مقدمه و هدف پژوهش: تاب‌آوری شهری به توانایی یک سیستم شهری در مقیاس زمانی و فضایی برای حفظ یا بازگشت سریع به عملکردهای مطلوب گذشته در برابر اختلال (مخاطرات طبیعی) در جهت پایداری با تغییرات گفته می‌شود. زمانی که شهر به طور همزمان قادر باشد تا توازن بین عملکردهای اکوسیستمی چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: تاب‌آوری شهری به توانایی یک سیستم شهری در مقیاس زمانی و فضایی برای حفظ یا بازگشت سریع به عملکردهای مطلوب گذشته در برابر اختلال (مخاطرات طبیعی) در جهت پایداری با تغییرات گفته می‌شود. زمانی که شهر به طور همزمان قادر باشد تا توازن بین عملکردهای اکوسیستمی و انسانی برقرار کند، انعطاف‌پذیر باشد، قدرت انطباق در شرایط عدم قطعیت و رویدادهای غیرمنتظره داشته باشد و فرصت‌های موجود و بالقوه را حفظ و روی آنها سرمایه‌گذاری کند، در آن صورت تاب‌آور است. کاهش تاب‌آوری در شهرها باعث افزایش آسیب‌پذیری در سیستم شهر شده و اختلالات و شوک‌های هرچند کوچک باعث بحران می‌شود. لذا با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق، ارتقای دانش نظری در حوزه تاب‌آوری محیط‌های شهری می‌باشد.
روش پژوهش: در تحقیق حاضر از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی برای شناخت و تدوین مؤلفه‌های مؤثر بر تاب‌آوری شهر و از ابزارهایی نظیر مشاهده و پرسشنامه و ابزار تحلیل آماری معادلات ساختاری Liserelاستفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده از نرم‌افزار لیزرل نشان می‌دهد که شاخص‌های نهادی و مدیریتی با ضریب مستقیم و مثبت (96/0) و همچنین شاخص‌های اقتصادی هم در دنباله آن با ضریب مستقیم و مثبت (64/0)، سپس شاخص‌های اجتماعی با ضریب مستقیم و مثبت (24/0) و شاخص‌های کالبدی و زیرساختی با ضریب مستقیم و مثبت (13/0) مهمترین شاخص‌های تأثیرگذار در تاب‌آوری شهری هستند.
نتیجه گیری: شاخص نهادی- مدیریتی که تأثیرگذارترین مؤلفه بین مؤلفه‌های تاب‌آوری است، یک نوع همبستگی و ارتباط منطقی و معنادار در ارتباط با سایر مؤلفه‌ها دارد و بیشترین همبستگی بین شاخص‌های نهادی- مدیریتی و شاخص اقتصادی با امتیاز 62/0 می‌باشد که به عنوان عامل اصلی، تأثیر زیادی بر روی سه شاخص دیگر تحقیق دارد و می‌توان با تقویت این شاخص، منجر به بهبود و ارتقای سایر شاخص‌های مؤثر بر تاب‌آوری شهری شد تا نهایتاً سطح کلی تاب‌آوری شهری در منطقه بهبود یابد.
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی شهرهای بزرگ در ایران دچار مشکلات فراوانی شده و به دنبال مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کلان شهرها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آنها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، باعث شد تا شهرهای جدید در ایران با چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به افزایش جمعیت شهرنشینی شهرهای بزرگ در ایران دچار مشکلات فراوانی شده و به دنبال مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کلان شهرها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آنها به دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، باعث شد تا شهرهای جدید در ایران با هدف تمرکززدایی، کنترل مهاجرت و جذب سرریز جمعیتی کلان شهرها در حوزه این شهرها مکان‌یابی و احداث شوند، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان موفقیت احداث شهر جدید پردیس در جذب سرریز جمعیت از کلان شهر تهران انجام پذیرفته است.
روش پژوهش: در این پژوهش از روش توصیفی _ تحلیلی استفاده شده است، به این صورت که ابتدا به جمع‌آوری اطلاعات پیرامون مطالعه موردی (توصیف) و سپس به تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از جدول SWOT، (تحلیل) پرداخته شده است.
