مفهوم هویت و هویتِ کالبدی در آثار معماری (با واکاوی در معماری تاریخیِ ایران)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری
مازیار سرداری
1
,
لیلا زارع
2
*
,
آویده طلایی
3
,
وحید قبادیان
4
1 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.
2 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.
3 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.
4 - گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.
کلید واژه: هویت, معماری هویت گرا, کالبد معماری, معماری باستانی, معماری اسلامی.,
چکیده مقاله :
کالبد شهر نمایشی از تمدن و فرهنگ بشر است. معماری که تبلور آن است بایست دارای ارزش‌هایی باشد که جامعه را به‌سوی هویت اصیل خود سوق دهد. ارزش‌هایی که امروزه در اغلب شهرهای معاصر فعلی کمرنگ شده‌اند و کلان‌شهرها در اذهان عمومی چیزی جز ساختمان‌های بلندمرتبه، پارک‌ها و ادارات نیستند؛ به‌عبارت‌دیگر حس درک فضا و گفتمان متقابل صورت نمی‌پذیرد و هرچه می‌گذرد این بحران گسترده‌تر و عمیق‌تر می‌‌گردد. جهان روبه‌جلو و تکنولوژی محور امروز، سیمای شهرها را به‌سرعت دستخوش تغییر کرده و کالبد آن‌ها رنگ و بوی غریبی به خود گرفته است. کالبد شهر که اولین وجه از معماری است که در تماس بصری با مخاطب قرار می‌گیرد، در معماری امروز غالباً در ارتباط با مخاطب نیست و نقش کمتری ایفا می‌کند. در این پژوهش سعی بر این است تا با روشی کیفی و رویکردی توصیفی-تحلیلی، به همراه مطالعه کتابخانه‌ای به مفهوم هویت و سپس معماری هویت گرا دست‌یافت و در ادامه با مشاهدات میدانی از کالبد آثار معماری گذشته و ارجاع به اسناد و متون تاریخی، شاخصه‌های هویت‌گرای کالبدی شناسایی و معرفی شوند. نتایج نشان‌دهنده این است که هویت و هویتِ معماریِ این خاک در تاریخ، تمدن و فرهنگ غنیِ این مرزوبوم ریشه دوانیده و شناخت عناصر کالبدی سبک‌های معماری تاریخی ایران، واجد اهمیت است. در ادامه دو مکتب مهم و جامع از معماری ایران، معرفی و شاخصه‌های کالبدی آن‌ها استخراج و معرفی خواهند شد.
|
The appearance of a city represents human civilization and culture. The architecture that embodies this appearance should uphold values that lead society toward identity. However, such values have faded in most contemporary cities, which now consist primarily of massive buildings, parks, and offices. In other words, the perception of space is lacking, and this crisis worsens over time. In today's technology-oriented world, the appearance of cities has changed, and their physical forms have taken on a different character. The physical form of cities, as the first architectural element in visual communication with people, no longer interacts effectively with its audience and plays a diminished role. This research, employing a qualitative method and a descriptive-analytical approach, alongside a library study, aims to achieve a deeper understanding of the concept of identity and identitarian architecture. Through field observations of historical architecture and references to ancient documents and texts, the physical identity elements are identified. The results reveal that the identity and architectural identity of this region are deeply connected to its rich history and culture. It is essential to recognize the physical elements of Iranian historical architectural styles. Subsequently, two significant styles of Iranian architecture are introduced, and their physical characteristics are extracted and presented. |
منابع
آتشین بار، محمد؛ و متدین، حشمت اله. (1397). زوال بعد معنایی خیابان در ایران (از دوران باستان تا امروز). باغ نظر، 15(67)، 71-80. https://doi.org/10.22034/bagh.2018.80615
آصفی، مازیار؛ و ایمانی، الناز. (1391). ارزیابی چالش‌های فناوری‌های نوین در معماری و تعامل آن با ارزش‌های معماری اسلامی ایران. باغ نظر، 9(21)، 21-34. https://www.bagh-sj.com/article_1700.html?lang=fa
افروغ، عماد. (1394). فضا و نابرابري اجتماعي، ارائه الگويي براي جداگزيني فضايي و پيامدهاي آن، دانشگاه تربیت مدرس، نشر علم، تهران.
آلپاگونوولو، آدریانو. (1384). معماری بومی، نشر فضا.
