تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس
الموضوعات : دانش شناسی
حمیدرضا محمودی
1
,
نازیلا محرابی
2
1 - گروه آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 - گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
الکلمات المفتاحية: اثربخشی, کارکنان, سایبرنتیک, دانشگاه تربیت مدرس, مدیریت سایبرنتیک,
ملخص المقالة :
هدف: مدیریت سایبرنتیک، رویکرد جدیدی در مدیریت سازمان ها است که وظیفه ی اصلی آن توجه به مسائل درون سازمانی است. از آنجایی که منابع انسانی در سازمان ها به عنوان سرمایه های واقعی و حیاتی سازمانی شناخته می شوند. پژوهش حاضر با هدف تأثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفت.روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی – پیمایشی است. جهت گردآوری داده ها از شیوه های کتابخانه ای- اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل 100 نفر ازکارکنان دانشگاه تربیت مدرس بود که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای استاندارد شده اثربخشی کارکنان و پرسشنامه استاندارد مدیریت سایبرنتیک که به صورت آنلاین طراحی و لینک آن در اختیار کارکنان قرار داده شد. برای روایی از روایی محتوا استفاده شد و برای بررسی پایایی روش آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت که برابر با 74/0 گزارش شد. یافته ها: یافته ها نمایانگر آن است که با توجه به اینکه میانگین کسب شده برای مدیریت سایبرنتیک و همچنین اثربخشی کارکنان به ترتیب برابر با 25/4 و 45/4 است و این میانگین ها بالاتر از میانگین نظری (3) می باشد. بنابراین وضعیت مدیریت سایبرنتیک و وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس بالاتر از حد متوسط است و در سطح مطلوبی قرار دارد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که با توجه به همبستگی های موجود بین متغیرها، بین مؤلفه های مدیریت سایبرنتیک (متغیر پیش بین) و اثربخشی کارکنان ( متغیر ملاک) همبستگی مثبت و معناداری حاکم است.
_||_
«تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان دانشگاه دولتی مورد مطالعه: دانشگاه تربیت مدرس»
چکیده
هدف: مدیریت سایبرنتیک، رویکرد جدیدی در مدیریت سازمانها است که وظیفهی اصلی آن توجه به مسائل درونسازمانی است. از آنجایی که منابع انسانی در سازمانها به عنوان سرمایههای واقعی و حیاتی سازمانی شناخته میشوند. پژوهش حاضر با هدف تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفت.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی – پیمایشی است. جهت گردآوری دادهها از شیوههای کتابخانهای- اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعهی آماری پژوهش حاضر شامل 100 نفر ازکارکنان دانشگاه تربیت مدرس بود که با روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامهای استاندارد شده اثربخشی کارکنان و پرسشنامه استاندارد مدیریت سایبرنتیک که به صورت آنلاین طراحی و لینک آن در اختیار کارکنان قرار داده شد. برای روایی از روایی محتوا استفاده شد و برای بررسی پایایی روش آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت که برابر با 74/0 گزارش شد.
یافنهها: یافتهها نمایانگر آن است که با توجه به اینکه میانگین کسب شده برای مدیریت سایبرنتیک و همچنین اثربخشی کارکنان به ترتیب برابر با 25/4 و 45/4 است و این میانگینها بالاتر از میانگین نظری (3) میباشد. بنابراین وضعیت مدیریت سایبرنتیک و وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس بالاتر از حد متوسط است و در سطح مطلوبی قرار دارد.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که با توجه به همبستگیهای موجود بین متغیرها، بین مولفههای مدیریت سایبرنتیک (متغیر پیشبین) و اثربخشی کارکنان ( متغیر ملاک) همبستگی مثبت و معناداری حاکم است.
کلیدواژهها: سایبرنتیک، مدیریت سایبرنتیک، اثربخشی، کارکنان، دانشگاه تربیت مدرس.
تحولات مختلفی که در یک دهه اخیر در سازمان و جهان کنونی رخ داده است، مدیران را در معرض تغییرات فرآیندی و سازمانی قرار داده است. دوره فعلی را دوره تغییرات شدید و سریع مینامند. سازمانها از هر نحوی به سرعت در حال عبور از این تغییرات هستند و البته برای بقای خود باید خود را با این تغییرات سریع و بیسابقه تطبیق دهند. در این راستا، تغییرات در مدیریت سازمانی و سبکهای رهبری اجتنابناپذیر است زیرا روشهای سنتی مدیریت و رهبری برای اثربخشی در محیط متحول و پویای امروزی کافی نیست. سازمانها چه بخواهند و چه نخواهند باید در برابر این تغییرات بسیار انعطافپذیر عمل کنند تا نیازهای جامعه بشری را برآورده سازند تا بتوانند راهگشا باشند. سازمانهدی به گونهای که مناسب و پاسخگوی محیط متخاصم باشد. جهان امروز تداعی کننده سیستمی است که ما نیز به عنوان اجزا تشکیلدهنده آن، خودآگاه یا ناخودآگاه در آن ایفای نقش میکنیم. تنها با داشتن دیدگاهی سیستمی است که اجزاء ارتباطات و وابستگیهای متقابل این سیستم پیچیده و پویا را بهتر درک میکنیم. رویکرد سایبرنتیک ارتباط تنگاتنگی با دیدگاه سیستمی دارد و مورد توجه سازمانها قرار گرفته است(هاشمبیک و همکاران، 1391). تاکنون تعاریف مختلفی از سایبرنتیک دیده شده است که به چند مورد اشاره میکنیم. واژهی سایبرنتیک از کلمه یونانی "کی برنتیس1" گرفته شده و در آن زبان به معنی سکاندار است. این واژه از اوایل قرن نوزدهم توسط فردی به نام آمپر وارد فرهنگ زبان انگلیسی شده و به معنی حکومت شهری مورد استفاده قرار گرفته است. ولی آنچه که امروزه از این واژه استفاده میشود و پذیرش جهانی دارد، مفهومی است که اولین بار توسط ریاضیدان معروف امریکایی به نام نوربرت وینر2(1948) برای بیان رفتار تمام نظامهایی که چه ماشینی و چه غیرماشینی ویژگی خودتنظیمی و خودکنترلی را دارند به کار برده شده است ( وینر، 1948، به نقل از سرپرست و همکاران، 1396). سایبرنتیک علمی است که به بحث در مورد راهنمایی و تنظیم دانشگاهها و مفاهیم خودتنظیم میپردازد و نوعی پیشرفته از نظریه سیستمها به شمار میرود. سایبرنتیک به فناوریای اطلاق میشود که میتوان از آن برای افزایش کارایی فعالیتها و تلاشها استفاده کرد. ویژگیهای یک سیستم سایبرنتیک عبارتند از: پیچیدگی، پویایی، احتمال (عدم قطعیت)، وابستگی متقابل و باز بودن (خداوردی، 1396). هدف سایبرنتیک علاوهبر توسعه زبان و تکنیکهایی که به ما امکان میدهد مشکلات کنترلی و برقراری ارتباط را حل کنیم، همچنین یافتن مجموعهای مناسب از تکنیکها و ایدهها است تا با کمک آنها بتوانیم جلوههای خاص آنها را مشاهده کنیم و همچنین تحت مفاهیم خاص ردهبندی نماییم. سایبرنتیک نه به نظامهای منزوی، بلکه مجموعههایی از نظامهای در برگیرنده کل جهان هستی را مورد بررسی قرار میدهد. این علم انبوه پیوستگیهای رخ داده در میان اجزای فردی نظامهای پیچیده را مورد بررسی قرار میدهد و میکوشد تا خواص، رفتار، پیشرفت و نابودی آنها را تعیین کند و باز تولیدشان را مورد مطالعه قرار دهد. (غریبهنیازی و برادر، 1394). مفهوم مدرن سایبرنتیک به عنوان یک