یافته‌ها: 1) یکی از مهمترین عوامل مهاجرت به شهر جدید پردیس را می‌توان وجود آزاد راه تهرانپردیس به طولِ حدود 25 کیلومتر و با عرضِ باند 28 متر را نام برد که یکی از راه‌های اصلی دسترسی برون شهری، شهر جدید پردیس می‌باشد؛ 2) مهمترین عامل تحریک کننده مهاجرت، اشتغال و کار است که طبق برآورد آخرین سرشماری سال 1390، پیروی از خانوار و جستجوی کار به ترتیب از بیشترین علت‌های مهاجرت به استان تهران بوده‌اند؛ 3) کمبود امکانات و خدمات به عنوان یکی از مهمترین دلایل عدم موفقیت شهر جدید پردیس در جذب جمعیت پیش بینی شده خود و یا نارضایتی ساکنین می‌باشد؛ 4) نرخ رشد شهر تهران کمتر از نرخ رشد نقاط شهری استان تهران بوده است، به طوری که طی دهه‌های اخیر، افزایش جمعیت استان تهران بیشتر در شهرهای اطراف تهران پراکنده شده‌اند، علیرغم کاهش سهم شهر تهران از جمعیت شهری کل کشور، سهم استان تهران از جمعیت کشور افزایش پیدا کرده است.
نتیجه گیری: با بررسی رشد جمعیتی کلان شهر تهران و سایر نقاط شهری استان تهران، به این نتیجه رسیده است که به طور کلی شهر جدید پردیس، تا کنون موفق به جذب جمعیت پیش بینی شده خود نشده و اگر هم جمعیتی وارد شهر جدید پردیس شده، تأثیر چندانی در کاهش رشد جمعیتی کلان شهر تهران نداشته است. همچنین در این تحقیق به این نتیجه رسیده است که شهر جدیدی که از عواملی نظیر مکان‌یابی مناسب، دسترسی‌های متعدد به پیرامون، فرصت اشتغال برای ساکنان و امکانات و خدمات وابسته به مسکن برخوردار باشد، می‌تواند جمعیت بیشتری را به خود جذب نماید.
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش: رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری، عامل اصلی بهبود مستمر در فرآیند کارهایی است که در جهت افزایش کارایی و بهبود کیفیت مدیریت جامع شهری صورت می‌گیرد. یکی از مهمترین مؤلفه‌های عملکرد مطلوب شهرداری‌ها تأمین منابع مالی و درآمدی شهرداری‌ها است. در همین چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری، عامل اصلی بهبود مستمر در فرآیند کارهایی است که در جهت افزایش کارایی و بهبود کیفیت مدیریت جامع شهری صورت می‌گیرد. یکی از مهمترین مؤلفه‌های عملکرد مطلوب شهرداری‌ها تأمین منابع مالی و درآمدی شهرداری‌ها است. در همین راستا، هدف از مقاله حاضر بررسی چگونگی عملکرد شهرداری‌های شهر یزد و میزان رضایتمندی شهروندان از آنها است روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، مطالعه اسناد و مدارک و پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری 1200 نفر از شهروندان مناطق سه‌گانه شهر یزد بر اساس نمونه‌گیری کوکران با سطح اطمینان 95 درصد و به صورت تصادفی است. شاخص‌های تحقیق 33 شاخص کیفیت زندگی شهری است. برای برقراری ارتباط بین مؤلفه‌ها از آمار استنباطی مانند ضرایب رگرسیون و تحلیل مسیر و جهت برنامه‌ریزی از مدل SWOT استفاده شده است. یافته‌ها: بررسی‌های درآمدی شهرداری‌های یزد حاکی از افزایش درآمدهای مستمر با رشدی معادل 98/17 درصد بوده که در برابر رشد 2/35- درصدی درآمدهای غیر مستمر، بسیار چشمگیر است. در این مورد از یک طرف کاهش ضریب بی‌ثباتی درآمد از 24 درصد به 15 درصد بیانگر این روند صعودی است و از طرف دیگر با این منبع درآمدی پایدار، به 42 درصد از نیازهای واقعی شهر در بخش توسعه، عمران و نگهداری شهر جواب داده شده است. با این حال اولویت‌های عمرانی از قبیل بهبود معابر شهری، روشنایی معابر و کیفیت سرویس‌های بهداشتی عمومی هنوز به قوت خود باقی مانده‌اند. از سویی دیگر ناپایداری 13/20 درصد از کل درآمدهای حاصله باعث شده تا امکان برنامه‌ریزی در مورد 32/46 درصد از درآمدهای حاصله وجود داشته است. نتیجه‌گیری: نتایج ارزیابی عملکرد شهرداری‌های از دیدگاه شهروندان نشان می‌دهد در 33 معیار مورد بررسی شهرداری منطقه یک بهترین عملکرد و شهرداری منطقه سه بدترین عملکرد را داشته است. بر اساس نتایج تحلیل مسیر نیز متغیرهای افزایش درآمدهای پایدار با میزان 889/0 و سرمایه‌گذاری مشارکتی با میزان 846/0 دارای بیشترین تأثیرات را در عملکردهای مطلوب شهرداری‌های شهر یزد داشته‌اند
