شناسایی عوامل موثر بر انتخاب راهبرد های رفتار جبرانی مصرف کننده در مواجهه با ناهمخوانی بین خود واقعی و خود ایده آل

محورهای موضوعی : پژوهش های مدیریت راهبردی

الهام صمدزاده ¹ , مجمدعلی عبدالوند ²

1 - دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
2 - استادیار مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1397/01/21 تاریخ پذیرش : 1397/04/12 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: خود واقعی, خود ایده آل, ناهمخوانی خودها, تصویر بدن, راهبردهای رفتار جبرانی مصرف کننده,

چکیده مقاله :

درباره اینکه هریک از راهبردهای رفتار جبرانی مصرف کننده چه هنگامی رخ می دهند، پژوهش های بسیار کمی انجام شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با شناسایی عوامل موثر بر راهبردهایی که افراد در مواجهه با ناهمخوانی خودها انتخاب می کنند، به پر کردن خلاء تحقیقاتی مربوطه پرداخته است. پژوهش حاضر دارای رویکرد کیفی بوده و براساس روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های عمیق استفاده شد. نمونه‌گیری به روش نمونه گیری نظری با بهره مندی از تکنیک های هدفمند وگلوله برفی انجام شد که بر مبنای آن با 23 نفر از مراجعین کلینیک‌های جراحی زیبایی در شهر تهران مصاحبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها به روش اشتراس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفت. براساس نتایج حاصل از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، طبقه ناهمخوانی خودها به عنوان طبقه محوری انتخاب شد چرا که به تکرار در داده ها ظاهر شد و همه مقوله های اصلی دیگر را می‌توان به آن ربط داد، دو منشاء فردی (تصور از خود) و بین فردی (وضعیت فرد در مقایسه با دیگران) باعث ایجاد ناهمخوانی خودها می شوند، راهبردها تحت روندهای جهانی (مانند فناورانه شدن، زیبایی شناسانه شدن و غیره) استفاده می‌شوند، عوامل اجتماعی، فرهنگی، شخصی، روانشناختی و جمعیت شناختی به تعدیل راهبردها می‌پردازند، دو راهبرد حل مستقیم و خود تکمیلی نمادین در واکنش به ناهمخوانی خودها استفاده می‌شوند، راهبرد‌های رفتار جبرانی مصرف‌کننده می توانند ناهمخوانی خودها را کاهش داده یا از بین ببرند.

چکیده انگلیسی:

  Very little research has been done about when each of compensatory consumer behavior strategies occurs. Therefore, the present research has been done to fill the gap by identification of factors influencing compensatory consumer behavior strategies choice in encountering discrepancy between actual self and ideal self. The present research has a qualitative approach and has been done based on grounded theory. In-depth interviews were used for data collection. The sampling was carried out using theoretical sampling method by the use of purposive and snowball techniques. Based on that, twenty-three cosmetic and plastic surgery clients were interviewed in Tehran. The data were analyzed using Strauss and Corbin method and paradigm model. Based on results of open coding, axial coding and selective coding, self-discrepancy was selected as the axial category because it appeared in the data repeatedly, and all other major categories could be related, two individual (one's self concept such as one's own skills, competence, or values) and interpersonal (one's standing compared to others) sources cause self-discrepancy, strategies (compensatory consumer behavior strategies) are used under global trends (such as become technological, become aesthetics and …), social factors, cultural factors, personal factors, psychological factors and demographic factors moderate strategies, two direct resolution and symbolic self-completion strategies are used in response to self-discrepancy, compensatory consumer behavior strategies can reduce or eliminate self-discrepancy.

منابع و مأخذ:

احمدنیا، شیرین (1384). جامعه شناسی بدن و بدن زن. فصل زنان، 5، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
منصوریان، یزدان (1386). گراندد تئوری چیست؟ و چه کاربردی دارد. ویژه نامه همایش علم اطلاعات و جامعه اطلاعاتی، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
مقصودی، سوده، آراسته، مژده، تندولی، سمیرا (1392). بررسی عوامل مؤثر بر گرایش زنان و دختران دانشجو به آرایش. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 2 (2)، تابستان 1392، 214-395.
 