موضوع جدید توسط واینر3 (1958) و اشبی 4(1956) و سایر محققان مورد استفاده قرار گرفت. این مفهوم یک طمالعه علمی و مدلسازی ریاضی برای درک قوانین و کنترل سیستم است (محمدیمقدم و همکاران، 1394). سایبرنتیک به مطالعه جریان اطلاعات از طریق یک سیستم بازخورد و نحوه استفاده سیستم از این اطلاعات برای کنترل خود اشاره دارد (اشبی، 1956، به نقل از محمدیمقدم و همکاران، 2015). امروز سایبرنتیک در طیف وسیعی از زمینههای علمی از جمله سیستمهای زیست پزشکی، هوش مصنوعی، روباتیک، سیستمهای تطبیقی، سیستمهای اجتماعی و اقتصادی، سیستمهای انسان و ماشین و علو سیستمی مورد استفاده قرار میگیرد. همه آنها براساس مطالعات وینر (1958) در مورد مفهوم سایبرنتیک هستند. همان طور که گفته شد سایبرنتیک در پیشبرد اهداف سازمانی مورد توجه قرار گرفته است. سازمانها، نهادهای اجتماعی هستند که بر مبنای فعالیتهای بشری بنیان نهاده شدهاند. جهتگیری آنها متوجه اهداف است و قائل به چارچوبها هستند. بدین گونه که بین اعضای سازمان و افراد غیر عضو وجوه متمایزی وجود دارد که مجموعه سازمانها را از محیط اطرافشان مجزا میکند. سازمانها ساختارهایی اجتماعی هستند یعنی به صورت آگاهانه توسط افراد اجتماع بنیان نهاده شدهاند. سازمانها مانند افراد، یک چرخه زندگی دارند. آنها بوجود میآیند، رشد میکنند و به کمال میرسند. ممکن است برای مدتی رشد سریعی داشته باشند. اما معمولاً پس از آن رشد سریع، رشد نزولی نیز خواهند داشت و اغلب از بین میروند، مگر این که احیا و بازسازی شوند (الدریج5، 1996، به نقل از سرپرست و همکاران، 1396). بسیاری از صاحبنظران موفقیت و شکست سازمانهای مختلف را ناشی از تفاوت مدیریت حاکم برآن سازمانها میدانند. دراکر معتقد است عضو اصلی و هیاتبخش هر سازمان مدیریت آن است و کنتز مدیریت را مهمترین فعالیت انسانی میداند و معتقد است که وظیفهی اصلی مدیران در همه سطوح و همه نهادهای اجتماعی، این است که محیطی را طراحی، ایجاد و نگهداری کنند که اعضای سازمان بتوانند با فعالیت و همکاری گروهی در آن، به اهداف معین خود دست یابند ( رضائیان، 1387). اهمیت مدیریت به حدی است که صاحبان و متولیان سیستمهای مختلف در صورت مواجه با بحرانهای مختلف با استفاده از مدیریتی توانمند، بستر لازم را جهت خروج از بحران مهیا مینمایند. همه افراد جامعه از بهبود نحوه مدیریت در بخشهای مختلف خدماتی و تولیدی سود میبرند (سرپرست و همکاران، 1396). نظریههای مدیریتی زیادی وجود دارد، یکی از این نظریهها مدیریت سایبرنتیک است که توسط بومند 6 ارائه شده است؛ او روشهای ارتباطی و نظارت بر سازمانها را توسعه داد که مبتنی بر پاسخگویی مناسب، روابط سست و تنگ، تعامل و رهبری بنا شده است. مدیریت سایبرنتیک آموزشی موثر و سازمانیافته است (بیر7،2002، به نقل از نیازی و برادر، 1394). یکی از اهداف و جنبههای مدیریت سایبرنتیک کنترل و مدیریت است. . بیر (1959) نخستین فردی بود که اصول سایبرنتیک را در علم مدیریت و مباحث تحقیق در عملیات به کار گرفت. او کار خود را به عنوان « علم اثربخشی سازمان» تعریف کرد. . بیر (1959) معتقد بود که اصول سایبرنتیک را میتوان در هر کسب و کار و سازمانی اعمال کرد و باعث تعامل درون و بیرون سازمان میشود. به گفته وی، سایبرنتیک مبنای کنترل در هر سیستمی است و بدین ترتیب وی مبنای کنترل سازمانی را تعریف کرد. تلاشهای بیر در زمینه سایبرنتیک و بارتاب آن در سایبرنتیک منجر به معرفی کنترل سایبرنتیک شد. مدیریت سایبرنتیک رد سازمان با مطالعه محیط داخلی به دنبال ساختاری میگردد که دارای عوامل و ویژگیهای خاص خود با هدف دستیابی به سیستمهای خود کنترلی (تصحیح کننده) منحصر به سیستمهای سایبرنتیک به گونهای هماهنگ برای دستیابی به آنها باشد. وظایف سازمان کاهش سرعت در این راستا، مدیریت سایبرنتیک به دنبال حذف ساختارهای سنتی و ناکارآمد و ارتباطات بین بخشها و زیرسیستمهای درون سازمانی است (رحیمی و امیری، 1395). مدیریت سایبرنتیک روشی نوین برای مدیریت سازمانها است که وظیفه اصلی آن رسیدگی به مسائل و موضعات داخلی مانند تمرکز و کنترل، تصمیمگیری مشترک، ساختارهای افقی، جریان صحیح اطلاعات و توسعه آگاهی مالکیت است (محمدیمقدم و همکاران، 1394). دانشگاهها نیز جزو سازمانی هستند که در آنها نیز مدیریت سایبرنتیک مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. منابع انسانی در سازمانها به عنوان سرمایههای واقعی و حیاتی سازمانی شناخته میشوند. موفقیت یک سازمان در حقیقت به میزان و نوع خدماتی که به مراجعان ارائه میدهند و همچنین جلب رضایت آنها بستگی دارد. در این راستا مدیریت سایبرنتیک میتواند توانایی و کوشش مسئولین را در جهت استفاده درست و صحیح از منابع انسانی، برنامهریزی درست، منابع مالی را به کار گیرد. انجام چنین تحقیقی موجب میشود که به واسطهی یافتههای آن متوجه شد که آیا مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان تاثیر داردیا خیر؟ در صورت مثبت بودن پاسخ براساس یافتهها میتوان آن را به سازمانها ابلاغ کرد و به این ترتیب اثربخشی کارکنان سازمان مربوطه را بهبود بخشید. نتایج این پژوهش میتواند زمینه و بستر مدیریت علمی سازمانها به ویژه دانشگاهها را در حوزه مدیریت سایبرنتیک فراهم کند. از مزایای آن میتوان به بالا بردن سطح کیفیت خدمات،صرفهجویی در منابع انسانی و مالی، کسب رضایت مراجعان و سازماندهی کارکنان را سبب شد. ضرورت پژوهش نشان از آن دارد که اگر مدیریت سایبرنتیک در دانشگاه مورد توجه و استفاده قرار نگیرد، احتمال از دست دادن بخش زیادی از توانایی ها و استعدادهای کارکنان را به همراه خواهد داشت و در زمینه توسعه و پیشرفت دچار مشکل خواهد شد.همچنین اثربخشی کارکنان سازمان به دلیل مدیریت نامناسب افت خواهد کرد. از آنجایی که منابع انسانی مهمترین ابزار در پیشروی سازمان میباشد، امکان دارد که به دلیل رویکرد نامناسب مدیریتی نتوان از ایدهها و تجارب آنها استفاده کرد. بنابراین اهمیت و ضرورت پژوهش در این است که به این نکته توجه نماییم که نحوه مدیریت مطلوب در حقیقت در عملکرد شغلی بهتر کارکنان تاثیر دارد و شواهد حاکی از این است که نوع و شیوهی مدیریت حاکم در سازمانها در اثر بخشی کارکنان میتواند نقش مهمی را ایفا کند. اگر مدیریت نادرست در سازمان حکم فرما باشد مسلماً کارکنان در آن سازمان رغبت و انگیزهای برای عملکرد بهتر در محیط شغلی خود نخواهد داشت. در نتیجه احتمالا اثربخشی کارکنان افت خواهد کرد. مدیریت نادرست باعث ایجاد هرج و مرج و بینظمی در سازمان میشود و همچنین منجر میشود که کارکنان سازمان از سازمان خود رضایت کافی نداشته باشند. در نتیجه میتوان چنین استنتاج کرد که نوع مدیریت در پیشروی و عملکرد بهتر سازمان و همینطور بالا رفتن انگیزه و رغبت افراد و کارکنان و بهبود کیفیت عملکرد کارکنان موثر خواهد بود. در ادامه به مرور پیشینههای انجام شده در این حوزه پرداخته میشود. . همان گونه که از عنوان پژوهش برمیآید هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس بوده است. به بررسی پیشینههای مربوط در این زمینه میپردازیم.