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش: یکی از ضروری‌ترین زمینه‌های مداخله دولت در امر مدیریت شهری، برنامه‌ریزی در مالکیت زمین شهری است و از این جهت دولت‌ها باید هدف‌های سیاست مربوط به مالکیت زمین شهری را در مجموعه کلی سیاست‌های شهری شدن مورد توجه قرار دهند و سیاست‌های کاربری صحیح زمین شهری چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: یکی از ضروری‌ترین زمینه‌های مداخله دولت در امر مدیریت شهری، برنامه‌ریزی در مالکیت زمین شهری است و از این جهت دولت‌ها باید هدف‌های سیاست مربوط به مالکیت زمین شهری را در مجموعه کلی سیاست‌های شهری شدن مورد توجه قرار دهند و سیاست‌های کاربری صحیح زمین شهری را اتخاذ و در راستای اهداف اقتصادی و اجتماعی به اجرا در آورند. هدف از این پژوهش، نقش بازآفرینی شهری در رفع تعارضات مالکیت زمین از نگاه شهروندان در محله فرحزاد می‌باشد.
روش پژوهش: نوع مقاله توصیفی تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی می‌باشد. حجم نمونه برای تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. میزان پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید و ضریب آن برای کلیه مولفه ها 0.783 که به لحاط پایایی قابل قبول می باشد. حجم نمونه 376 نفر از شهروندان ساکن محله به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند.
یافته‌ها: نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان می‌دهد که بین کلیه مؤلفه‌های بازآفرینی شهری (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، مدیریتی، جمعیتی، عملکردی، اداری-سازمانی و محیط‌زیست) رابطه معناداری وجود دارد و نشان دهنده میزان اهمیت هر یک از آنها در رفع تعارضات مالکیت زمین در محله فرحزاد است.
نتیجه گیری: رفع تعارضات مالکیت زمین به‌عنوان مؤثرترین ابزار برنامه‌ریزی شهری، نقش مهمی در پایداری محله فرحزاد دارد باوجود این، بازآفرینی شهری در جهت رفع تعارضات مالکیت زمین در جهت بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، مدیریتی و ... بسیار مؤثر است.
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش: توسعه متوازن منطقه‌ای مبنایی برای توسعه پایدار در سطوح و ابعاد مختلف محسوب می‌شود، نظام تخصیص منابع به ویژه ظرفیت‌های صنعتی، نقش مهمی در توسعه منطقه‌ای ایفا می‌نماید و یکی از اهداف اصلی توسعه متوازن و ساماندهی به نظام استقرار جمعیت، آمایش صنعتی فضا از چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: توسعه متوازن منطقه‌ای مبنایی برای توسعه پایدار در سطوح و ابعاد مختلف محسوب می‌شود، نظام تخصیص منابع به ویژه ظرفیت‌های صنعتی، نقش مهمی در توسعه منطقه‌ای ایفا می‌نماید و یکی از اهداف اصلی توسعه متوازن و ساماندهی به نظام استقرار جمعیت، آمایش صنعتی فضا از سطح ملی گرفته تا سطح ناحیه‌ای می‌باشد که در تمامی برنامه‌های توسعه پنج ساله مورد تاکید قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی سطوح توسعه منطقه‌ای در سطح استان کردستان که مشتمل بر 9 شهرستان است و چگونگی توزیع امکانات صنعتی، در ناحیه مذکور می‌باشد.
