ارزیابی تحمل به کم آبی هیبریدهای ذرت (Zea mays) با استفاده از شاخص‌های تحمل خشکی

الموضوعات :

محسن فرشادفر ¹ , هوشمند صفری ² , هومن شیروانی ³ , مصطفی امجدیان ⁴ , هوشنگ رحمتی ⁵

1 - 1- دانشیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
2 - 2- استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه
3 - 3- مدرس گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
4 - - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
5 - - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور

تاريخ الإرسال : 24 الإثنين , ذو القعدة, 1439 تاريخ التأكيد : 13 الأربعاء , ربيع الأول, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , جمادى الأولى, 1440

الکلمات المفتاحية: عملکرد, تنش خشکی, بای‌پلات, تجزیه خوشه‌ای,

ملخص المقالة :

به‌منظور بررسی تحمل خشکی هیبریدهای ذرت، آزمایشی در به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرکز کرمانشاه در سال ۱۳۹۲ انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل تنش خشکی (شرایط تنش و شرایط نرمال) و فاکتور فرعی شامل نه هیبرید ذرت بود. نتایج تجزیه واریانس نشان‌دهندۀ واکنش متفاوت هیبرید های موردمطالعه برای عملکرد دانه و امکان انتخاب هیبرید‌ها بر اساس عملکرد است. مقایسه مقادیر عددی و رتبه هر هیبرید بر اساس شاخص های تحمل خشکی مبتنی بر عملکرد دانه نشان داد که هیبریدهای شماره یک، سه، هفت و هشت به‌عنوان هیبرید‌های متحمل خشکی شناسایی گردیدند. نتایج همبستگی میان شاخص‌های تحمل خشکی و عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که شاخص‌های STI، MP، GMP، HAR، SSPI، K1STI، K2STI و YI دارای همبستگی مثبت معنی دار با Yp و Ys بوده و برای انتخاب هیبریدهای با عملکرد بالا در هر دو شرایط مناسب هستند. ترسیم بای پلات گابریل بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی انجام گرفت. بر اساس این تجزیه دو مؤلفه اول حدود 98 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند. نتایج نشان داد که هیبریدهای موردمطالعه در دو ناحیه پتانسیل عملکرد بالا و ناحیه پتانسیل عملکرد ضعیف قرار گرفتند، به‌طوری‌که هیبریدهای شماره یک، سه، هفت و هشت با قرارگرفتن در مجاورت بردارهای تحمل به تنش خشکی به‌عنوان هیبریدهای برتر شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای بر اساس شاخص های برتر هیبریدهای مورد مطالعه را در دو گروه کلی تفکیک کرد که این نتایج با نتایج حاصل از ترسیم بای پلات گابریل مطابقت کامل نشان داد.