هاشمبیک، سیادت، و هویدا (1391) در پژوهشی با عنوان « بررسی میزان کاربست مؤلفههای الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه علومپزشکی اصفهان در سال تحصیلی 1389-1388» که با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی انجام شده بود، آنها به این نتیجه رسیدند که میانگین هر هفت شاخص بالاتر از میانگین سطح 3 است. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از نظر استفاده از مدل سایبرنتیک در جایگاه خوبی قرار دارد. همچنین دانشگاه مورد نظر تمایل به استفاده از این مدل دارد که بیشترین تمایل را در شاخص سلسله مراتبی با میانگین 66/3 دارد.
شهپرتوفیق، دلدار و رمضانی (1393) در پژوهشی با عنوان «میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک در ادارات کل ورزش و جوانان استانهای منتخب کشور» که با روش توصیفی- پیمایشی انجام شده بود، به این نتایج رسیدند که ادارات کل ورزش و جوانان استانهای همدان و قم از عملکرد بهتری در استفاده از الگوی سایبرنتیک برخوردارند و عملکرد اداره کل استان خراسان شمالی ضعیف است.
غریبهنیازی و برادر (1394) طی پژوهشی با عنوان « بررسی رابطه بین عناصر سایبرنتیک و فرهنگ سازمانی در دانشکدههای دانشگاه الزهرا» که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده بود به این نتیجه رسیدندکه فرهنگ سازمانی دانشکدههای دانشگاه الزهرا با امتیاز 3/17 و سایبرنتیک با امتیاز 3/29 نیز در وضعیت متوسط قرار دارند. بین مولفههای فرهنگ سازمانی و مدل سایبرنتیک ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین همبستگی مثبتی بین این دو الگو حاکم است.
محمدی مقدم، بازیار و معتضدیان (1395) در پژوهشی با عنوان « تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اعتماد سازمانی با بررسی نقش تعاملی ادراک از عدالت » که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده بود به این نتیجه رسیدند که متغیر مدیریت سایبرنتیک به طور مستقیم بر ادراک از عدالت و اعتماد سازمانی تاثیرگذار است؛ همچنین تاثیرگذاری مدیریت سایبرنتیک به صورت غیرمستقیم و از طریق متغیر تعدیل کننده ادراک از عدالت بر اعتماد نیز تایید شده است.
سرپرست، نوشینفرد، و بابالحوائجی (1396) در پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت مؤلفههای الگوی سایبرنتیک در کتابخانههای دانشگاهی ایران از دیدگاه مدیران» که با استفاده از روش تحلیلی-پیمایشی انجام شده بود. به این نتایج دست یافتند که تمامی مؤلفههای الگوی سایبرنتیک از دیدگاه مدیران مورد توجه قرار گرفته است و از جایگاه مناسبی نیز برخوردار هستند. از بین مولفه های الگوی سایبرنتیک مؤلفه اجتماعی با میانگین 16/36، مؤلفه پیوند سخت با میانگین 48/15، مؤلفه مدار علی با میانگین 75/11، مولفه منابع تصمیمگیری با میانگین 49/15، مولفه تقسیم شده با میانگین 12/12 و خرده مولفه شناختی با میانگین 49/8 بیشتر از سایر مولفههای الگوی سایبرنتیک در کتابخانههای دانشگاهی بوده است.
ترکاشوند، قیاسی، و تربتجو (1397) در پژوهشی باتحت عنوان « بررسی رابطه بین مدیریت سایبرنتیک و فرهنگ سازمانی، مطالعه موردی: سازمان اسناد و کتابخانه ملی» که با روش تحلیلی – پیمایشی انجام شده بود، به این نتایج دست یافتند که مدیریت سایبرنتیک به سازمانها کمک میکند تا با مدیریت صحیح و علمی مسائل درونسازمانی، اثری مثبت بر فرهنگ سازمانی گذاشته، موجب تشریک مساعی کارکنان و همچنین تلاش هدفمند برای رقابت با سایر رقبا در تحقق اهداف سازمانی میگردد؛ بنابراین، جهت ارتقا و بهرهبرداری از ابعاد و شاخصهای مدیریت سایبرنتیک باید اقداماتی مشخص و برنامهریزی شده صورت گیرد.
نیکبخش، علم، افشاری، و کوثریپور (1398) در پژوهشی با عنوان« تدوین مدل سیستم مدیریت سایبرنتیک، سلامت و یادگیری سازمانی در فدراسیونهای ورزشی ایران» که با روش پیمایشی انجام شده بود، به این نتیجه رسیدند که کاربست و تدوین اهداف سازمانها به شکلی که بتوان تدوین ساختار را با فرآیندها و فرهنگ یادگیری با تقدم پیادهسازی فرهنگ یادگیری در سازمان مطمئناً امری راهگشا در توسعه همه جانبه آن خواهد داشت.
جمالی روشت و رادمرد (1399) در پژوهشی با عنوان: « پایش نقش کارکردهای مدیریت سایبرنتیک در پیشگیری از اینرسی سازمانی با تاکید بر نقش میانجیگری تسهیم دانش در بین کارکنان سازمان امور مالیاتی استان آذربایجان شرقی» که به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده بود، در مورد تاثیر فعالیتهای مدیریت سایبرنتیک در کاهش بیثباتی سازمانی، به این نتیجه رسیدند که اشتراک اطلاعات نقش میانجی دارد، نشان داده شد که کارکردهای مدیریت سایبرنتیک بر کاهش اینرسی سازمانی و افزایش اشتراک اطلاعات تاثیر دارد. از سوی دیگر، تاثیر مثبت اشتراک اطلاعات در کاهش اینرسی سازمانی در سازمان امورد مالیاتی استان آذربایجان شرقی تایید شد.