روش پژوهش: بدین منظور پس از بررسی، انتخاب شاخص‌های مناسب، روش‌های آماری و تکنیک تصمیم‌گیری چند شاخص‌های و با استفاده از مدل TOPSIS، به رتبه بندی توسعه صنعتی و توسعه منطقه‌ای شهرستان‌های مذکور در سال 1390 پرداخته شده است.
یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می دهند که در رتبه‌بندی صنعتی شهرستان‌های سنندج و بیجار به ترتیب در رتبه اول و دوم، شهرستان‌های سقز و کامیاران در رتبه آخر قرار دارند.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از رتبه بندی شهرستان‌های مذکور نشان می‌دهد که اختلاف فاحشی در سطح توسعه صنعتی این شهرستان‌ها وجود دارد به طوری که از مجموع 8 شهرستان در ناحیه سنندج، اکثریت شهرستان‌ها در سطح پایینی از توسعه صنعتی قرار می‌گیرند.
بعلاوه شهرستان‌های سنندج و بیجار به ترتیب صنعتی ترین شهرستان و بقیه شهرستان‌های مذکور از سطح پایین تری از توسعه یافتگی نسبت به آن قرار دارند.
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش: در مدیریت امور شهری، مشارکت شهروندان به عنوان عنصر کلیدی در راستای دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده، از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا مشارکت دادن شهروندان موجب خواهد شد تا آنان در انجام امور شهری مسئولیت و تعهد را بپذیرند. در این پژوهش با هدف بررسی عوا چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: در مدیریت امور شهری، مشارکت شهروندان به عنوان عنصر کلیدی در راستای دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده، از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا مشارکت دادن شهروندان موجب خواهد شد تا آنان در انجام امور شهری مسئولیت و تعهد را بپذیرند. در این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت امور شهری، میزان مشارکت شهروندان ارومیه و عوامل مؤثر بر آن، شناسایی و مورد بررسی قرار گرفته است.
روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و از پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات از میان 384 سرپرست خانوار نمونه در مناطق چهارگانه شهر ارومیه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای (چند مرحله‌ای) استفاده شده است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: حاکی از آن است که بیشترین و کمترین میزان مشارکت در مناطق 1 و 2 به ترتیب با میانگین 62% و 51% در 8 مؤلفه بوده است. به طور کلی در شهر ارومیه از میان مؤلفه‌های مورد بررسی، بیشترین میزان مشارکت شهروندان در مؤلفه پاکسازی محیط شهری، با 5/71% بوده و کمترین میزان مشارکت شهروندان در مؤلفه درختکاری در محله و شهر، با 5/31% بوده است. همچنین، میانگین مشارکت شهروندان در مناطق چهارگانه ارومیه حدود 5/55 درصد بوده که نشان از مشارکت متوسط در اداره امور شهر دارد و عوامل مؤثر بر آن عبارتند از سن، تحصیلات، بعد خانوار، سابقه سکونت در محل، وضع فعالیت، نوع شغل و نوع مسکن بوده است. متغیرهای میزان درآمد و میزان هزینه خانوار هیچ‌گونه رابطه معناداری با میانگین مشارکت شهروندان نشان نداده‌اند. در تحلیل مدل رگرسیونی چند متغیره نیز مشخص شد که متغیرهای وارده بر مدل، 52 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کنند. در این میان سهم متغیرهای مستقل بعد خانوار، سابقه سکونت در محل و نوع شغل از همه بیشتر بوده است. متغیر تحصیلات کمترین سهم در تبیین متغیر وابسته را ایفاد می‌نماید.