بمانیان، محمدرضا؛ غلامی رستم، نسیم؛ و رحمت پناه، جنت. (1389). عناصر هویت ساز در معماری سنتی خانه های ایرانی «نمونه موردی خانه رسولیان یزد». مطالعات هنر اسلامی، 7(13)، 55-68.. https://sid.ir/paper/136845/fa
بهنام، جمشید. (1391)، ایرانیان و اندیشه تجدد، نشر و پژوهش فرزان روز، تهران، ایران.
پاکزاد، جهانشاه (1394)، سیر اندیشه‌ها در شهرسازی، انتشارات شهیدی، تهران، ایران.
پیران، پرویز. (1384). هویت شهرها: غوغای بسیار برای مفهومی پیچیده. آبادی، 15(48)، 0-0.. https://sid.ir/paper/460969/fa
تقوائی، ویدا. (1388). از زمان تا سرمد در انسان و معماری، مجله نامه معماری و شهرسازی، 2(3)، 117. magiran.com/p1161716
جنکینز، ریچارددین. (1381). هویت اجتماعی، ترجمه تورج یار احمدی، نشر شیرازه، تهران.
حبیبی، رعناسادات. (1387). تصویرهای ذهنی و مفهوم مکان. هنرهای زیبا، 35، 39-50. https://jhz.ut.ac.ir/article_27120.html
خسروخاور، فرهاد (1385)، شهرها و خاطره جمعی، مجله رایانه معماری و ساختمان، 3، 113. https://www.sid.ir/paper/444569/fa
دلاپورتا، دوناتلا؛ و دیانی، ماریو. (1390). مقدمه ای بر جنبش های اجتماعی، ترجمه محمد تقی دلفروز، انتشارات کویر، تهران، ایران.
سلطان¬زاده، حسین. (1390). فضاهای شهری در بافت‌های تاریخی ایران، دفتر پژهشهای فرهنگی تهران.
شجاعی, دلارام و پرتوی, پروین . (1394). عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء اجتماع‌پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس‌های مختلف شهر تهران (نمونه موردی : فضاهای عمومی دو محله و یک ناحیه در منطقه 7 تهران). باغ نظر, 12(34), 93-108. https://www.bagh-sj.com/article_11093.html
شکویی، حسین. (1386). فلسفه های محیطی و مکاتب جغرافیا، انتشارات گیتا شناسی، تهران.
صارمی، حمیدرضا؛ و علی اصل ممقانی، شفیقه. (1395). زندگی انسانی ایرانی در فضای معماری معاصر، تهران، اندیشه طلایی.
غراب، ناصرالدین. (1390). هویت شهری، راه دان، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کل کشور.
قبادیان، وحید. (1394). سبک شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران، نشر علم معماری رویال، تهران.
کاویانی راد، مراد. (1390). ناحیه گرایی در ایران از منظر جغرافیای سیاسی، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
گیدنز، آنتونی. (1393). تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، نشر نی، تهران.
محرمی، توحید. (1383). هویت ایرانی اسلامی ما در هویت ایران، پژوهشکده علوم انسانی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران.
محمدی اصل، عباس. (1392). فرهنگ اجتماعی، انتشارات فرهنگ تهران.
نوفل، سید علیرضا؛ کلبادی، پارین؛ پورجعفر، محدرضا. (1388). برررسی و ارزیابی شاخص های موثر در هویت شهری، نمونه موردی: محله جلفا در شهر اصفهان. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 2(3), 57-69. https://www.armanshahrjournal.com/article_32599.html
هال، استوارت. (1383). بومی و جهانی؛ جهانی شدن و قومیت. ارغنون، 10(24)، 239-262. SID. https://sid.ir/paper/444748/fa
هوگ، جان؛ و مارتن، هانری. (1384)، سبک شناسی هنر معماری در سرزمین های اسلامی تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
References
Afrough, E. (2015). Space and Social Inequality: A Model for Spatial Segregation and Its Consequences. Tarbiat Modares University, Science Publication, Tehran. [In Persian]
Alpagonoulo, A. (2005). Indigenous Architecture. Space Publication. [In Persian]
Asefi, M., & Imani, E. (2012). Evaluation of the Challenges of the application of new Technologies in Architecture: The Interaction with Iran’s Islamic Architectural Values. The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 9(21), 21-34. https://www.bagh-sj.com/article_1700.html?lang=fa [In Persian]
Atashinbar, M., & Motedayen, H. (2018). Fading Out the Sematic Dimension of Street in Iran (from the Ancient Times to Today). The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 15(67), 71-80. https://doi.org/10.22034/bagh.2018.80615 [In Persian]
Bamanian, M. R., Gholami Rostam, N., & Rahmatpanah, J. (2010). Identity Elements in Traditional Iranian Houses: A Case Study of the Rasoulian House in Yazd. Islamic Arts Studies, 7(13), 55-68. https://sid.ir/paper/136845/en [In Persian]
Behnam, J. (2012). Iranians and the Idea of Modernity. Farzan Rooz Publishing and Research, Tehran, Iran. [In Persian]
Bocock, R (1994), Consumption and Lifestyles: Cambridge Polity.