سعیدیان و کشاورز (1401) در پژوهشی با عنوان « تکالیف کارکردی زنان شیعه عصر صفوی در ساختار کنش اجتماعی بر اساس متغیرهای الگویی سایبرنتیک» که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده بود، به این نتیجه دست یافتند که این گذار مقدماتی سبب شده است که انتقال انرژی و اطلاعات از نظامها و خردهنظامها با نقشآفرینی زنان، به جای آنکه صرفاً از طریق نقشهای انتسابی و خاصگرا صورت بگیرد، از طریق نقشهای اکتسابی و عامگرا نیز صورت بگیرد و مقدمات پیکرهبندی جدیدی از سایبرنتیک سیستم عصر صفوی ایجاد شود.
بجنک8 (2013) در پژوهشی با عنوان «سیستمهای سایبرنتیک در مدیریت برنامه دفاعی» که با روش پیمایشی صورت گرفته بود، به این نتیجه رسیدند که ماهیت میان رشتهای سایبرنتیک، سیستمها و علوم مدیریت است. سیستم سایبرنتیک دفاعی را برای تجزیه و تحلیل و مدلهای ورودی-خروجی عمومی برای توسعه سیستم دفاعی توصیه میشود.
اشتاینهائوسر الزی، تاملین و لیدمن 9(2013) در پژوهشی با عنوان« بررسی مدیریت سایبرنتیک در سازمان و تاثیر آن بر تفکر ناب» که با روش پیمایشی صورت گرفته بود به این نتیجه رسیدند که مدیریت سایبرنتیک در سازمان بر تفکر ناب تاثیر دارد.
سلمنت- اوکوبوه و الیور 10(2014) در پژوهشی با عنوان« بررسی تاثیر تفکر سایبرنتیک در یک شرکت چند ملیتی بزرگ برای تبدیل شدن به یک سازمان یادگیرنده» که با روش پیمایشی انجام شده بود، به این نتیجه رسید که تفکر سایبرنتیک در سازمان، از چارچوب ایجاد سازمان یادگیرنده پشتیبانی میکند.
اسف11 (2015) در پژوهشی با عنوان« به کارگیری مدل تصمیمگیری سیبرنتیک در بخش آموزشی» که با روش پیمایشی انجام شده بود، به این نتیجه رسیدند که بخش آموزش با مشکلاتی رو به رو است. تحلیل سایبرنتیک در مورد تصمیمگیری فردی و کاهشی عدم اطمینان، استفاده از فنون ساده تحلیل اطلاعات در مواجه با مشکلات پیچیده تصمیمگیری است.
شوه و کرامر 12(2016) در پژوهشی با عنوان «مدیریت سایبرنتیک، رویکردی برای کنترل فعالیتهای مدیریت فناوری» که با روش پیمایشی انجام شده بود، به این نتجیه رسیدند که سایبرنتیک چارچوبی مناسب برای کنترل عوامل نامحسوس و تعاملی فعالیتهای مدیریت فناوری است.
غیاثی، شهرابی، و صیامیان 13(2017) در پژوهشی باتحت عنوان «رابطه مدیریت سایبرنتیک و اعتماد سازمانی در بین کتابداران دانشگاه علوم پزشکی مازندران» که با استفاده از روش تحلیلی- پیمایشی انجام شده بود، به این نتیجه رسیدند که بین مولفههای مدیریت سایبرنتیک (تصمیمگیری مشارکتی، تعهد، برابری پرداخت، جریان صحیح اطلاعات، ایجاد حس مالکیت و آموزش آنلاین) با اعتماد سازمانی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی مازندران رابطهای وجود ندارد و بین ساختار مسطح مدیریت سایبرنتیک و اعتماد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.
بویز14 (2021) در پژوهشی با عنوان « مدیریت یکپارچه سایبرنتیک به عنوان پایهای برای تابآوری سازمانی» که با روشی تحلیلی صورت گرفته بود، دریافتند که مفهوم سایبرنتیک به عنوان یک ابزار کمک به تفکر سیستمی در نظر گرفته شده است و همچنین استراتژیهای انعطافپذیری را به همرا دارد. در واقع سایبرنتیک یک رویکرد هدفمحور است که در آن بازخورد ثابت تجزیه و تحلیل و در اصلاح مسیر اعمال میشود. همچنین سایبرنتیک میتواند در برقراری مژثر اطلاعات مدیریتی نقش مهمی را ایفا کند.
یانگ و همکاران 15(2023) در پژوهشی با عنوان « مطالعه جامع و سیستماتیک در مورد سیستم های مدیریت سایبرنتیک» که با روشی تحلیلی صورت گرفته بود، به این نتیجه دست یافتند که تکامل تاریخی سیستمهای سایبرنتیک، پویایی سیستم، علم طراحی محاورهای، نظریه پیچیدگی، هوش مصنوعی، سایبرنتیک، و بهینهسازی مدیریت مورد توجه قرار گرفت و همچنین نتایج نشان داد که سایبرنتیک ممکن است کمکی مفهومی-فلسفی و ابزاری کاربردی در کنترل و برنامهریزی مدیریتی داشته باشند. مرور تحقیقات پیشین نشان میدهد که مدیریت سایبرنتیک در حوزهها و سازمانهای مختلف مورد توجه قرار گرفته و از بهرهبرده شده است. در غالب پژوهشها به تاثیر مدیریت سایبرنتیک اشاره شده و همچنین نتایج به دست آمده از آنها نیز به نقش مثبت و معنادار آن اشاره شده است. در پژوهشهای صورت گرفته نقش سایبرنتیک در پیشگیری از اینرسی سازمانی، در بررسی رابطه بین مدیریت سایبرنتیک و فرهنگ سازمانی، یا در پژوهشی دیگر به رابطه آن با تسهیم دانش، اعتماد سازمانی و مواردی از این قبیل پرداخته شده است. همچنین به بررسی مولفهها و ابعاد و شاخصهای مدیریت سایبرنتیک در سازمانها پرداخته شده است. از آنجایی که پژوهشی در مورد تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان انجام نشده بود، این پژوهش در پی شناسایی تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان دارد. در حققت سوال اصلی و کلیدی این پژوهش این است که آیا مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان نیز تاثیر دارد یا خیر؟ درپژوهش حاضر در تلاش است به این سوالات پاسخ دهد:
پرسش اول: وضعیت مدیریت سیبرنتیک در دانشگاه تربیت مدرس چگونه است؟
پرسش دوم: وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس چگونه است؟
پرسش سوم: آیا مدیریت سیبرنتیک بر مولفههای اثربخشی کارکنان موثر است؟
شکل1. مدل مفهومی پژوهش براساس ادبیات پژوهش
با توجه به شکل (1) میتوان گفت که متغیر مدیریت سایبرنتیک شامل مولفههای تصمیمگیری، تعهد، عدالت در پرداخت، ساختار مسطح، جریان صحیح، توسعه حس مالکیت، آموزش آنلاین ؛ و همچنین متغیر اثربخشی کارکنان نیز شامل مولفههای تمایل به ماندن، استرس شغلی، رضایت شغلی، و عملکرد شغلی است.
روششناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهشی کاربردی، و از نظر روش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کارکنان دانشگاه تربیت مدرس بود. در این پژوهش تعداد 100 نفر به عنوان نمونه با استفاده از روش جدول کرجسی مورگان صورت گرفته است. از روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامهایاستاندارد شده اثربخشی کارکنان از ندایی و همکاران (2012) و پرسشنامه استاندارد شده مدیریت سایبرنتیک از اسدپور(1388) است که پرسشنامه به صورت آنلاین برخط طراحی شد و لینک این پرسشنامه در اختیار کارکنان قرار گرفت. برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی محتوا استفاده شد. پرسشنامهها در اختیار تعدادی از متخصصان حوزهی مربوطه قرار گرفت و روایی آنها در حد قابل قبول اعلام شد. از روش آلفای کرونباخ نیز برای بررسی پایایی پرسشنامهها استفاده و میزان پایایی پرسشنامه 74/0 گزارش شد. در تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار نسخه 25 spss استفاده شده است. برای بررسی تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان ازآزمون رگرسیون همزمان، آزمونt تک متغیره، آنووا استفاده شد.
یافتههای پژوهش
در این بخش، ابتدا توصیفات جمعیتشناختی پاسخدهندگان را مورد بررسی قرار میدهیم.
جدول1. توصیفات جمعیتشناختی
متغیرها درصد فراوانی مطلق | ||
جنسیت
| مرد | 37% |
زن | 63% | |
میزان تحصیلات
| فوق دیپلم | 12% |
لیسانس | 46% | |
فوقلیسانس | 33% | |
دکتری | 9% | |
سابقهی خدمت
| کمتر از 5 سال | 57% |
10-6 سال | 24% | |
16-11سال | 11% | |
20-16 سال | 8% | |
در مجموع 100 نفر در این پژوهش شرکت کردند که 63 درصد زن و 37 درصد مرد بودند. میزان تحصیلات شرکتکنندگان، 12درصد فوقدیپلم، 46 درصد لیسانس، 33 درصد فوقلیسانس، و 9 درصد دارای تحصیلات دکتری هستند. سابقهی خدمت 57 درصد از آنان دارای سابقهی خدمت کمتر از 5 سال، 24درصد دارای سابقهی خدمت 10-6 سال، 11درصد دارای مدرک تحصیلی 16-11 سال، و 8 درصددارای سابقهی خدمت 20-16 سال بودند(جدول 1).
پاسخ به پرسشها
پرسش اول: وضعیت مدیریت سیبرنتیک در دانشگاه تربیت مدرس چگونه است؟
جدول2. مقایسه میانگین نمره وضعیت مدیریت سیبرنتیک در دانشگاه تربیت مدرس با نمره نظری
متغیر | میانگین | انحراف استاندارد | اختلاف میانگین | T | Df | sig |
مدیریت سیبرنتیک | 25/4 | 36/0 | 25/1 | 34/39 | 128 | 001/0 |
میانگین نمره مدیریت سایبرنتیک در سازمان مورد نظر به طور معنیداری ( p<0/05) بیشتر از میانگین نمره نظری بود. این نتیجه نشانگر آن است که وضعیت مدیریت سیبرنتیک در دانشگاه تربیت مدرس بالاتر از متوسط است. وضعیت مدیریت سیبرنتیک براساس نتایج به دست آمده از آزمون t تک نمونهای در سطح خوب و مطلوبی قرار داشت. میانگین نمره مدیریت سیبرنتیک در دانشگاه تربیت مدرس25/4 بود که با مقایسه با نمره نظری (3) بالاتر از حد متوسط است(جدول 2).
پرسش دوم: وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس چگونه است؟
جدول3. مقایسه میانگین نمره وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس با نمره نظری
متغیر | میانگین | انحراف استاندارد | اختلاف میانگین | T | Df | sig |
اثربخشی کارکنان | 45/4 | 46/0 | 45/1 | 54/39 | 134 | 001/0 |
جدول (3) نتیجه آزمونt تک متغیره میباشد که نشانگر آن است میانگین نمره اثربخشی کارکنان در سازمان مورد نظر به طور معنیداری ( p<0/05) بیشتر از میانگین نمره نظری بود. این یافتههای به دست آمده نشان میدهد که وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس بالاتر از متوسط است. بنابراین وضعیت اثربخشی کارکنان براساس نتایج به دست آمده از آزمون t تک نمونهای در سطح مطلوبی قرار دارد. میانگین نمره اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس45/4 است که درمقایسه با نمره نظری (3) بالاتر از حد متوسط قرار دارد(جدول 3).
پرسش سوم:آیا مدیریت سیبرنتیک بر مولفه های اثربخشی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس موثر است؟
برای بررسی این پرسش از رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد. متغیرهای مدیریت سایبرنتیک به عنوان متغیرهای مستقل و متیغرهای اثربخشی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد.
جدول4. همبستگی متغیرها در رگرسیون همز مان
متغیر ملاک | متغیرهای پیشبین | ضریب همبستگی | سطح معناداری |
اثربخشی کارکنان
| تصمیمگیری مشارکتی | 49/0 | 001/0 |
تعهد | 37/0 | 01/0 | |
عدالت پرداخت | 46/0 | 01/0 | |
ساختار مسطح | 13/0 | 1/0 | |
جریان صحیح | 27/0 | 04/0 | |
توسعه حس مالکیت | 51/0 | 001/0 | |
آموزش آنلاین | 38/0 | 001/0 |
یافتههای جدول 8 نمایانگر آن است که بین مولفههای مدیریت سایبرنتیک موثر بر اثربخشی کارکنان، تصمیمگیری مشارکتی، تعهد، عدالت پرداخت، ساختار مسطح، جریان صحیح، توسعه حس مالکیت، و آموزش آنلاین با متغیر ملاک یعنی اثربخشی کارکنان همبستگی مثبتی وجود داشت.ولی از نظر آماری همبستگی تصمیمگیری مشارکتی، تعهد، عدالت در پرداخت، جریان صحیح، توسعه حس مالکیت، و آموزش آنلاین در سطح معنی دار ( p<0/05) بود. ولی مولفه ساختار مسطح در سطح ( 0/05<p ) نبود(جدول 4).
جدول59. آنالیز واریانس ANOVA در رگرسیون چندگانه همزمان
مدل | مجموع مجذورات | درجه آزادی | میانگین مجذورات | F | سطح معناداری |
رگرسیون | 70/870 | 2 | 70/430 | 90/17 | 001/0 |
باقیمانده | 40/3060 | 119 | 70/20 |
|
|
کل | 11/3931 | 121 |
|
|
|
مقدار آماره F ( تحلیل واریانس) محاسبه شده برابر با 90/17 بود و در سطح ( p<0/05) معنادار بود. بنابراین فرضیه صفر که بیان میکند هیچ گونه رابطه خطی میان دو متغیر وجود ندارد، رد شد. بنابراین متغیرهای پیشبین به خوبی میتوانند متغیر ملاک را تبیین نمایند(جدول5).
