شبکۀ واژگان و کاربردهای آن در متن‌پژوهی و نسخه‌شناسی مطالعۀ موردی: بررسی آثار حساب در دورۀ اسلامی (از سدۀ پنجم تا سیزدهم هجری قمری)
الموضوعات : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
فاطمه سادات سعادتمند
1
(کارشناس ارشد تاریخ ریاضیات دورۀ اسلامی، پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: مأخذشناسی, زبان‌شناسی, واژه‌های کلیدی شبکۀ معنایی, شبکۀ واژگان, اصطلاح‌شناسی,
ملخص المقالة :
شبکۀ واژگان روشی ابداعی به‌منظور یافتن تشابه میان متون از راه تطبیق واژگان و اصطلاحات تخصصی به‌کاررفته در آنهاست. این شیوه که از شبکۀ معنایی علم زبان‌شناسی الگوبرداری شده است، در یافتن مآخذ اصلی یک کتاب و نیز تشخیص هویّت یک متن ناشناس کارایی دارد. رسایل ریاضیات و به‌ویژه حساب، به‌‌سبب ساختار منطقی خود، شباهت بسیاری به یکدیگر دارند و همین امر گاهی سبب بروز اشتباهاتی در تشخیص عنوان و مؤلف اثر، ترجمه‌انگاشتن برخی متون اصیل فارسی یا خلط آثار با محتوای مشابه در فهرست‌نگاری نسخ خطی شده؛ به‌گونه‌ای که در بسیاری اوقات و با تکیه بر اطلاعات فهارس، خطای مزبور در میان پژوهشگران تکرار شده است. این پژوهش بر آن است تا با معرفی این شیوۀ نو، با جست‌وجوی هدفمند در عوض تطبیق محتوای متون، رهیافتی نو در طبقه‌بندی متون و نسخ خطی، به‌ویژه منابع حساب اتخاذ کند و همچنین به شرح طریقۀ بازشناسی هویّت و مأخذشناسی آنها بپردازد.
_||_