Corbin, Henry (1986), The Science of the Balance and Correspondences Bet¬ween Worlds in Islamic Gnosis in Temple and Contemplation, tran. Philip Sherrard, Islamic Publications, London.
Delaporta, D., & Diani, M. (2011). An Introduction to Social Movements, Translated by Mohammad Taghi Delfrooz, Kavir Publications, Tehran, Iran. [In Persian]
Ghobadian, V. (2015). Stylistics and Theoretical Foundations in Contemporary Iranian Architecture. Royal Architecture Science Publishing, Tehran. [In Persian]
Ghorab, N. (2011). Urban Identity. Rahdan, Publication of the Organization of Municipalities and Rural Districts of the Country. [In Persian]
Giddens, A. (2014). Modernity and Identity, Translated by Nasir Mofaghian, Ney Publishing, Tehran. [In Persian]
Habibi, R. (2008). Images and the meaning of Place. Honar-ha-ye Ziba, 35, 39-50. https://jhz.ut.ac.ir/article_27120.html[In Persian]
Hall, S. (2004). Local and Global: Globalization and Ethnicity. Arghanon, 10(24), 239-262. SID. https://sid.ir/paper/444748/en [In Persian]
Hogg, J., & Martin, H. (2005). The Stylistics of Architectural Art in Islamic Lands. Scientific and Cultural Publications, Tehran. [In Persian]
Jenkins, R. (2002). Social Identity, Translated by Touraj Yar Ahmadi, Shirazeh Publishing, Tehran. [In Persian]
Kavyani Rad, M. (2011). Regionalism in Iran from a Political Geography Perspective. Research Institute for Strategic Studies Publications. [In Persian]
Khosrowkhavar, F. (2006). Cities and Collective Memory. Architectural and Building Computer Journal, 3, 113. https://www.sid.ir/paper/444569/en [In Persian]
Mohammadi Asl, A. (2013). Social Culture. Farhang Publications, Tehran. [In Persian]
Moharami, T. (2004). Our Islamic Iranian Identity in the Identity of Iran. Research Institute of Humanities, Jihad University, University of Tehran. [In Persian]
Nofel, S. A., Kolbadi, P., & Pourjafar, M. (2010). The Study of Affecting Indicators in Urban Identity, Case Study Jolfa Neighborhood in Isfahan City. Armanshahr Architecture & Urban Development, 2(3), 57-69. https://www.armanshahrjournal.com/article_32599.html?lang=en [In Persian]
Pakzad, J. (2015). The Evolution of Ideas in Urban Planning. Shahidi Publications, Tehran, Iran. [In Persian]
Piran, P. (2005). The Identity of Cities: Much Ado About a Complex Concept. Abadi, 15(48), 0-0. https://sid.ir/paper/460969/en [In Persian]
Sarami, H. R., & Ali Asl Mamaghani, S. (2016). Iranian Human Life in Contemporary Architectural Space. Tehran, Golden Idea. [In Persian]
Schuon, frithjof (1965), light on the ancient world, perennial book, London.
Shakoei, H. (2007). Environmental Philosophies and Geography Schools. Gita Shanasi Publications, Tehran. [In Persian]
Shojaee, D. and Partovi, P. (2015). Analysis of Factors Affecting the Creation and Promotion of Sociability in Public Spaces in Different Scales of Tehran City (Case studies: Two Neighborhoods and an Area in District 7 Tehran). The Monthly Scientific Journal of Bagh-e Nazar, 12(34), 93-108. https://www.bagh-sj.com/article_11093.html?lang=en [In Persian]
Soltanzadeh, H. (2011). Urban Spaces in Historical Contexts of Iran. Office of Cultural Research, Tehran. [In Persian]
Taghvaei, V. (2009). From Time to Eternity in Human and Architecture. Architecture and Urban Planning Letter Journal, 2(3), 117. magiran.com/p1161716 [In Persian]