جدول 610. خلاصه مدل رگرسیون چندگانه همزمان
مدل | ضریب همبستگی (R) | ضریب تعیین ( R2) | ضریب تعیین تعدیل شده | خطای استاندارد |
1 | 43/0 | 18/0 | 17/0 | 93/4 |
مقدار ضریب ( R2) برابر با 18/0 است. به این معنی است که تقریبا 18 درصد از تغییرات متغیر اثربخشی کارکنان به وسیله مولفههای مدیریت سایبرنتیک تبیین میشود(جدول6)
جدول711. ضریب تاثیر متغیرها در رگرسیون چندگانه همزمان
مدل | ضرایب غیراستاندارد | ضرایب استاندارد | مقدار آماره | سطح معناداری | |
| B | خطای استاندارد | Beta | T |
|
مقدار ثابت | 80/52 | 23/3 |
| 60/17 | 001/0 |
تصمیمگیری مشارکتی | 33/1 | 44/0 | 65/0 | 71/3 | 006/0 |
تعهد | 20/1 | 34/0 | 56/0 | 61/3 | 004/0 |
عدالت پرداخت | 42/0 | 16/0 | 26/0 | 65/2 | 009/0 |
جریان صحیح | 43/0 | 31/0 | 23/0 | 58/2 | 003/0 |
توسعه حس مالکیت | 52/0 | 18/0 | 28/0 | 83/2 | 005/0 |
آموزش آنلاین | 35/0 | 23/0 | 15/0 | 50/2 | 002/0 |
متغیر وابسته: اثربخشی کارکنان | |||||
ضرایب رگرسیونی استاندارد و غیراستاندارد، خطای معیار، مقدار آمار t و سطح معنیداری است. براساس جدول فوق در شرایط یکسان از نظر مولفهها، به ازای هر نمره افزایش در تصمیمگیری مشارکتی، نمره اثربخشی 44/0 واحد افزایش مییابد که از نظر آماری معنادار است. از طرفی دیگر با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه تعهد، نمره اثربخشی کارکنان 34/0 واحد افزایش مییابد. همچنین با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه عدالت پرداخت، اثربخشی کارکنان 16/0 واحد افزایش مییابد که از نظر آماری معنادار است. با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه جریان صحیح، اثربخشی کارکنان 43/0 واحد افزایش مییابد، با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه توسعه حس مالکیت، اثربخشی کارکنان 18/0، و با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه آموزش انلاین 23/0 واحد افزایش مییابد که تمامی مولفه ها نیز از نظر آماری معنادار است(جدول7).
بحث و نتیجهگیری
سایبرنتبیک دانش و موضوعی است که مفاهیم هدایت و تنظیمکننده را مورد بحث قرار میدهد و همچنین نوعی پیشرفت نظریه سیستمها محسوب میشود. هدف کلیدی سایبرنتیک در حقیقت گسترش زبان وفنونی است که ما را قادر میکند تا مسائل کنترل و برقراری ارتباط را حل نماییم و همینطور مجموعه مناسبی از فنون و اندیشهها است تا به کمک آنها بتوانیم مظاهر ویژه آنها را تحت عنوان مفاهیمی خاص، ردهبندی کنیم. سازمانها از جمله نهادهای اجتماعی هستند که بر اساس فعالیتهای بشری بنا نهاده شدهاند. سازمانها مانند افراد یک چرخه حیاتی دارند که به وجود میآیند، رشد میکنند و به کمال و غایت نهایی میرسند. ممکن است به دلایلی برای مدتی رشد و توسعه یابند و پس از آن رشد نزولی پیدا کنند و در اغلب موارد از بین روند. بسیاری از افراد صاحب نام علت سقوط را عدم حاکم بودن مدیریت مناسب میدانند. در حقیقت عضو اصلی و نکته مهم در سازمانها نحوه مدیریت آن است. یکی از این مدیریتها، مدیریت سایبرنتیک است. مدیریت سایبرنتیک به معنای دانش کارآمد و سازماندهی شده میباشد. در این پژوهش حاضر مدیریت سایبرنتیک در دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته است. همان طور که قبلاً نیز گفته شد منابع انسانی به عنوان مهمترین سرمایههای واقعی در سازمانها محسوب میشوند. موضوعات مرتبط با توانمند ساختن کارکنان و استفاده بهینه از توانایی و قابلیتهای بالقوه آنها همواره مورد توجه صاحبنظران حوزهی مدیریت بوده است و کارکنان در سازمانها از استعداد، انگیزه، و نیروهای نهفته زیادی برخوردار هستند که تنها راه به کارگیری این نیروها، استفاده از استراتژیهای توانمندسازی و الگوهای مدیریتی مناسب است که میتواند منجربه رشد و شکوفا شدن کارکنان در عملکرد و ارتقای بهرهوری سازمانی شود. در این پژوهش نیز اثربخشی کارکنان مورد توجه قرار گرفته است و به همین دلیل به بررسی تأثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان دانشگاه تربیت مدرس پرداخته شد. یافتههای به دست آمده نشان داد که وضعیت مدیریت سایبرنتیک در دانشگاه تربیت مدرس در سطح مطلوب و خوبی قرار دارد. میانگین نمره مدیریت سایبرنتیک در سازمان مذکور برابر با 25/4 شده است که در مقایسه با نمره نظری (3) بالاتر از حد متوسط قرار گرفته است. علت اصلی دستیابی به این سطح از مدیریت را میتوان به عدالت در پرداخت، تصمیمگیری مشارکتی، توسعه حس مالکیت و مواردی از این قبیل دانست.
با توجه به نتایج حاصل شده از بررسی وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس، میتوان این گونه استنباط کرد که میانگین کسب شده از اثربخشی برابر با 45/4 میباشد. با توجه به اینکه این مقدار میانگین در مقایسه با میانگین نظری (3) بیشتر است، بنابراین میتوان بیان کرد که وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط قرار گرفته است. در نتیجه در سطح مطلوبی قرار دارد و قابل توجه است، همچنین در سطح معناداری قرار دارد.
همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین مولفههای مدیریت سیبرنتیک که شامل تصمیمگیری مشارکتی، تعهد، عدالت پرداخت، ساختار مسطح، جریان صحیح، توسعه حس مالکیت، و در آخر آموزش آنلاین است با اثربخشی کارکنان همبستگی مثبتی دارد و به جز مولفه ساختار مسطح در بقیه موارد در سطح معناداری قرار گرفته است. همچنین نتایج پژوهش نشان میدهد که هم وضعیت مدیریت سایبرنتیک و هم وضعیت اثربخشی کارکنان در دانشگاه تربیت مدرس با توجه به اینکه میانگینهای به دست آمده در هر کدام بیشتر از میانگین نظری (3) میباشد، در نتیجه هر دو مورد در سطح مطلوب و قابل قبولی قرار گرفته است. در حوزه تثایر مدیریت سیابرنتیک بر اثربخشی کارکنان نیز میتوان این چنین بیان کرد که براساس نتایج آزمون رگرسیون چندگانه همزمان میتوان گفت که تقریبا 18 درصد از تغییرات متغیر اثربخشی کارکنان به وسیله مولفههای مدیریت سایبرنتیک تبیین میشود. به بیانی دیگر میتوان گفت که به ازای هر نمره افزایش در تصمیمگیری مشارکتی، نمره اثربخشی 44/0 واحدافزایش مییابد، با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه تعهد، نمره اثربخشی کارکنان، 34/0 واحد افزایش پیدا میکند. همینطور با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه عدالت پرداخت، اثربخشی معادل 16/0 واحد افزایش را مورد توجه قرار میدهد. در بستر مولفههای جریان صحیح و توسعه حس مالکیت نیز اثربخشی کارکنان به ترتیب 43/0 و 18/0 افزایش پیدا میکند. در نهایت نیز با هر واحد افزایش در نمره انحراف استاندارد مولفه آموزش آنلاین 23/0 افزایش را مورد دید قرار میدهد که در تمامی موارد در سطح معناداری قرار گرفته است. بنابراین از نظر آماری معنادار است و مورد تأیید قرار میگیرد. در این پژوهش نیز همانند پیشنههای مذکور مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان تاثیرگذار است و مورد تایید قرار میگیرد. چنانچه که در پژوهش جمالیروشت و رادمرد (1399) نشان داده شد که کارکردهای مدیریت سایبرنتیک بر کاهش اینرسی سازمانی و افزایش به اشتراکگذاری دانش تاثیر مثبت دارد و همچنین در پژوهش نیکبخش و همکاران (1398) به تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر سلامت و یادگیری سازمانی اشاره شده است. در پژوهش ترکاشوند و همکاران (1397)، نشان داده شد که مدیریت سایبرنتیک به سازمانها کمک میکند تا با مدیریت صحیح و علمی مسائل درون سازمانی اثری مثبت بر فرهنگ سازمانی دارد. سرپرست و همکاران (1396) در پژوهشی وضعیت مدیریت سایبرنتیک را مورد بحث قرار دادند و به نقش مثبت آن و مهمترین مولفهی ان یعنی مولفهی اجتماعی اشاره کردند. در پژوهش محمدیمقدم و همکاران (1395) نشان داده شد که مدیریت سایبرنتیک به طور مستقیم بر ادراک از عدالت و اعتماد سازمانی تاثیر گذار است. در پژوهش نیازی و برادر (1394) به داشتن رابطه معنادار بین مولفههای فرهنگ سازمانی و مدل سایبرنتیک اشاره شد. همچنین در پژوهشهای سچاه و کرامر (2016)، اسف (2015)، سلمنت-اوکوبوه و الیور (2014) و استینهارز و همکاران (2013) و بجنک (2013) به نقش مثبت سایبرنتیک اشاره شده است. اما در پژوهش شهپرتوفیق و همکاران (1393) و غیاثی و همکاران (2017) در پژوهشها به عملکرد ضعیف سایبرنتیک اشاره شده است که با این پژوهش حاضر همخوانی دارند. همچنین در پژوهشهای سعیدیان و کشاورز(1401)، یانگ و همکاران (2023) و پژوهش بونز (2021) نیز به تاثیر مثبت سایبرنتیک اشاره شده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به بررسی تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان پرداخت. در حقیقت در این پژوهش سعی شده است که تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر مولفه های اثربخشی کارکنان بررسی شود. فرضیه پژوهش بر این بوده است که مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان نیز تاثیر دارد و براساس یافتههای به دست آمده از پژوهش چنین استنتاج شد که تاثیر مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی معنادار است و مورد تایید قرار میگیرد. البته در پیشینهی میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک در ادارات کل ورزش و جوانان استانهای منتخب کشورکه توسط شهپر توفیق و همکاران صورت گرفته است در این پژوهش نیز به عملکرد ضعیف مدیریت سایبرنتیک اشاره شده است که پژوهش حاضر با این پژوهش همخوانی ندارد. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش میتوان پیشنهاد داد که مدیریت سایبرنتیک بر اثربخشی کارکنان و به صورت غیرمستقیم بر بهبود عملکرد سازمان مذکور میشود. بنابراین در اجرای آن در سازمان بیش از پیش مورد توجه قرار دهند.
سپاسگزاری
نویسندگان بر خود لازم میدانند از تمامی عزیزانی که در این پژوهش ما را یاری نمودند، تقدیر و تشکر نمایند.
منابع
اسدپور، ا(1388)، نقش مدیریت سایبرنتیک-کنکاش در یادگیری سازمانی، پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حسابداری و مدیریت.
ترکاشوند، ف، قیاسی، م، تربت جو، س. ر. (1396). بررسی ارتباط بین مدیریت سیبرنتیک و فرهنگ سازمانی (مطالعه موردی: سازمان اسناد و کتابخانه ملی). پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 8(1)، 99-120
جمالی روشت، س، رادمرد، س. (1399). پایش نقش کارکردهای مدیریت سایبرنتیک در پیشگیری از اینرسی سازمانی با تأکید بر نقش میانجی گری تسهیم دانش در بین کارکنان. فصلنامه علمی مدیریت سازمانهای دولتی)، 8، 4 (پیاپی 32)), 25-42.
خداوردی، ح (1387). نظریه سایبرنتیک در جهان امروز. نشریه رهآوردی سیاسی، 26-19
رحیمی، غ.ر، امیری، س. (13961395). بررسی تأثیر کارکردهای مدیریت سایبرنتیک بر انعطافپذیری پزشکان بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی در سطح تبریز. دوماهنامه علمی-پژوهشی راهبــردهای آموزش در علوم پزشکی، 10(2)، 156-149.
رضائیان، ع (1387). اصول سازمان و مدیریت. تهران: سمت.
سرپرست، ع.ا، نوشین فرد, ف، باب الحوائجی، ف. (1396). بررسی وضعیت مؤلفه های الگوی سایبرنتیک در کتابخانه های دانشگاهی ایران از دیدگاه مدیران. تعامل انسان و اطلاعات 4(1)، 54-41.
سعیدیانجزی، م و کشاورز، ز.س (1401). تکالیف کارکردی زنان شیعه عصر صفوی در ساختار کنش اجتماعی براساس متغیرهای الگویی سایبرنتیک. زن در فرهنگ و هنر، 14(4)،626-599.
شهپر توفیق، آ، دلدار، ا، رمضانی، ر.(1393). میزان به کارگیری الگوی مدیریت سایبرنتیک در ادارات کل ورزش و جوانان استانهای منتخب کشور. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی، 3(1)، 22-11.
غریبه نیازی، م، برادر، ر. (1394). ارتباط مدیریت سایبرنتیک و فرهنگ سازمانی (مطالعه موردی: دانشگاه الزهرا). فصلنامه بازیابی دانش و نظامهای معنایی، 2(5)، 105-79.
محمدیمقدم،ی، بازیار، ا، معتضدیان، ر. (1395). تاثیر مدیریت سیبرنتیک بر اعتماد سازمانی با بررسی نقش تعاملی ادراک از عدالت. چشمانداز مدیریت دولتی، 7(25)، 162-143.
نیکبخش، ر، علم، ش، افشاری، م، کوثریپور، م(1395). تدوین مدل سیستم مدیریت سایبرنتیک، سلامت سازمانی و یادگیری در فدراسیونهای ورزشی ایران. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 15 (29)، 95-77..
هاشم بیک، ن، سیادت، ع، هویدا، ر. (1391). بررسی میزان کاربست مؤلفههای الگوی سایبرنتیک در مدیریت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 1389–1388. فصلنامه مدیریت سلامت، 15(49)، 57-47.
References
Asaf, M. K. (2015). How to apply the cybernetic decision making model in education? Procedia Social and Behavioral Sciences, 209, 284-289. DOI: 10.1016/j.sbspro.2015.11.356
Asadpour, A. (2008), the role of cybernetic management in organizational learning, master's thesis in public administration, Allameh Tabatabai University, Faculty of Accounting and Management. [In Persian]
Buys, P. (2021). INTEGRATED MANAGEMENT CYBERNETICS AS A FOUNDATION FOR ORGANIZATIONAL RESILIENCE. Studia Universitatis Babes-Bolyai-Philosophia, 66(3), 219-229.
Clement-Okooboh, K. M., & Olivier, B. (2014). Applying cybernetic thinking to becoming a learning organization. Kybernetes, 43(9/10), 1319-1329. DOI: 10.1108/K-07-2014-0143
Ghiasi, M., Shahrabi, A., & Siamian, H. (2017). Relationship between cybernetics management and organizational trust among librarians of Mazandaran University of Medical Sciences. Acta Informatica Medica, 25(4), 247. DOI: 10.5455/aim.2017.25.247-252.
