هماهنگی وزن و محتوا در اشعار ناصرخسرو

الموضوعات :

جعفر مقدس ¹ , حمزه نصراللهی ²

1 - استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
2 - کارشناس ارشد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

تاريخ الإرسال : 08 الثلاثاء , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 08 الثلاثاء , شعبان, 1436 تاريخ الإصدار : 22 الإثنين , رمضان, 1429

الکلمات المفتاحية: عروض, بحر, وزن, محتوا, ناصرخسرو,

ملخص المقالة :

از زوایای مهم و قابل بررسی در دیوان حکیم ناصرخسرو، وزن عروضی و پیوند آن با محتوا در اشعار این شاعر بزرگ است. با مطالعه در دیوان شعر شاعر، می‌توان دریافت که او در بحرهای بسیط، جدید، غریب، طویل، متدارک، مشاکل، مدید، کامل، وافر، هیچ شعری نسروده، اما از 11 بحر عروضی هزج، رمل، مضارع، متقارب، منسرح، سریع، خفیف، مجتث، قریب، رجز، مقتضب و در مجموع، 26 وزن عروضی بهره گرفته که خود، نشان از تنوع وزنی در دیوان اوست. وی هر یک از اوزان را در خدمت مفاهیم و مضامینی درخور و شایستۀ آن وزن به کار گرفته و توانسته است پیوندی خوب میان وزن و محتوای اشعار ایجاد کند. از دیگر ویژگی‌های مهم عروضی در شعر ناصر خسرو، به کار رفتن اختیارات و زحافات عروضی فراوان است که نه تنها مایۀ ضعف موسیقایی شعر او نشده، بلکه موسیقی سخنش را پر صلابت‌تر و سنگین‌تر ساخته است.