پرایمینگ بذر بر مولفه های جوانه‌زنی گیاه مرزه (Satureja hortensis) تحت شرایط تنش خشکی و شوری

محورهای موضوعی : تکنولوژی بذر

بیژن سعادتیان ¹ (کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه بوعلی سینا، همدان)
گودرز احمدوند ² (دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بوعلی سینا، همدان)
فاطمه سلیمانی ³ (کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه بوعلی سینا همدان)

تاریخ دریافت : 1390/12/09 تاریخ پذیرش : 1391/09/15 تاریخ انتشار : 1391/04/01

کلید واژه: نیترات پتاسیم, کلرید سدیم, مرزه, هیدروپرایمینگ, پتانسیل اسمزی, مولفه‌های جوانه‌زنی,

چکیده مقاله :

گیاه مرزه یکی از گیاهان دارویی بومی منطقه همدان به شمار می‌رود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با نمک نیترات پتاسیم بر مولفه‌های جوانه‌زنی بذر مرزه تحت شرایط تنش خشکی و شوری صورت گرفت. پژوهش به صورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل هیدروپرایمینگ با آب مقطر دوبار تقطیر و پرایمینگ با نیترات پتاسیم 4 درصد (وزنی- حجمی) به مدت 12 ساعت و بدون پرایم (شاهد) بودند. در آزمایش اول سطوح تنش خشکی با استفاده از پلی اتیلن گلایکول 6000 در چهار سطح 0، 2/0-، 4/0- و 6/0- مگاپاسکال اعمال شد. برای ایجاد شرایط تنش شوری در آزمایش دوم، از نمک کلرید سدیم در چهار غلظت 0، 50 ، 100 و 150 میلی‌مولار استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو تنش خشکی و شوری اعمال شده اثر منفی و معنی‌داری بر صفات درصد جوانه‌زنی نهایی، میانگین مدت زمان جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه، طول ریشه‌چه و وزن خشک گیاهچه مرزه داشت. تحت شرایط عدم تنش، تیمار هیدروپرایمینگ اثر مثبت و معنی‌داری بر تمامی صفات مورد بررسی داشت، اما به طور کلی با افزایش سطح هر دو تنش، از میزان اثرات مثبت هیدروپرایمینگ بذر مرزه کاسته شد. در مقابل، بذور پرایم شده با نیترات پتاسیم از نظر صفات مورد بررسی، برتری معنی‌داری نسبت به بذور هیدروپرایم و شاهد نشان داد.