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش: روش بودجه ریزی نقش بسیار مهم و حیاتی در تحقق اهدافشهرداری ها ایفا می نماید، در این خصوص بودجه ریزی عملیاتی روابط بین هزینه و نتایج رامشخص نموده و نیز چگونگی ایجاد این روابط را توضیح می دهد. هدف اصلی این مقالهارایه ی استراتژی بودج هریزی عملیاتی جهت ارت چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش: روش بودجه ریزی نقش بسیار مهم و حیاتی در تحقق اهدافشهرداری ها ایفا می نماید، در این خصوص بودجه ریزی عملیاتی روابط بین هزینه و نتایج رامشخص نموده و نیز چگونگی ایجاد این روابط را توضیح می دهد. هدف اصلی این مقالهارایه ی استراتژی بودج هریزی عملیاتی جهت ارتقای مدیریت درآمدی شهرداری شاهدیه استکه این هدف، با مطالعه مراحل و روش های بودجه ریزی و تفریغ بودجه ی شهرداری شاهدیهانجام شده است.است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از توصیفی‐ تحلیلی روش پژوهش: روش پژوهشآزمون ویلکاکسون و آماره ی فریدمن استفاده شده است. ،t آزمون های آماری، ۴۹ درصد در سال ۱۳۸۰ / یافته ها: درآمد های ناشی از عوارض عمومی شهرداری شاهدیه از ۷۲۹ درصد در سال ۱۳۸۷ کاهش یافته است. در مقابل روند رو به افزایش هزینه های جاری / به ۴۲۴ درصد، / ۱۳۸۱ به تفکیک هر سال به ترتیب با نرخی معادل ۳ ‐ شهرداری طی سال های ۸۷‐ ۱۶ درصد و ۲۹ درصد در فاصله ی سال های ۸۷ / ۲۸ درصد، ۹ / ۲۹ درصد، ۱ / ۲۶ درصد، ۰۸ /۲۱۳۸۶ ادامه داشته است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد بودجه در شهرداری شاهدیه به عنوان مهمترین شاخصبرنامه ریزی و ارزیابی عملکرد به هیچ عنوان قابلی تهای لازم یاری رساندن به مدیریت شهری رادارا نمی باشد. درحقیقت تقسیم بندی و طبقه بندی هزین هها در شهرداری به جاری و عمرانیهیچ مبنایی مناسب و قابل اتکا را جهت تصمیم گیری، برنامه ریزی و کنترل عملکرد ایجادنمی نماید
پرونده مقاله
مقدمه و هدف پژوهش:در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع واز نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحلمختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنام هریزی و مدیریتشهری پرداخته می شودروش پ چکیده کامل
مقدمه و هدف پژوهش:در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع واز نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحلمختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنام هریزی و مدیریتشهری پرداخته می شودروش پژوهش:برای بررسی جایگاه تکنیک یادشده در فراین د برنامه ریزی و مدیریت شهری ازروش ترکیبی اسنادی،کتابخانه ای و تحلیلی، استفاده شده است.یافته ها:با توجه به اینکه شهر جزو سیستم های احتمال آمیز پیچیده است و برنامه ریزی یکاقدام با ماهیت سیاسی می باشد که که نحوه تخصیص قدرت و منابع را در بین گروهها وبازیگران شهری تحت تاثیر قرار می دهد تکنیک دلفی یکی از ابزارهای کارآمد در اصلاحروند های تصمیم گیری و مدیریت و برنامه ریزی صحیح امور شهری می باشد.نتیجه گیری: با توجه به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع و از نظر گروه های ذینفع ونیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی مدیران، این تکنیک می تواند در بررسی مسایل وموضوعات شهری و در تصمیمات کمیسیون های مختلف شهری موثر افتد و از حداکثر مشارکتشهروندان در برنام ههای شهری استفاده نماید این فن بادرگیرکردن مردم و نمایندگان منتخبآنها و احزاب و اصناف مختلف درفرایندتصمیم گیری و مدیریت شهری دغدغه چگونگیبهره مندی از مشارکتهای مردم را کاهش می دهد.
پرونده مقاله