Bruch, H (1973). Eating Disorders: Obesity, anorexia nervosa and the person within. London: Routledge and Kegan.
Carver, C. S & Scheier, M. F (1990). Origins and functions of positive and negative affect: A control-process view. Psychological Review, 97(1), 19.
Cutright, K. M (2012). The beauty of boundaries: When and why we seek structure in consumption. Journal of Consumer Research, 38(5), 775–790.
Cutright, K, Wu, E, Banfield, J. C, Kay, A & Fitzsimons, G. J (2011). When your world must be defended: Consuming to justify the system. Journal of Consumer Research, 38(1), 62–77.
Cash, T.F (2004). Body Image in an Interpersonal Context: Adult Attachment, Fear of Intimacy and Social Anxiety. Journal of Social and Clinical Psycology, 23, 1, 86-103.
Dommer, S. L, Swaminathan, V & Ahluwalia, R (2013). Using differentiated brands to deflect exclusion and protect inclusion: The moderating role of self-esteem on attachment to differentiated brands. Journal of Consumer Research, 40(4), 657–675.
Duclos, R, Wan, E. W & Jiang, Y (2013). Show me the honey! Effects of social exclusion on financial risk-taking. Journal of Consumer Research, 40(1), 122–135.
Green, P & Pritchard, M (2003). Predictors of Body Image Dissatisfaction i Adolut Men and Women. Social Behavior Personality. 31, 215-222.
Glaser, B. G (1992). Emergence vs forcing: Basics of grounded theory analysis. Mill valley Sociology Press.
Gao, L, Wheeler, S. C & Shiv, D (2009). The shaken self : Product choices as a means of restoring self-view confidence. Journal of Consumer Research, 36(1), 29–38.
Higgins, E. T (1987). Self-discrepancy; a theory relating self and affect. Psychological Review, 94, 319–340.
Higgins, E. T (1989). Continuities and discontinuities in self‐regulatory and self‐evaluative processes: A developmental theory relating self and affect. Journal of personality, 57, 407-444.
Han, D, Duhachek, A & Rucker, D. D (2015). Distinct threats, common remedies: How consumers cope with psychological threat. Journal of Consumer Psychology, 25(4), 531–545.
Kim, S & Rucker, D. D (2012). Bracing for the psychological storm: Proactive versus reactive compensatory consumption. Journal of Consumer Research, 39(4), 815–830.
Heine, S. J, Proulx, T & Vohs, K. D (2006). The Meaning Maintenance Model: On the Coherence of Social Motivations.10(2), 88-110.
Lazarus, R. S & Folkman, S (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
Levav, J & Zhu, R (2009). Seeking freedom through variety. Journal of Consumer Research, 36(4), 600–610.
Mead, N. L, Baumeister, R. F, Stillman, T. F, Rawn, C. D & Vohs, K. D (2011). Social exclusion causes people to spend and consume strategically in the service of affiliation. Journal of Consumer Research, 37(February), 902–919.
Mandel, N, Rucker, D, Levav, J & Galinsky, A (2017). The Compensatory Consumer Behavior Model: How self-discrepancies drive consumer behavior. Journal of Consumer Psychology, January 2017, Vol. 27, Issue 1, 133-146.
Packard, G. M & Wooten, D. B (2013). Compensatory knowledge signaling in consumer word-of-mouth. Journal of Consumer Psychology, 3(4), 434–450.
Park, L. E & Maner, J. K (2009). Does self-threat promote social connection? The role of self-esteem and contingencies of self-worth. Journal of Personality and Social Psychology, 96(1), 203.
Paap, C. E & Gardner, R. M (2011). Body image disturbance and relationship satisfaction among college students. Personality and Individual Differences, 51 (2011) 715–719.
Richetin, J, xaiz, A, Maravitam, A & Perugini, M (2012). Self body recognition depends on implicit and eplicit self-steem. Body Image, 9(2): 253-260.
Robins, G & Boldero, J (2003). Relational discrepancy theory: The implications of selfdiscrepancy theory for dyadic relationships and for the emergence of social structure. Personality and Social Psychology Review, 7, 56-74.
Rucker, D. D & Galinsky, A. D (2008). Desire to acquire: Powerless and compensatory consumption. Journal of Consumer Research, 35(October), 257–267.
Schouten, J. W (1991). Selves in transition: Symbolic consumption in personal rites of passage and identity reconstruction. Journal of Consumer Research, 17(4), 412–425.
Straus A, Corbin J (2008). Basics of Qualitatvie Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, Third Edition, Los Angeles: Sage Publications.
Sharma, E & Alter, A. L (2012). Financial deprivation prompts consumers to seek scarce goods. Journal of Consumer Research, 39(3), 545–560.
Tangney, J. P (1999). The self-conscious emotions: Shame, guilt, embarrassment and pride.  Handbook of cognition and emotion, 541–568