بسامانی و یا نابسامانیِ نظام حقوقی و قضایی هر کشور از اهمیّت زیادی برخوردار است. حضور وکیل در محاکماتِ قضایی، سبب تسهیل کشفِ حقیقت و پیشگیری از اجحاف و نقض حقوق شهروندان تا حدِ قابل توجهی خواهد شد. ضرورت و اهمیت حقِ دفاع، موجب شده است تا نظام‌های حقوقی و قضایی پیشرفتة جهان، به دیدة یک رکن مهم دادرسیِ عادلانه و منصفانه به آن بنگرند. از این‌رو، حضورِ وکیل مدافع، در مرحله محاکمه، از حقوق مهم و اولیه متهمین بوده که با این اوصاف، وکالت در امور کیفری از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.روش: روش تحقیق در این مقاله به‌صورت توصیفی- تحلیلی است. بدین معنا که اطلاعات لازم با استفاده از منابع مختلف مثل کتابخانه، مقالات، سایت‌های اینترنتی و ... جمع‌آوری گردیده و با استفاده از قواعد اصولی، حقوقی و منطقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته‌ها و نتایج: نتایج پژوهش، حاکی از آن است که در نظامِ حقوقیِ ایران، متهمان می‌توانند در مرحلة محاکمه از وکیل، به منظورِ ارائه‌ی مشورت‌هایِ مناسب و انجام دفاعیاتِ به‌موقع، جهت احقاقِ حقِ خود بهره جُسته، کما اینکه وکیل، کارکردهایی از قبیل تأثیرگذاری بر روی سیاست تقنینی و قضائیِ هر کشور دارد. مع‌الوصف نگارندگان به بررسی موضوعِ وکالت در فرآیند دادرسی کیفری ایران که مُبتنی بر سیستمِ یک پایه‌ای وکالت، یعنی وکیل مدافع است پرداخته‌اند.
- ابراهیمی ور کیانی، فاطمه. (۱۳89). حق دادرسی منصفانه کودکان در تعارض با قانون. چاپ اول. جاودانه جنگل.
- امیدی، جلیل. (1397). تفسیر قوانین جزایی. چاپ اول. بنیاد حقوقی میزان.
- حیدر علامه، غلام. (1389). اصول راهبردی حقوق کیفری. چاپ اول. . بنیاد حقوقی میزان.
- خالقی، علی. (139۴). آیین دادرسی کیفری. جلد اول.چاپ بیست و هشتم. موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی.
- خالقی، علی. (1395). نکته‌‌های قانون آیین دادرسی کیفری. موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی.
- جوانمرد، بهروز. (1394). بایستههای آیین دادرسی کیفری. چاپ اول. جنگل.
- سلیمانیان، ابوالفضل؛ صدیقیان، عبدالله؛ ساجدی، امرالله. (۱۳92). حق داشتن وکیل از منظر حقوق بشر و حقوق ایران. مطالعات حقوق بشر اسلامی، 2(5)، 63-49.
- سلیمی، صادق؛ بخشی‌زاده اهری، امین. (1393). تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق. چاپ اول. جنگل.
- شیرپور، ولی. (۱۳99). شناسایی و اعتباریابی اصول اخلاقی و سلوک حرفهای وکالت از نظر موکلان، پژوهشهای اخلاقی، 10 (39)، 142-125.
http://akhlagh.saminatech.ir/Article/13981226236086
- شهبازی، امید؛ باوی، حسن. (۱۳98). آیین دادرسی کیفری ویژه اطفال و نوجوانان. چاپ اول. مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
- رحیمی، موسی؛ رحیمی دهسوری، رضا. (۱۳96). گفتهها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ اول. جنگل.
- مبادری، علی؛ گلخندان، سمیرا؛ رجبیه، محمدحسین. (1399). مبانی و مصادیق تأثیر جایگاه اشخاص و صاحب‌منصبان عمومی و دولتی بر دادرسی کیفری با نگاهی به اسناد بینالمللی حقوق بشری. مطالعات بینالمللی پلیس، 11(42)، 141-119.
http://interpol.jrl.police.ir/article_94537.html
- محمدی کنگ سفلی، احسان. (۱۳94). دادرسی عادلانه در قلمرو کیفری ایران با تطبیق بر رویه دیوان اروپایی حقوق بشر. چاپ اول. مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- نیاورانی، صابر. (1383). حقوق بشر و بازداشت پیش از محاکمه/ مرکز حقوق بشر سازمان ملل، ژنو، پیشگیری از جرم و عدالت کیفری. وفاق.
- ون بورن، جرالین. (۱۳78). ایران و معیارهای بینالمللی دادرسی نوجوانان. مجموعه سخنرانیهای ارائه شده در کارگاه آموزشی دادرسی ویژه نوجوانان در سیون سوئیس خرداد. ترجمه حمید مرعشی. چاپ اول.
_||_