معرفی نسخه‌های خطی «فوائدالسالکین» و بررسی متنی آن
الموضوعات : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسیبهاره محمدزاده 1 , اصغر دادبه 2 , عبدالحسین فرزاد 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی(نویسنده مسؤول)
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
الکلمات المفتاحية: بابا فرید شکرگنج, چشتیه, فوائدالسالکین, تصوف هندی,
ملخص المقالة :
فوائدالسالکین تألیف خواجه فریدالدین مسعود شکرگنج بابافرید است. این اثر به‌طور عام مشتمل بر مجالس و مقامات جمعی از پیران صوفیة هند و به‌طور خاص نگارش ملفوظات قطب‌الدین بختیار اوشی ـ از اقطاب و پیران سلسلة چشتی قرن ششم و هفتم هند ـ است. هدف از نوشتن فوائدالسالکین حفظ و انتقال تفکر و تعلیمات فرقة چشتی است؛ نیز گردآوری مقامات و مقالات پیران صوفیه ـ به‌ویژه انتقال سخنان پیر و مرشد بابا فریدالدین، قطب‌الدین بختیار اوشی ـ و گفت‌وگوهای عارفانه‌ای است که سالکان طریق تصوّف دربارة سیر و سلوک عارفانه در جلسه بیان می‌کرده‌اند. موضوع اصلی فوائدالسالکین عرفان و تصوّف هند است. این اثر اطلاعات مهمی از تصوّف هند در قرن ششم به دست می‌دهد و نمونة خوبی از مجالس صوفیانة آن عهد به زبان فارسی است. درواقع هدف مؤلف از نگارش این نسخه نشر تعالیم چشتیان و گسترش عقاید و اندیشه‌های آنان بوده است. با بررسی مجالس صوفیانة هند، افزون‌بر کسب اطلاعات ادبی و عرفانی و سبک‌شناسی اثر، به اطلاعات مهمی دربارة یکی از طرق تصوّف در ایران و هند، پیش از ورود تفکر ابن‌عربی و قبل از تغییر آن دست می‌یابیم؛ نیز میزان اشتراک فرهنگی بین مسلمانان ایران و شبه‌قاره و تأثیر سلسلة چشتیه و طرفداران آن بر شکل‌گیری چهرة اسلام در این منطقه بررسی می‌شود؛ ازاین‌رو در این مقاله به شرح حال بابافرید، معرفی کتاب و سپس بررسی محتوایی اثر پرداخته خواهد شد.
_||_