Gharibeh Niazi, M., Baradar, R. (2014). The relationship between cybernetic management and organizational culture (case study: Al-Zahra University). Knowledge Retrieval and Semantic Systems Quarterly, 2(5), 105 79. [In Persian]
Hashem Beyk, Nasreen, Siadat, Ali, Hoyda, Reza. (2011). Investigating the application rate of cybernetic model components in the management of Isfahan University of Medical Sciences in the academic year of 2018-2029. Health Management Quarterly, 15(49), 47-57.
Hashem Beyk, N., Siadat, A., Hoyda, R. (2011). Investigating the application rate of cybernetic model components in the management of Isfahan University of Medical Sciences in the academic year of 2018-2029. Health Management Quarterly, 15(49), 57 47. [In Persian].
Jamali Roshet, Saeed, Radmard, Saeed. (2019). Monitoring the role of cybernetic management functions in preventing organizational inertia, emphasizing the mediating role of knowledge sharing among employees. Scientific Quarterly of Government Organizations Management, 8(number 4 (consecutive 32)), 25-42.
Jamali Roshet, S., Radmard, S. (2019). Monitoring the role of cybernetic management functions in preventing organizational inertia, emphasizing the mediating role of knowledge sharing among employees. Scientific Quarterly of Government Organizations Management), 8, 4 (consecutive 32)), 25 42. [In Persian].
Khodawardi, H. (2007). Cybernetics theory in today's world. Rehvardi Saishiya magazine, 26 19. [In Persian].
Khodavardi, Hassan (2007). Cybernetics theory in today's world. Rehvardi Saishiya Journal, 19-26.
Mohammadi-Moghadam, Youssef, Baziar, Amin, Moataddian, Rasool (2015). The effect of cybernetic management on organizational trust by investigating the interactive role of perception of justice. Public Administration Perspective, 7(25), 162-143. [In Persian].
Nikbakhsh, Reza, Alam, Shahram, Afshari, Mostafa, Kotharipour, Mohsen (2015). Development of cybernetic management system model, organizational health and learning in sports federations of Iran. Journal of Sports Management and Movement Behavior, 15(29), 77-95. [In Persian]
Qaribe Niazi, Munira, Brother, Roya. (2014). The relationship between cybernetic management and organizational culture (case study: Al-Zahra University). Knowledge Retrieval and Semantic Systems Quarterly, 2(5), 79-105.
Rahimi, Gholamreza, Amiri, Saeeda. (2015). Investigating the effect of cybernetic management functions on the flexibility of doctors in hospitals of the University of Medical Sciences in Tabriz. Scientific-research bimonthly of educational strategies in medical sciences, 10(2), 149-156.
Rahimi, G.R., Amiri, S. (2016). Investigating the effect of cybernetic management functions on the flexibility of doctors in hospitals of the University of Medical Sciences in Tabriz.Bimonthly Scientific Research Journal of Education Strategies in Medical Sciences, 10(2), 156 149. [In Persian].
Rezaian, Ali (1387). Principles of organization and management. Tehran: Side. [In Persian].
Saidian-Jazi, M. and Keshavarz, Z.S. (1401). The functional tasks of Shia women in the Safavid era in the structure of social action based on cybernetic model variables. Women in Culture and Art, 14(4), 626 599. . [In Persian].
Steinhaeusser, T., Elezi, F., Tommelein, I. D., & Lindemann, U. (2013). Management Cybernetics as a Theoretical Basis for Lean Thinking. Lean Construction Journal, 1-14.
Schuh, G., & Linda, K. (2016). Cybernetic Approach for Controlling Technology Management Activities. Procedia CIRP, 48th CIRP Conference on Manufacturing Systems - CIRP CMS 2015, 437-442. DOI: 10.1016/j.procir.2016.04.126.
Supervisor, A. A., Fard, N., Bab Al-Hawaeji, F., & Fahima, B. (2016). Investigating the status of cybernetic model components in Iranian university libraries from the point of view of managers. Human and Information Interaction, 4(1), 54-41.
Shahpar Tawfiq, A., Deldar, A., Ramezani, R. (2014). The extent of using the cybernetic management model in the general administrations of sports and youth in selected provinces of the country. Scientific research quarterly of applied research in sports management, 3(1), 22 11. . [In Persian].
Superintendent, A.A., Noushin Fard, F., Bab Al-Hawaeji, F. (2016). Investigating the status of cybernetic model components in Iranian university libraries from the point of view of managers. Human and Information Interaction 4(1), 54 41. [In Persian].
Tawfiq, S., Deldar, A., Ramezani, E., & Ruhollah, R. (2013). The extent of using the cybernetic management model in the general administrations of sports and youth in selected provinces of the country. Scientific Research.
Tarkashund, F., Qiyazi, M., & Torbatjo, S. R. (2016). Investigating the relationship between cybernetic management and organizational culture (case study: National Library and Records Organization). Library and Information Research Journal, 8(1), 12099.
Tahereh, Nedaee, Khalil, Alavi and Zahra, Nobakht, Ramezani, 2012, Employees’ Effectiveness, World Applied Sciences Journal 18 (10): 1400-1411.
Turkashund, F., Qiyazi, M., Torbetjo, S. R. (2016). Investigating the relationship between cybernetic management and organizational culture (case study: National Library and Records Organization). Library and Information Research Journal, 8(1), 99 120. [In Persian].
Yang, B., Serrano, J. V., Launer, M. A., Wang, L., & Rabiei, K. (2023). A comprehensive and systematic study on the cybernetics management systems. Systemic Practice and Action Research, 36(3), 479-504.
The effect of cybernetic management on the effectiveness of employees of the public university under study: Tarbiat Modares University
Abstract
Objective: Cybernetic management is a new approach in the management of organizations whose main task is to pay attention to internal issues. Since human resources in organizations are known as real and vital organizational capitals. The current research aimed to investigate the effect of cybernetic management on the effectiveness of Tarbiat Modares University employees.
Research method: The current research is applied in terms of purpose and descriptive-survey in terms of method. Documentary and field library methods have been used to collect data. The statistical population of the present study included 100 employees of Tarbiat Modares University who were selected by random sampling. The research tool is a standardized employee effectiveness questionnaire and a cybernetic management standard questionnaire that was designed online and its link was provided to the employees. Content validity was used for validity, and Cronbach's alpha method was used to check reliability, which was reported as 0.74.
Findings:The findings show that considering that the average obtained for cybernetic management and the effectiveness of employees are 4.25 and 4.45, respectively, and these averages are higher than the theoretical average (3). be Therefore, the state of cybernetic management and the state of employee effectiveness in Tarbiat Modares University is above average and is at a favorable level.
Conclusion: The results of this research show that according to the existing correlations between the variables, there is a positive and significant correlation between the components of cybernetic management (predictor variable) and the effectiveness of employees (criterion variable).
Keywords: cybernetic, cybernetic management, employee effectiveness, Tarbiat Modarres University
[1] . Kay Brentis
[2] . Wiener
[3] Weiner
[4] Ashibi
[5] . Al Dharj
[6] . Bomand
[7] . Beer
[8] - Bojnec
[9] - Steinhaeusser, Elezi, Tommelein & Lindemann
[10] - Clement-Okooboh &Oliver
[11] - Asaf
[12] - Schuh &Kramer
[13] . Ghiyashi, Shahrabi, and Siamian
[14] Buys
[15] . Yang & et al
